Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, đến tháng 1-2021, Việt Nam có hơn 72 triệu người sử dụng mạng xã hội (MXH), chiếm 73,7% dân số; số người sử dụng MXH truy cập bằng điện thoại khoảng 71,4 triệu, chiếm 98,8% người sử dụng MXH. Trung bình mỗi ngày người Việt Nam vào MXH khoảng 2 giờ 18 phút. Bên cạnh mặt tích cực, MXH tồn tại không ít những yếu tố tiêu cực, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường xã hội, lợi ích cộng đồng, thậm chí cả an ninh quốc gia.
MXH – LỢI ÍCH VÀ MẶT TRÁI
MXH là dịch vụ kết nối các thành viên cùng sở thích với nhau, không phân biệt không gian và thời gian, trên cơ sở sử dụng các tiện ích như: Chat, email, phim ảnh, chia sẻ file, blog và xã luận trên Internet. Sự phát triển của nó cùng với việc bùng nổ các thiết bị truy cập đã tạo cơ hội cho MXH có sức lan tỏa các thông tin tích cực trong và ngoài nước.
Là loại hình truyền thông cá nhân đa phương tiện mới trên Internet có sức hấp dẫn, lôi cuốn nhiều người tham gia, nhất là giới trẻ, MXH tích hợp được nhiều ứng dụng tối ưu của một số loại hình truyền thông trên mạng Internet.
Vì thế, MXH đã và đang đáp ứng tốt nhu cầu truyền tải thông tin và chia sẻ thông tin của người dùng MXH, đem lại nhiều tiện ích cho người sử dụng và số lượng người truy cập càng nhiều; qua đó, có những thông tin tích cực tác động sâu, rộng đến đời sống xã hội, đóng góp nhất định vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân, như: Đáp ứng nhu cầu tìm kiếm thông tin, hưởng thụ văn hóa của nhân dân; góp phần phản biện chính sách; định hướng dư luận xã hội; phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, quảng bá sản phẩm; thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế; đồng thời, MXH cũng là công cụ đắc lực giúp cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền trên tất cả các lĩnh vực, đã tác động sâu, rộng đến đời sống xã hội của người dân.
Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích và mặt tích cực, công tác quản lý MXH, đặc biệt là các MXH xuyên biên giới đang bộc lộ nhiều mặt trái đáng lo ngại. Tình trạng tổ chức, cá nhân lợi dụng MXH để nói xấu, công kích, bôi nhọ tổ chức, xúc phạm danh dự, nhân phẩm cá nhân; quảng cáo, thông tin sai sự thật về sản phẩm; thông tin thiếu chuẩn mực đạo đức, trái với thuần phong mỹ tục đã ảnh hưởng tiêu cực, gây nhiều hệ lụy cho xã hội.
