Chính quyền Biden vừa công bố ngân sách chi tiêu quân sự của Mỹ năm 2023 là 842 tỷ USD. Con số này đáng kinh ngạc như thế nào? Nó gấp khoảng hai lần GDP của Việt Nam và một nửa GDP của Hàn Quốc. Nó gấp khoảng 10 lần chi tiêu quân sự của ngân sách quốc phòng lớn thứ ba trên thế giới và khoảng bốn lần ngân sách quốc phòng của Trung Quốc. Trong ngân sách quân sự này, 145 tỷ đô la sẽ được phân bổ cho nghiên cứu và phát triển vũ khí mới, và 170 tỷ đô la sẽ được sử dụng để mua sắm vũ khí và đạn dược. Đây là khoản ngân sách quốc phòng thời bình lớn nhất của Mỹ. Từ năm 2013 đến 2018, chi tiêu quân sự hàng năm của Hoa Kỳ giảm xuống dưới 700 tỷ đô la, bao gồm 633,8 tỷ đô la trong năm 2015, nhưng hiện nay, chi tiêu quân sự của Hoa Kỳ đã tăng hơn 200 tỷ đô la so với năm 2015.
Thực tế là ngân sách quốc phòng của Mỹ chiếm khoảng 40% tổng ngân sách toàn cầu. Hoa Kỳ là cường quốc quân sự hàng đầu thế giới, với chi tiêu quân sự chiếm khoảng 3,5% GDP.
Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan bình luận, việc tăng chi tiêu quân sự toàn cầu cho thấy rằng lợi ích hòa bình trong bảy đến tám thập kỷ qua sau Thế chiến II đã kết thúc.
Liệu thời kỳ hòa bình của thế giới “đã kết thúc” hay chưa, nhưng điều rõ ràng rằng, cả thế giới đang gia tăng chi tiêu quân sự và ai hưởng lợi nhiều nhất từ tình trạng này?
Hơn 40% vũ khí xuất khẩu của thế giới đến từ Mỹ, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết vào tháng 1 năm nay, doanh số bán thiết bị quân sự của Mỹ cho các chính phủ nước ngoài đã tăng 49% lên 205,6 tỷ USD trong năm tài chính gần nhất.
Để vũ khí bán được nhiều hơn và với giá cao hơn, điều kiện tiên quyết là nhiều căng thẳng hơn trên thế giới và nhiều nguy cơ chiến tranh hơn, do đó sẽ có một thị trường vũ khí ngày càng mở rộng. Thế giới càng chìm trong xung đột, Mỹ càng có nhiều lý do để mở rộng xuất khẩu vũ khí và tăng cường triển khai quân sự trên toàn thế giới.
Theo SIPRI Yearbook 2022, chính sách vũ khí hiện tại của Hoa Kỳ và thực tiễn quá thường xuyên thúc đẩy chiến tranh hơn là ngăn chặn nó. Khoảng 2/3 các cuộc xung đột hiện nay – 34 trên 46 – liên quan đến một hoặc nhiều bên được Mỹ trang bị vũ khí.
Năm ngoái, các nước châu Âu đã chi nhiều hơn đáng kể cho vũ khí của Mỹ do cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, cho phép tổ hợp công nghiệp-quân sự của Mỹ kiếm được lợi nhuận vững chắc. Ví dụ như việc Mỹ bán vũ khí cho đảo Đài Loan. Tổng giá trị vận chuyển vũ khí của Hoa Kỳ đến hòn đảo này đã vượt quá 70 tỷ đô la vào tháng 5 năm 2022.
Trong con mắt của thế giới, việc bán nhiều vũ khí hơn có thể đồng nghĩa với hòa bình yếu đi, nhưng đối với Mỹ, chúng có thể tạo ra doanh thu. Việc nghiên cứu và phát triển các loại vũ khí tinh vi có thể thúc đẩy ngành sản xuất của Hoa Kỳ đạt đến cấp độ cao nhất. Cuối cùng, chúng có thể đảm bảo sức mạnh quân sự và sự thống trị toàn cầu về công nghệ cao của Mỹ. Đặc biệt là vào thời điểm nền kinh tế Mỹ đang trên bờ vực hạ cánh cứng, chi tiêu quân sự sẽ càng đóng một vai trò quan trọng hơn.
Các ông chủ lớn ở Phố Wall và Nhà Trắng nhìn thấy cơ hội kiếm tiền từ các cuộc xung đột toàn cầu, và thế giới nhìn thấy các cuộc xung đột ngày càng gia tăng và nguy cơ chiến tranh gia tăng. “Trật tự” do Hoa Kỳ thiết kế có thể được duy trì theo cách này mà không có bất kỳ thay đổi nào không?
Việc tăng đầu tư ngân sách cho quốc phòng của chính quyền Biden, đồng nghĩa với một phần lớn ngân sách của Mỹ sẽ được chi cho việc phát triển vũ khí và công nghệ quân sự mới, đặc biệt là vũ khí tấn công và vũ khí chính xác để tấn công phủ đầu, nhằm đảm bảo vai trò lãnh đạo tuyệt đối của Hoa Kỳ trong lĩnh vực vũ khí trang bị và đáp ứng nhu cầu xuất khẩu.
Những người ngây thơ sẽ hỏi tại sao chính phủ Hoa Kỳ không thể đưa một phần tiền vào việc thúc đẩy nền kinh tế một cách trực tiếp hoặc cải thiện cuộc sống của người dân. Nó được xác định bởi cấu trúc kinh tế và chính trị của Hoa Kỳ và lợi ích của tổ hợp công nghiệp-quân sự. Bất kể ai ở trong Nhà Trắng, tình hình như vậy khó có thể thay đổi.
Tổ hợp công nghiệp-quân sự được coi là một phần cốt lõi trong quá trình hoạch định chính sách của Mỹ và hơn thế nữa – một “con bò sữa” cho ngành kinh doanh lớn của đế chế Mỹ.
Cách thức hoạt động của nền kinh tế Mỹ và vị thế bá chủ của nước này cho thấy rằng xuất khẩu vũ khí là một kênh quan trọng mà qua đó Mỹ được hưởng lợi trên toàn cầu.
