Ngày Dân số thế giới (11/7) hằng năm nhằm nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu và cũg là ngày để nhắc nhở các quốc gia, mỗi người trên Trái Đất về nguy cơ dân số tăng quá nhanh, dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng như thiếu lương thực, thiếu nơi ở, thiếu nước sạch, ô nhiễm môi trường…
Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), việc lựa chọn ngày 11/7 là Ngày Dân số thế giới vì đây là ngày thế giới tròn 5 tỷ dân. Còn tại Việt Nam, hiện dân số là 99.716.896 người (tính đế ngày 10/07 theo số liệu mới nhất từ Liên Hợp Quốc). Dân số Việt Nam hiện chiếm 1,24% dân số thế giới. Việt Nam đang đứng thứ 15 trên thế giới trong bảng xếp hạng dân số các nước và vùng lãnh thổ. Mật độ dân số của Việt Nam là 322 người/km2. Với tổng diện tích đất là 310.060 km2. 38,77% dân số sống ở thành thị (38.361.911 người vào năm 2019). Độ tuổi trung bình ở Việt Nam là 33,7 tuổi. Khi đạt mức dân số 100 triệu người, Việt Nam lọt vào “Câu lạc bộ 15 nước đông dân nhất thế giới”, trở thành cường quốc về dân số theo cả quy mô và thứ bậc.
Vì thế, mỗi người cần có trách nhiệm về sự gia tăng dân số, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng dân trí và cải tạo môi trường sinh thái. Công tác dân số là một trong những nhiệm vụ quan trọng của quá trình xây dựng và phát triển đất nước, có đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế-xã hội. Những thành tựu của công tác dân số góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao thu nhập bình quân đầu người, giảm tình trạng đói nghèo, tăng cơ hội học tập, tăng cường bình đẳng giới.
Và quyền, nghĩa vụ của công dân về công tác dân số đã được quy định cụ thể tại Khoản 10 Điều 3 Pháp lệnh dân số năm 2003: Công tác dân số là việc quản lý và tổ chức thực hiện các hoạt động tác động đến quy mô dân số, cơ cấu dân số, phân bố dân cư và nâng cao chất lượng dân số.
Theo đó, tại Điều 4 Pháp lệnh dân số năm 2003 có quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân về công tác dân số như sau:
1. Công dân có các quyền sau đây:
a) Được cung cấp thông tin về dân số;
b) Được cung cấp các dịch vụ dân số có chất lượng, thuận tiện, an toàn và được giữ bí mật theo quy định của pháp luật;
c) Lựa chọn các biện pháp chăm sóc sức khoẻ sinh sản, kế hoạch hoá gia đình và nâng cao chất lượng dân số;
d) Lựa chọn nơi cư trú phù hợp với quy định của pháp luật.
2. Công dân có các nghĩa vụ sau đây:
a) Thực hiện kế hoạch hoá gia đình; xây dựng quy mô gia đình ít con, no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững;
b) Thực hiện các biện pháp phù hợp để nâng cao thể chất, trí tuệ, tinh thần của bản thân và các thành viên trong gia đình;
c) Tôn trọng lợi ích của Nhà nước, xã hội, cộng đồng trong việc điều chỉnh quy mô dân số, cơ cấu dân số, phân bố dân cư, nâng cao chất lượng dân số;
d) Thực hiện các quy định của Pháp lệnh này và các quy định khác của pháp luật có liên quan đến công tác dân số.
Ngoài ra, khi vi phạm quy định về tuyên truyền, phổ biến thông tin, tư vấn về dân số, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hoá gia đình, người dân có thể bị xử phạt như sau:
– Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi cản trở việc vận động, tuyên truyền, phổ biến thông tin, tư vấn về dân số, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hoá gia đình.
– Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: tuyên truyền, phổ biến hoặc đưa ra những thông tin có nội dung trái với đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc, có ảnh hưởng xấu đến công tác dân số và đời sống xã hội; tuyên truyền, phổ biến thông tin về dân số không chính xác, sai lệch, gây ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện công tác dân số, đời sống xã hội và các lĩnh vực khác; lợi dụng tuyên truyền, phổ biến thông tin về dân số, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hoá gia đình để phát tán tài liệu, vật phẩm hoặc có các hành vi khác trái với thuần phong, mỹ tục và đạo đức xã hội.
H.C
