Tờ Global Times ngày 11/6/2023 đã có bài bình luận về cuộc chiến giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đang khiến nước Mỹ rơi vào tình cảnh “chế độ độc tài thế giới thứ ba” đúng như cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump ví von, cùng với tổng hợp nhiều phân tích, đánh giá tình hình của các chuyên gia Trung Quốc, Hàn Quốc và phương Tây.
===
Bản cáo trạng của cựu Tổng thống Donald Trump đã gây ra một loạt tranh chấp chính trị mới ở Mỹ, với việc chính Trump gọi đó là bằng chứng cho thấy đất nước đang suy tàn thành một “chế độ độc tài thế giới thứ ba”.
Tuần trước, bản cáo trạng hình sự chống lại Trump về việc ông xử lý các hồ sơ mật của chính phủ đã được tiết lộ, với 37 tội danh, khiến ông trở thành cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ bị truy tố về các tội danh liên bang. Nhiều người coi đây là dấu hiệu của sự phân cực và chính trị hóa ngày càng tăng của hệ thống tư pháp Hoa Kỳ.
“Hoa Kỳ đã đạt đến một thời kỳ chưa từng có khi các cuộc đấu tranh đảng phái gia tăng đến mức các biện pháp tư pháp đang được sử dụng để giải quyết các tranh chấp đảng phái. Trong lịch sử Hoa Kỳ, chưa từng có một cựu tổng thống nào phải đối mặt với các cáo buộc liên bang. Toàn bộ Hệ thống tư pháp Hoa Kỳ hiện đang bị cuốn vào vòng xoáy chính trị” Lü Xiang, một nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói với Global Times.
Lü Xiang lưu ý: “Chưa có trường hợp nào có tiền lệ và rõ ràng là có động cơ chính trị. Bất cứ điều gì đang xảy ra đều mang tính đột phá trong lịch sử Hoa Kỳ và cho thấy hệ thống pháp luật Hoa Kỳ hoạt động như thế nào”.
Trong một bài phát biểu tại Georgia hôm thứ Bảy, Trump đã chỉ trích bản cáo trạng chống lại ông là “một trong những vụ lạm quyền khủng khiếp nhất trong lịch sử đất nước chúng ta”. Ông ta cũng cáo buộc Biden “cố bỏ tù đối thủ chính trị hàng đầu của mình, một đối thủ đang đánh bại ông ta trong rất nhiều các cuộc thăm dò, giống như họ làm ở nước Nga theo chủ nghĩa Stalin hoặc Trung Quốc Cộng sản.”
Zhang Tengjun, phó giám đốc Khoa Nghiên cứu Châu Á-Thái Bình Dương tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc cho biết, từ quan điểm của Đảng Cộng hòa, bản cáo trạng chắc chắn sẽ là một đòn giáng tiềm tàng đối với chiến dịch tranh cử của Trump ở giai đoạn đầu và sẽ tạo ra nhiều trở ngại hơn đến chiến dịch tiếp theo của ông ấy.
Bản cáo trạng hình sự liên bang mới nhất do Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đưa ra chống lại Trump đã làm gia tăng sự đối đầu giữa hai bên tại Hoa Kỳ. Khi cuộc bầu cử đến gần, phong trào chính trị do Trump và Biden đại diện đã trở thành nguyên nhân gây lo ngại và tranh chấp đảng phái ngày càng gay gắt.
“Chiến dịch tranh cử chắc chắn sẽ trở nên sôi nổi, với các cuộc tấn công cá nhân và hành vi không đáy trở nên phổ biến trong chiến dịch tranh cử của Mỹ. Căng thẳng giữa hai bên sẽ gây ra một tình huống cực kỳ phức tạp”, Zhang nói, đồng thời lưu ý rằng cả hai bên sẽ phải tranh luận và đáp trả, thêm những tranh cãi xung quanh bản thân các ứng cử viên, điều này sẽ không góp phần tạo nên bầu không khí lành mạnh cho chiến dịch tranh cử.
Đối với cử tri, đương nhiên họ mong trọng tâm của cuộc vận động bầu cử là vì lợi ích của cử tri, vì lợi ích của nhân dân, vì sự phát triển của đất nước. Tuy nhiên, nếu nó trở thành một chiến dịch được cá nhân hóa như vậy, rõ ràng nó sẽ dẫn đến nhiều bất ổn hơn đối với cuộc bầu cử và sự ổn định chính trị của Hoa Kỳ.
Một số học giả từ các đồng minh của Hoa Kỳ cũng lo ngại về sự ổn định chính trị của Hoa Kỳ. Ahn Byong-jin, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Kyung Hee ở Seoul, cho biết, “Đây sẽ là thời điểm phong vũ biểu đối với người Mỹ: liệu họ sẽ từ chối trở thành một quốc gia chính trị thuộc Thế giới thứ ba hay sẽ tái thiết lập thành một nền dân chủ tự do”.
Zhang nói: “Tôi nghĩ đó là một nhãn hiệu khá sắc bén, cái gọi là hệ thống chính trị trưởng thành và ổn định của Hoa Kỳ đang bị lung lay.
Lü lặp lại quan điểm của mình: “Một vấn đề mà các nhà lập pháp Mỹ sớm nhất đã không tính đến khả năng các nhà lãnh đạo được bầu là người xấu. Vấn đề thứ hai là họ đã không xem xét khả năng Quốc hội không đưa ra được một bản luận tội hiệu quả do đấu tranh chính trị, như đang xảy ra bây giờ”. “Những gì Quốc hội lẽ ra có thể làm đã được chuyển giao cho cơ quan tư pháp, và điều này lẽ ra không nên đi xa đến mức này, đồng thời nhấn mạnh tình hình là một phép thử lớn đối với Hoa Kỳ. Bây giờ nó đang bế tắc, và luật pháp của Mỹ đã bị trật bánh”.
