Một bài báo có tiêu đề “Hãy cảnh giác với quy định AI biến thành một công cụ mới cho quyền bá chủ” đăng trên Global Times ngày 14/6/2023 tố cáo Mỹ và EU đang có mưu đồ liên minh dùng quy định AI, thiết lập “luật” dùng AI nhằm biến nó thành công cụ “bá chủ” thế giới.
Vào ngày 7 tháng 6, Vương quốc Anh đã thông báo rằng họ sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh về trí tuệ nhân tạo (AI) đầu tiên trên thế giới trong năm nay, tập trung vào việc xây dựng các quy tắc và quy định về AI. Trước đó, trong Hội nghị Bộ trưởng Hội đồng Công nghệ và Thương mại EU-Mỹ lần thứ tư vào cuối tháng 5, Mỹ và châu Âu cho biết họ đang soạn thảo một bộ quy tắc ứng xử AI tự nguyện.
Họ tuyên bố rằng “giảm thiểu nguy cơ tuyệt chủng từ AI nên là ưu tiên toàn cầu”, nhưng họ không che giấu ý định đưa ra các quy tắc liên quan đến AI trước Trung Quốc. Họ cố gắng liên kết một vấn đề về quy định của ngành nhằm giải quyết những thách thức tiềm tàng của công nghệ ở góc độ trung lập với địa chính trị và các giá trị, đồng thời biến nó thành một công cụ khác để ngăn chặn hoặc ngăn chặn tiến bộ công nghệ ở các quốc gia không thuộc phương Tây.
Hiện tại, tốc độ phát triển trí tuệ nhân tạo vượt xa tốc độ của quy định kỹ thuật, đạo đức pháp lý và đánh giá chính sách, và cần có một số khuôn khổ có tầm nhìn xa hơn để đối phó với những thách thức chưa biết. Tuy nhiên, Mỹ và châu Âu đã đi đầu trong việc xây dựng bộ quy tắc ứng xử trong lĩnh vực AI, rõ ràng là dựa trên định kiến về ý thức hệ và nhu cầu của Mỹ trong cuộc cạnh tranh quyền lực lớn.
Hoa Kỳ và Châu Âu hy vọng sẽ phát triển các tiêu chuẩn chung về AI giữa các nền dân chủ, khi Trung Quốc đạt được những thành tựu nhanh chóng. Không khó để nhận thấy Mỹ và châu Âu có ý định coi sự phát triển công nghệ ở các quốc gia có hệ tư tưởng khác biệt là “vấn đề” và đơn phương hạ uy tín sự phát triển của các quốc gia này nhằm đạt mục đích chính trị vận động dư luận bôi nhọ họ.
Ngoài việc ngăn chặn bằng các quy tắc, Mỹ và châu Âu đang thực sự thúc đẩy các biện pháp bảo hộ thương mại nhằm hạn chế sự phát triển AI của Trung Quốc. Ví dụ, năm ngoái, Mỹ đã đi đầu trong việc xây dựng lệnh cấm xuất khẩu GPU và các chip lõi khác hỗ trợ sức mạnh điện toán AI sang Trung Quốc. Gần đây, nó có kế hoạch đưa ra lệnh cấm xem xét đầu tư nước ngoài nhằm hạn chế các công ty Mỹ đầu tư vào ngành trí tuệ nhân tạo ở Trung Quốc. Các cơ quan liên bang đang cân nhắc những hạn chế mới đối với các nhà đầu tư Mỹ rót vốn vào các công ty Trung Quốc hoạt động với AI và các công nghệ nhạy cảm khác.
EU đã làm theo. EU đang chuẩn bị áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với chất bán dẫn, áp đặt các hạn chế đối với đầu tư của khu vực tư nhân vào các công ty công nghệ Trung Quốc và ban hành các quy tắc nhằm ngăn chặn Trung Quốc thống trị thị trường năng lượng tái tạo của châu Âu. Do đó, việc hạn chế các sản phẩm công nghệ cũng như trao đổi và hợp tác kỹ thuật có thể trở thành một biện pháp khác để xây dựng bức tường công nghệ AI cao.
Hoa Kỳ và Châu Âu đang mong muốn thành lập các liên minh trong lĩnh vực AI, xây dựng hệ thống quy tắc của riêng họ và lấy đi hoặc phá bỏ con đường phát triển của các quốc gia khác. Điều này không chỉ gây tổn hại đến quyền và lợi ích phát triển của các quốc gia khác, mà còn gây bất lợi cho tính mở và tính bao trùm của khoa học và công nghệ của toàn nhân loại.
Trên thực tế, sự phát triển của AI đòi hỏi sự hỗ trợ quy mô lớn về sức mạnh tính toán cơ bản và vật liệu ở nhiều ngôn ngữ và lĩnh vực khác nhau để “nuôi sống” ngành công nghệ. Chỉ khi tất cả các bên cởi mở trao đổi và liên lạc thì mới có thể đạt được sự phát triển. Các rủi ro pháp lý, đạo đức và công nghệ mà Hoa Kỳ và Châu Âu phải đối mặt trong lĩnh vực AI có những đặc điểm riêng nhưng cũng có những điểm chung với các vấn đề mà các quốc gia khác phải đối mặt. Sự khác biệt về văn hóa và hệ thống luật pháp giữa các quốc gia có nghĩa là tất cả các bên cần tham gia xây dựng các quy tắc cơ bản để giải quyết đầy đủ hơn mối quan tâm của con người đối với những thách thức tiềm tàng do AI đặt ra.
Trung Quốc kêu gọi một số quốc gia phương Tây từ bỏ nỗ lực coi việc xây dựng quy tắc là duy trì quyền bá chủ công nghệ và thiết lập độc quyền trong các lĩnh vực mới nổi, đồng thời quay trở lại khuôn khổ quản trị kỹ thuật số do Liên Hợp Quốc dẫn đầu và hợp tác với các nước đang phát triển với thái độ hòa nhập và nguyên tắc tham vấn rộng rãi, cùng đóng góp, cùng có lợi.