Đặc biệt là, lợi dụng MXH và các loại hình truyền thông mới trên Internet, các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội chính trị đã tán phát nhiều thông tin xấu, độc, quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc tình hình đất nước, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ ta, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tác động, ảnh hưởng xấu đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của đất nước…
Dễ hiểu, trong khi một số quốc gia chọn cách “tự vệ” trước MXH, như lập MXH riêng, cấm hay hạn chế MXH không thân thiện… thì Việt Nam gần như mở cửa hoàn toàn và xác định “chung sống” với nó, thích nghi và cải thiện phù hợp lợi ích của người Việt. Còn nhớ, khi MXH mới vào Việt Nam, rất nhiều kẻ thù, kẻ chống đối đất nước nuôi dưỡng hy vọng MXH là công cụ giúp họ tạo chính biến như các quốc gia Đông Âu, Bắc Phi, Trung Đông, nhưng giờ thì gần như “thế trận” đảo ngược khi MXH ngập tràn thông tin tích cực về đất nước, kinh tế, xã hội và ngập tràn thông tin tiêu cực về bản chất nhân quyền, chiêu bài dân chủ, thực trạng nhân quyền thế giới,… Người Việt dường như rộng mở kiến thức hợp và nhìn nhận đúng đắn, đầy đủ hơn ưu thế chính quyền do Đảng Cộng sản lãnh đạo tập trung, thống nhất, quy tụ, đoàn kết dân tộc. Thông tin tiêu cực chạy theo cơ chế thị trường của báo chí vẫn có, thông tin về sản phẩm văn hóa bệnh hoạn vẫn nhiều, thông tin bôi nhọ, chống phá chính quyền vẫn đầy rẫy…Nhưng nhìn tổng quát thì những thông tin đó chỉ chiếm phần nhỏ, rất nhỏ và tác động không nghiêm trọng, luôn được Nhà nước định hướng kịp thời…cùng với công cụ pháp luật quyết liệt, ngày càng khiến MXH của Việt Nam sạch hơn, phục vụ nhu cầu tích cực hơn
SỰ CẦN THIẾT TĂNG CƯỜNG CÁC THÔNG TIN TÍCH CỰC TRÊN MXH
Để nắm bắt kịp thời xu hướng phát triển mạnh mẽ và sâu sắc của công nghệ truyền thông nhằm phát huy những thành tựu và ưu điểm, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, Đảng đã đề ra chủ trương và quyết liệt thực hiện “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”, ngày càng cải tạo, từng bước đưa báo chí trở lại quỹ đạo phục vụ lợi ích đất nước.
Nhà nước với chủ trương xây dựng Chính phủ số, tích cực khai thác tiện ích MXH cung cấp thông tin hữu ích đến người dùng, giúp MXH đang thực sự lớn mạnh và bước vào mọi ngóc ngách của cuộc sống, từ việc liên lạc, kết nối đến sử dụng MXH như một công cụ hữu ích cho việc học tập, phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng – an ninh… Đồng thời, biến MXH đáp ứng nhu cầu quan trọng của cuộc sống con người, là tạo lập các mối tương tác, tạo điều kiện để mỗi người có thể thể hiện suy nghĩ, tâm tư, sở thích, biểu lộ tình cảm, trao đổi, chia sẻ trải nghiệm; tham khảo ý kiến, trình bày quan niệm về vấn đề nào đó của xã hội hoặc của cá nhân…
Cùng với đó, sự tích cực của ngành Tuyên giáo, ngành quản lý truyền thông với nhiều dự án thúc đẩy thông tin tích cực trên không gian mạng. Cán bộ, đảng viên, thanh niên, đoàn viên,…ngày càng được định hướng khai thác MXH đúng đắn, có kiểm soát. Các tổ chức, hệ thống đoàn thế đang phát huy lợi thế dùng MXH lan tỏa tấm gương, điển hình người tốt việc tốt, học tập tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh,….
Quan trọng nhất, Nhà nước ngày càng hoàn thiện pháp luật quản lý không gian mạng và tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn người dân tuân thủ, chống lại “fake news”… Nhờ đó, hàng loạt những kẻ giả danh đội lốt “dân chủ, nhân quyền” nhập kho khiến những kẻ chuyên sản xuất thông tin xấu độc chống phá giảm hẳn; hàng loạt những đội quân sản xuất tin giả để câu view, câu like vô đạo đức “tăng ngân sách nhà nước” bằng quyết định xử phạt hành chính hàng ngày; hàng loạt chiêu trò lừa đảo, kiếm ăn vô lương trên MXH cũng được cập nhật nhanh chóng và cảnh báo người dùng…
Bằng những chủ trương, cách làm tổng thể, với sự đồng lòng, thống nhất nhận thức toàn đảng, toàn dân, MXH sẽ không còn là thách thức, khó khăn với sự phát triển đất nước mà ngược lại, trở thành công cụ giúp người dân và chính quyền ngày càng hoàn thiện mình hơn để thích ứng với thế giới.
.
