Trong bối cảnh nhân quyền ngày càng thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, và là một trong ba trụ cột hoạt động của LHQ cùng với an ninh – hòa bình và hợp tác – phát triển, Ủy ban 3 được Đại hội đồng giao nhiệm vụ xem xét các đề mục trong lĩnh vực xã hội, nhân đạo, nhân quyền. Một phần lớn hoạt động của Ủy ban 3 tập trung vào việc xem xét các vấn đề nhân quyền, trong đó báo cáo hoạt động hàng năm của HĐNQ, báo cáo của các Thủ tục đặc biệt, và của các Ủy ban Công ước về Nhân quyền.
Đồng thời, Ủy ban 3 cũng thảo luận các nội dung về sự tiến bộ của phụ nữ, bảo vệ trẻ em, vấn đề người bản địa, đối xử với người tị nạn, chống phân biệt chủng tộc, quyền tự quyết cũng như nhiều nội dung quan trọng của phát triển xã hội như thanh niên, gia đình, người già, người khuyết tật, tội phạm, pháp lý hình sự và ngăn ngừa ma túy.
Tại các khóa họp hàng năm, Ủy ban 3 xem xét khoảng 50 – 60 dự thảo nghị quyết, trong đó gần một nửa thuộc các đề mục nhân quyền. Theo thủ tục, các nghị quyết được thông qua bằng đa số thường hoặc thông qua không cần bỏ phiếu. Mỗi nước thành viên LHQ có 1 phiếu, giá trị ngang nhau. Tại mỗi khóa họp, Ủy ban bầu ra Ban Điều hành gồm 1 Chủ tịch và 4 Phó Chủ tịch (đại diện cho 5 khu vực địa lý), trong đó 1 Phó Chủ tịch làm Báo cáo viên của Ủy ban. Có một Ban Thư ký của Ủy ban để giúp việc Ban Điều hành và đảm trách các công việc thủ tục, hậu cần khác.
