Xung quanh bộ phim tài liệu của BBC có tên “Ấn Độ: Câu hỏi về Modi” chỉ trích Thủ tướng Narendra Modi liên quan các cuộc bạo loạn giáo phái xảy ra ở bang Gujarat của Ấn Độ vào năm 2002 giữa người Hồi giáo và người theo đạo Hindu, khiến hơn 1000 người chết gây ra sự phẫn nộ ở Ấn Độ, bị Bộ trưởng Bộ thông tin Kanchan Gupta tố cáo là “rác tuyên truyền và chống Ấn Độ”, “phản ánh tư duy thuộc địa của BBC” và bộ phim bị cấm ở Ấn Độ sau đó. Không lâu sau đó, các văn phòng của BBC ở Ấn Độ đã bị đột kích như một phần của cuộc điều tra thuế của chính quyền Ấn Độ. Đài truyền hình BBC phản ứng bằng cách nói bóng gió rằng cuộc điều tra có động cơ chính trị, đồng thời nhấn mạnh rằng BBC “độc lập” và “đáng tin cậy”.
Ấn Độ từng là thuộc địa của Anh. BBC bị Ấn Độ xem như có sứ mệnh gây lại ảnh hưởng của Anh đối với các quốc gia thuộc địa cũ. BBC hoạt động dưới quyền tài phán của Bộ Ngoại giao Anh, người tài trợ cho nó và kiểm soát các quy trình biên tập của nó bên ngoài các quy định trong nước của Anh.
Bình luận về cuộc xung đột giữa BBC và Ấn Độ, truyền thông Trung Quốc cho rằng, Ấn Độ khó có thể tin tưởng phương Tây với tư cách là một đối tác lâu dài, do con đường phát triển và lợi ích quốc gia của Ấn Độ trái ngược với tầm nhìn của phương tây về những gì Ấn Độ nên trở thành. Trong những năm gần đây, Ấn Độ đôi khi được các nhà bình luận phương Tây ca ngợi là “Nền dân chủ lớn nhất thế giới”, điều này đã gắn một đặc tính ý thức hệ vào mối quan hệ của các nước phương Tây với Ấn Độ, đặc biệt là một đề xuất thay thế cho Trung Quốc. Nhưng điều này không có nghĩa là các nước phương Tây coi Ấn Độ là “bình đẳng”.
Mặc dù Ấn Độ không phải là một quốc gia Cộng sản, nhưng dư luận phương Tây về Ấn Độ gần giống với Trung Quốc hơn. Là một quốc gia nghèo hơn, Ấn Độ không bị coi là “đe dọa” mà được coi là đang trên hành trình “trở nên giống phương Tây” và do đó cần “sự lãnh đạo và hướng dẫn” của phương Tây. Với tư cách là một cường quốc thuộc địa trước đây, Vương quốc Anh cũng nhìn mối quan hệ của mình với Ấn Độ qua lăng kính hoài niệm Đế quốc và vẫn tin rằng họ đã hành động vì lợi ích của Ấn Độ trong thời kỳ thuộc địa. Do đó, Vương quốc Anh bảo lưu quyền, như đã làm với Hồng Kông, can thiệp vào công việc nội bộ của Ấn Độ và đặt ra “kỳ vọng của cha mẹ” rằng nước này phải kiên định trên con đường tự do.
Tuy nhiên, đến lúc Ấn Độ trở thành một cường quốc kinh tế và một quốc gia cực kỳ thành công, thách thức sự độc tôn của phương Tây, thì liệu Ấn Độ có nên đưa ra những lựa chọn chính trị tách mình ra khỏi con đường phát triển của phương Tây, vốn đã và đang diễn ra ở một mức độ nào đó trên Modi mà phương Tây sẽ bắt đầu coi Ấn Độ là một quốc gia đe dọa. Khi đó, viễn cảnh Ấn Độ sẽ bị cáo buộc vi phạm nhân quyền và thậm chí là diệt chủng, nước này sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt và cấm vận, và các phương tiện truyền thông như BBC sẽ trở nên thù địch với Ấn Độ hơn so với hiện tại. Bởi vậy, Ấn Độ sẽ khôn ngoan hơn, sẽ không “bỏ hết trứng vào một giỏ”, trong khi nước này cần vốn và đầu tư nước ngoài để phát triển, nuôi mộng trở thành cường quốc sản xuất, để rồi trở thành “con rối do phương Tây hậu thuẫn”.
New Delhi bây giờ nên biết rằng liên kết với phương Tây, đi kèm với “sự ràng buộc”, đó là kỳ vọng lâu dài mà định hướng sở thích chính trị và hệ tư tưởng của mình theo tầm nhìn của họ. Một quốc gia nhỏ tất nhiên có thể thoát khỏi điều này, nhưng không phải là một quốc gia như Ấn Độ với hơn 1 tỷ người có thể trở thành một siêu cường vượt xa bất cứ điều gì mà phương Tây từng thấy trước đây. Hiện tại, phương Tây nói chung có thể bỏ qua những khác biệt chính trị của họ với Modi, nhưng trong bao lâu?
===
Những bình luận chế giễu của truyền thông Trung Quốc về quan hệ “đồng sàng dị mộng” giữa Phương Tây và Ấn Độ. Thực tế, Ấn Độ đang là quốc gia đa đảng, là đồng minh chiến lược trong chiến lược Chấu Á Thái Bình Dương của Mỹ và EU nhằm đối phó với Trung Quốc. Tuy nhiên, sự khác biệt về xã hội, sự xung đột về giá trị và tư tưởng phương Đông và phương Tây giữa Ấn độ và Mỹ-Anh khiến mối quan hệ này luôn có những chuyện “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt”. Câu chuyện này cho chúng ta thêm suy nghĩ về tính đúng đắn của chính sách ngoại giao của Đảng, Nhà nước ta hiện nay. Việt Nam xây dựng hệ giá trị riêng phù hợp đặc điểm, văn hóa, hoàn cảnh đất nước mình và độc lập, trung lập trong bang giao, không để mình bị “mắc kẹt” hay trở thành công cụ phe cánh.
