Zhang Yiwu, giáo sư Đại học Bắc Kinh mới đây có bài bình luận về ngày 07/11/2022 trên tờ Global Times về sự nổi lên những phương thức bảo vệ mội trường cực đoan của thành phần bảo vệ mội trường “cấp tiến”. Sự nổi lên, xuất hiện của trào lưu này là chỉ dấu cho thấy sự lo lắng đến mức tiêu cực của một số phong trào bảo vệ môi trường trước diễn biến thực tế của xã hội. Bài viết phản ánh góc nhìn của một học giả Trung Quốc, nhưng để phản ánh thông tin đa chiều, Ban Biên tập chuyển thể, gửi bạn đọc tham khảo.
Mới đây, hai nhà hoạt động người Bỉ đã ném súp vào bức tranh “Cô gái đeo bông tai ngọc trai” của Johannes Vermeer đã bị tòa án Hà Lan kết án hai tháng tù giam. Các công tố viên cho rằng hành động của họ đã vượt quá giới hạn phản đối có thể chấp nhận được.
Trong những năm qua, các phong trào xã hội mới (NSM), bao gồm cả trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, từ lâu đã được cả xã hội phương Tây hưởng ứng. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa NSM và chính quyền dường như đã trở lại trạng thái xích mích và chống đối trong thời gian gần đây. Điều này phản ánh sự lo lắng của xã hội phương Tây trong bối cảnh hoàn cảnh thay đổi.
Vào những năm 1960, sự phát triển của các xã hội phương Tây bước vào một thời kỳ khác thường. Người dân các nước phương Tây lần lượt xuống đường, khơi dậy làn sóng phong trào phản chiến, phong trào nữ quyền, phong trào phản đối hạt nhân, phong trào giải phóng dân tộc, phong trào sinh thái. Vào thời điểm đó, các phong trào đó chưa trở thành xu hướng chủ đạo của xã hội. Công chúng nói chung có hiểu biết hạn chế về các khái niệm liên quan và các phương tiện truyền thông chính thống tương đối bảo thủ ở phương Tây thường cố tình giữ im lặng về chúng. Khi ảnh hưởng của các phong trào mở rộng mạnh mẽ, các nhà hoạt động có xu hướng áp dụng các cách tiếp cận cấp tiến để tạo thêm ảnh hưởng và gây sốc cho dòng chính của xã hội phương Tây vốn phớt lờ yêu cầu của họ.
Một số đề xuất cấp tiến của họ không khả thi trong thực tế và một số bị ảnh hưởng sâu sắc bởi chủ nghĩa vô chính phủ. Một số nhà hoạt động thường tổ chức các sự kiện giật gân với các mối đe dọa công khai, vượt qua ranh giới chấp nhận được của xã hội chính thống. Khi quảng bá các ý tưởng của mình, cố gắng đưa các quan niệm của mình trở thành xu hướng chủ đạo, những nhà hoạt động xã hội đó cũng đã tránh được mối nguy hiểm thực sự. Trong bối cảnh đó, một mối quan hệ phức tạp giữa NSM, giới truyền thông và công chúng đã được hình thành.
Trong những năm gần đây, các khái niệm như bảo vệ môi trường đã trở thành xu hướng chủ đạo trong xã hội phương Tây và các phương pháp vận động cấp tiến đã dần suy giảm. Những nhân vật như nhà hoạt động môi trường tuổi teen Greta Thunberg đã trở thành tâm điểm của các phương tiện truyền thông chính thống trong một thời gian và các tổ chức chính trị như Đảng Xanh cũng trở thành một trong những lực lượng chính trong chính trường châu Âu, ngày càng có ảnh hưởng. Một số đề xuất thuộc về chủ nghĩa môi trường cấp tiến đã được hấp thụ vào dòng chính của xã hội. Kết quả là, mặc dù các “phong trào cấp tiến” này vẫn tồn tại, nhưng ảnh hưởng của chúng đang suy yếu và chúng bị gạt ra ngoài lề xã hội, không thể khơi dậy các mối quan tâm xã hội.
Nhưng tình hình toàn cầu hiện nay đang thay đổi xu hướng này. Thực tế của một cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có đã có tác động lớn hơn đối với mọi người so với các khái niệm về môi trường. Sự trở lại của năng lượng truyền thống đã trở thành một lựa chọn thực tế mà các xã hội phương Tây phải đối mặt, ý thức và suy nghĩ của công chúng cũng đã trải qua một số thay đổi. Trên thực tế, các hành động cấp tiến tích cực về môi trường là hiện thân của những lo lắng về thực tế. Lo sợ rằng xã hội chính thống sẽ thay đổi chính sách năng lượng và công chúng sẽ thay đổi thái độ đối với việc bảo vệ môi trường, các tổ chức môi trường cấp tiến đã cố gắng thu hút sự chú ý của xã hội thông qua các phương pháp tương tự được sử dụng trong quá khứ.
Sự trở lại của các hành động cấp tiến ở một mức độ nào đó phản ánh rằng chủ nghĩa bảo vệ môi trường cấp tiến không có những cách thức và giải pháp hiệu quả để giải quyết các vấn đề năng lượng thực tế, mà thay vào đó đã thể hiện một số kiểu phá hoại, gây bất lợi cho việc bảo vệ môi trường. Dù bắt mắt như những phương pháp này, chúng vẫn còn lâu mới có thể giúp thúc đẩy các chiến lược môi trường hiệu quả, cụ thể và tích cực. Điều này đáng được người dân quan tâm và suy ngẫm.
