Ngày 07/2/2021, USCIRF công bố “Báo cáo cập nhật về tình hình tự do tôn giáo của Việt Nam năm 2021” bên cạnh ghi nhận một số điểm tích cực về chính sách và thực hiện chính sách tôn giáo của Việt Nam thời gian qua nhất sau khi Việt Nam triển khai thực hiện Luật Tín ngưỡng tôn giáo, tuy nhiên tổ chức này tiếp tục đưa ra các nhận định thiếu khách quan, sai lệch về tình hình tôn giáo Việt Nam.
Tổ chức USCIRF
Việc đưa một quốc gia nào đó vào danh sách “Các nước cần quan tâm đặc biệt – CPC” được căn cứ theo quy định trọng “Đạo luật tự do tôn giáo quốc tế- IRFA” do Quốc hội Mỹ đề ra. Theo đó những nước nào mà Mỹ cho rằng “vi phạm nghiêm trọng về tự do tôn giáo” sẽ phải chịu một số chế tài do Mỹ đặt ra về kinh tế, chính trị, giáo dục. Lợi dụng những quy định này, từ năm 2012 đến nay, USCIRF liên tục đề nghị Bộ ngoại giao Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách “Các nước cần quan tâm đặc biệt -CPC” bất chấp những thành tựu về đảm bảo các quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng mà Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận.
Ủy ban Tự do tôn giáo quốc tế Mỹ (USCIRF) là cơ quan tham vấn độc lập, lưỡng Dảng do Quốc hội Mỹ thành lập vào năm 1998 do Đạo luật Tự do tôn giáo Quốc tế (IRFA), USCIRF có trụ sở tại Washington, DC Mỹ. USCIRF có chức năng đưa ra các khuyến nghị về chính sách, đề nghị Bộ Ngoại giao Mỹ đưa một số quốc gia vàodanh sách “Các nước cần quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo- CPC”. Cơ cấu tổ chức của USCIRF gồm 10 thành viên do Tổng thống Mỹ và lãnh đạo của 2 Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ bổ nhiệm. Hàng năm vào quý 2 USCIRF công bố báo cáo về tình hình tự do tôn giáo trên thế giới.
Chính giới Mỹ nhận xét báo cáo của USCIRF không khách quan
Từ khi được thành lập, USCIRF đã 05 lần cử các đoàn lâm thời vào Việt Nam (2022, 2007,2009,2015, và 2019). Trong những lần vào Việt Nam bất chấp sự khuyến cáo, phản đối của các cơ quan chức năng Việt Nam, đại diện USCIRF luôn hoạt động sai chương trình đã đăng ký, tìm cách tiếp cận, tiếp xúc gặp gỡ số tín đồ có thái độ chính trị cực đoan, công khai bày tỏ quan điểm sẵn sàng tài trợ cho số này trở thành “ngọn cờ” chống đối trong tôn giáo, thậm chí khuyến khích họ hoạt động độc lập, thoát ly khỏi chính quyền. Sau mỗi chuyến thăm, USCIRF đều đưa ra nhận định, đánh giá thiếu khách quan, xuyên tạc tình hình tự do tôn giáo tại Việt Nam. Từ năm 2012 đến nay, USCIRF liên tục đề nghị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào danh sách “Các nước cần quan tâm đặc biệt – CPC”
Trong các báo cáo hàng năm về tự do tôn giáo tại Việt Nam, USCIRF luôn vu cáo, chỉ trích Việt Nam “đàn áp tôn giáo trong nước”, tìm mọi cớ để đưa Việt Nam vào danh sách CPC. Các thông tin USCIRF sử dụng trong báo cáo không có nguồn gốc chính thống mà chủ yêu là những thông tin xuyên tạc, sai sự thật, được thu thập từ các tổ chức, cá nhân người Việt Nam ở nước ngoài có tư tưởng thù hận, nuối tiếc chế độ cũ, ra sức chống phá Nhà nước Việt Nam như tổ chức “Ủy ban Cứu người vượt biển – BPSOS”, tổ chức “Bàn tròn đa tôn giáo Việt Nam”, tổ chức “Người Thượng vì công lý –MSFJ”
Báo cáo thường niên của USCIRF nhận được nhiều ý kiến trái chiều của dư luận quốc tế, trong đó một số chính giới Mỹ nhận xét là không khách quan, thiếu thiện chí đi ngược lại quan hệ giữa Mỹ và các nước trên thế giới. Một số nghị sỹ Mỹ và tổ chức nhân quyền Mỹ cũng cho rằng cách tiếp cận của USCIRF về vấn đề tự do tôn giáo nặng về chỉ trích, không giúp cải thiện vấn đề tự do tôn giáo trên toàn cầu như mục đích mà Quốc hội và Chính phủ Mỹ đặt ra. Năm 2012, một số nghị sỹ Mỹ đã đề nghị giảm kinh phí liên bang dành cho USCIRF, thậm chí giải thể tổ chức này do hoạt động kém hiệu quả.
