Ai là “nạn nhân” ở Biển Đông?

Trong bài báo này, đại diện Ngoại trưởng Trung Quốc đã chỉ trích cái gọi là “thủ đoạn đóng vai nạn nhân” của Philippines ở Biển Đông và răn đe rằng “Trung Quốc sẽ không cho phép nước này hành động cố ý và có đủ quyết tâm chiến lược”.  Trên nền tảng X (tức Twitter), Trợ lý Ngoại trưởng Trung Quốc Hua Chunying cho rằng Philippines luôn sắp xếp để các phóng viên trong sứ mệnh của mình thao túng các video được quay để tạo tin giật gân và coi Philippines là nạn nhân. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian trong cuộc họp báo thường kỳ hôm thứ Năm rằng tuyên bố của Philippines đã nhầm lẫn giữa đúng và sai và Trung Quốc kiên quyết phản đối điều đó bằng hàng loạt “chất vấn” gay gắt như: “Ai đã gây rắc rối và có hành động khiêu khích trong vấn đề Biển Đông? Ai đã vi phạm sự hiểu biết chung giữa hai nước chúng ta và bội ước với các cam kết của chính mình? Ai đang dàn dựng và thổi phồng căng thẳng? Ai đã kéo các lực lượng ra ngoài khu vực.” can thiệp vào vấn đề này à?” hoặc quy kết “Bất cứ khi nào Philippines thực hiện một hoạt động ở Biển Đông, họ đều mang theo các nhà báo, bao gồm cả các nhà báo ảnh từ nước thứ ba. Tại sao Philippines lại làm như vậy?”

Cũng trong ngày thứ Năm, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Wu Qian cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ rằng các hành động quấy rối và khiêu khích của Philippines là nguyên nhân trực tiếp khiến vấn đề Biển Đông leo thang gần đây. Nhờ vào sự hỗ trợ của lực lượng bên ngoài, phía Philippines đã vi phạm luật pháp quốc tế và tinh thần của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thường xuyên xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc, có hành vi khiêu khích, gây rắc rối và truyền bá thông tin sai lệch tới các nước. đánh lừa cộng đồng quốc tế. Ông này cũng tuyên bố “Trung Quốc sẽ không cho phép Philippines hành động cố ý, vì vậy chúng tôi đã đáp trả bằng những hành động hợp pháp, kiên quyết và kiềm chế. Phía Philippines nên nhận ra rằng những hành động khiêu khích sẽ chỉ gây hại nhiều hơn là có lợi và việc kêu gọi sự hỗ trợ từ nước ngoài sẽ chẳng dẫn đến đâu”.

Cả hai phát ngôn viên Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Trung Quốc đều chỉ ra sự can thiệp của Mỹ là yếu tố phá hoại trong vấn đề Biển Đông với lập luận cho rằng  Mỹ không có tư cách can thiệp và hợp tác quân sự giữa Mỹ và Philippines không được gây tổn hại đến chủ quyền, quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc.

Chen Xiangmiao, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hải quân Thế giới tại Viện Nghiên cứu Biển Đông Quốc gia, nói với Global Times hôm thứ Năm rằng chiến dịch bôi nhọ chống lại Trung Quốc đã được lên kế hoạch và thực hiện cẩn thận thông qua sự thông đồng giữa Mỹ và Philippines. Lâu nay, truyền thông và chính giới Trung Quốc luôn lớn tiếng rằng, “Từ các nhà lãnh đạo, chính trị gia cho đến giới truyền thông và các tổ chức tư vấn, Philippines và Mỹ đã âm mưu thực hiện một trò hề lớn nhằm bôi nhọ Trung Quốc và huy động các đồng minh khác lên tiếng nhằm đánh lừa cộng đồng quốc tế”.

Có thể thấy, cuộc “đấu khẩu” trên truyền thông và “va chạm” trên thực địa phản ánh tình hình ngày càng nóng lên trong quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines. Giọng điệu của Trung Quốc rõ ràng không xem Mỹ đáng “kiềng nể” và nạt nộ Philippines đúng kiểu “ngoại giao chiến lang”. Còn phía truyền thông phương Tây và những kẻ a dua tự xưng “đấu tranh dân chủ” Việt Nam cũng khai thác vấn đề này để công kích chính sách ngoại giao và cách thức bảo vệ chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông là “hèn nhát”. Theo họ, “nạn nhân” cho dã tâm bá quyền của Trung Quốc ở Biển Đông như Việt Nam và Philippines là phải dựa vào Hoa Kỳ để hành xử, đốt nóng không khí thậm chí sẵn sàng đối đầu quân sự với Trung Quốc thì mới là cách thức bảo vệ chủ quyền đúng đắn.

Tuy nhiên, khách quan nhìn nhận, những việc Philippines đang làm thì Việt Nam đã từng làm khi Trung Quốc đưa giàn khoan xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam. Còn dựa vào Hoa Kỳ hoàn toàn để “bảo vệ chủ quyền” thì chính quyền VNCH từng làm và hiệu quả đến đâu, ai cũng đều đã thấy rõ: chưa khi nào trong lịch sử Việt Nam mất nhiều đảo trên Biển Đông như thời chính quyền VNCH dưới sự “bảo trợ” của Hoa Kỳ!

Nhưng nay, hành xử “ngoại giao cây tre Việt Nam” tuy có “mềm” hơn nhưng rõ ràng không hề thiếu “quyết liệt”, hiệu quả, nhất quán và mang tính chiến lược lâu dài. Đó là vẫn là kết hợp phản đối chính thức về ngoại giao, truyền thông thông qua phát ngôn chính thức của Bộ Ngoại giao, mặt khác Việt Nam đẩy mạnh quan hệ với các nước lớn, kéo họ “quan tâm” đến vấn đề “tự do hàng hải” ở Biển Đông và thuyết phục họ ủng hộ lập trường của Việt Nam đối với việc duy trì ổn định, hòa bình, kiềm chế xung đột, tôn trọng luật pháp quốc tế (trong đó có cả phán quyết tòa án hình sự quốc tế do Philippines đứng đơn kiện), đồng thời vẫn duy trì quan hệ cấp cao, đường dây nóng với phía Trung Quốc để “kiểm soát xung đột”. Nhưng trên thực địa, rõ ràng  hải quân, cảnh sát biển Việt Nam rất kiên quyết đương đầu với mọi hành vi xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế, lãnh hải Việt Nam. Điều đó cho thấy, hành xử của Việt Nam là không làm nóng nhưng nhất quyết không để chìm xuồng, tạo dư địa cho “đối thoại” và tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế đối với quan điểm và lập trường bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông của Việt Nam, không chỉ có mỗi Hoa Kỳ, mà là tất cả các nước lớn, có ảnh hưởng.khác, qua đó tạo áp lực chính trị, đối ngoại đối với quốc gia có tư tưởng bá quyền, chèn ép các nước nhỏ.