Năm 2020 là năm Kỷ niệm của nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng 75 năm thành lập Liên Hợp quốc, 72 năm Ngày Nhân quyền Thế giới (10/12/1948 – 10/12/2020) cộng đồng nhân loại đã không phải chứng kiến thêm một cuộc chiến tranh thế giới. Hòa bình, hợp tác hữu nghị vẫn tiếp tục được vun đắp; phẩm giá, sinh mạng, những quyền, tự do cơ bản của con người ngày càng được tôn trọng; đói nghèo, bệnh tật được đẩy lùi; cuộc sống của cộng đồng nhân loại có nhiều đổi thay.
Chúng ta đang bước vào những ngày tháng cuối cùng kết thúc thập niên thứ 2 của Thế kỷ 21, một kết thúc không mấy tốt đẹp bởi tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp hơn so với dự báo. Các nước lớn tiếp tục điều chỉnh chiến lược, vừa hợp tác, thỏa hiệp, vừa cạnh tranh và kiềm chế lẫn nhau quyết liệt. Chiến tranh cục bộ do xung đột quyền lợi, tranh chấp ngôi vị bá chủ, mẫu thuẫn tôn giáo, dân tộc vẫn xẩy ra. Việc đe dọa bằng vũ lực và sử dụng vũ lực vẫn được nhiều thế lực xác định là công cụ quan trọng để đạt mục tiêu bành trướng, áp đặt. Kho vũ khí giết người, dù đã đủ sức phá tan trái đất, vẫn tiếp tục được bổ sung bằng những thứ vũ khí giết người chính xác hơn, sức tàn phá ghê gớm hơn. Dưới tác động của cạnh tranh địa chính trị giữa các nước lớn và xu hướng tập hợp lực lượng, liên kết diễn ra gay gắt, đặt các nước đang phát triển, nhất là những nước vừa và nhỏ, trước nhiều sức ép. Luật pháp quốc tế và các thể chế đa phương toàn cầu đứng trước những thách thức lớn.
Những vấn đề toàn cầu và an ninh phi truyền thống như an ninh năng lượng, tài chính, không gian mạng, môi trường, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh diễn biến nghiêm trọng. Đại dịch Covid-19 xuất hiện, bùng phát trên phạm vi toàn cầu, kéo dài và chưa biết bao giờ chấm dứt, cướp đi nhiều sinh mạng; không lục địa nào, không đất nước nào tránh được, làm ảnh hưởng nặng nề đến tất cả các lĩnh vực, dẫn đến tình trạng suy thoái kinh tế thế giới nghiêm trọng. Cộng đồng quốc tế đã chứng kiến một cuộc khủng hoảng y tế tồi tệ nhất trong lịch sử thế giới. Những tác động từ các lệnh hạn chế đi lại và giãn cách xã hội cùng với hậu quả của cuộc cạnh tranh thương mại khiến giá cả leo thang, nhiều người mất đi sinh kế, thất nghiệp tăng cao, phải sống trong tình cảnh thiếu lương thực, thực phẩm, nước sạch, cảnh báo nguy cơ một cuộc khủng hoảng nhân đạo cấp bách toàn cầu.
Nhận định về tình hình thế giới trước đại dịch Covid-19, nhiều chuyên gia, chính khách quốc tế cho rằng: “Thế giới sẽ phải đối mặt với nhiều tháng, thậm chí nhiều năm rất khó khăn. Vấn đề lớn nhất là các ca nhiễm Covid-19 vẫn tiếp tục tăng” (IMF); “Nền kinh tế toàn cầu đang rơi vào thời kỳ suy thoái thời bình tồi tệ nhất trong một thế kỷ” (OECD); “Đại dịch Covid-19 sẽ làm thay đổi trật tự thế giới”(Cựu Ngoại trưởng Mỹ Kissinger); “Thế giới mà chúng ta từng hiểu rõ và quen thuộc, nhiều khả năng sẽ trở thành ký ức lịch sử” (bình luận của các chuyên gia Ấn Độ). Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đại dịch Covid-19 chỉ là yếu tố trực tiếp kích hoạt Thế giới rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, còn nguồn cơn khủng hoảng lại liên quan tới một loạt nhân tố khác, như tranh chấp thương mại và dầu mỏ cũng như về cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn.
Năm 2020 là năm Kỷ niệm của nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng 75 năm thành lập Liên Hợp quốc, 72 năm Ngày Nhân quyền Thế giới (10/12/1948 – 10/12/2020) cộng đồng nhân loại đã không phải chứng kiến thêm một cuộc chiến tranh thế giới. Hòa bình, hợp tác hữu nghị vẫn tiếp tục được vun đắp; phẩm giá, sinh mạng, những quyền, tự do cơ bản của con người ngày càng được tôn trọng; đói nghèo, bệnh tật được đẩy lùi; cuộc sống của cộng đồng nhân loại có nhiều đổi thay.
Trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, khu vực và diễn biến nghiêm trọng của đại dịch Covid-19 tác động, ảnh hưởng lớn đến nhiều mặt của đời sống xã hội nước ta; sản xuất kinh doanh bị đình trệ; nhiều hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội bị ảnh hưởng nghiêm trọng; hàng triệu lao động thiếu, mất việc làm, giảm sâu thu nhập; biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, thiên tai, nhất là nắng nóng, hạn hán, giông lốc, mưa bão kéo dài gây sạt lở, lũ lụt ở các tỉnh miền núi phía Bắc, miền Trung, Tây Nguyên; xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt ở đồng bằng sông Cửu Long gây thiệt hại nặng nề, tác động tiêu cực đến sản xuất và đời sống của nhân dân; nhưng, nhờ đánh giá đúng diễn biến tình hình, đặc biệt là những sự cố phát sinh như dịch bệnh, thiên tai bão lũ, Đảng, Nhà nước, Quốc hội đã ban hành nhiều nghị quyết, chủ trương, chính sách, đối sách phù hợp, có khả năng thích ứng cao, đề ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp cụ thể, trong đó công tác kiểm soát đại dịch Covid-19, bảo vệ sức khỏe nhân dân được ưu tiên hàng đầu. Nhìn tổng thể, có thể nói năm 2020 cũng là năm thành công của nước ta với những kết quả, thành tích rất đáng khích lệ.
Trước hết, nhờ có các chủ trương, giải pháp phù hợp, hiệu quả, thích ứng với tình hình, sản xuất kinh doanh được tháo gỡ nhiều khó khăn, nền kinh tế tiếp tục phục hồi. Xuất khẩu hàng hóa tiếp tục tăng, nhất là vào được các thị trường khó tính. Trong 10 tháng đầu năm, tổng trị giá xuất khẩu ước đạt 229,27 tỷ USD, tăng 4,7% (trong khi tổng trị giá nhập khẩu ước đạt 210,55 tỷ USD, tăng 0,4%). Tăng trưởng cả năm ước đạt khoảng 3%, GDP bình quân đầu người ước đạt khoảng 2.750 USD. Người lao động, người dân mất việc, thiếu việc làm được hỗ trợ, an sinh xã hội cơ bản được bảo đảm, đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện mặc dù nhiều chỉ tiêu phấn đấu không đạt bở ảnh hưởng của đại dịch. Các chính sách dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, về các nhóm đối tượng xã hội dễ bị tổn thương, bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ vẫn được quan tâm, đẩy mạnh. Chỉ số phát triển bền vững năm 2020 của Việt Nam tăng 39 bậc so với năm 2016, xếp thứ 49/166 quốc gia và vùng lãnh thổ. Chỉ số phát triển con người (HDI) liên tục được cải thiện, thuộc nhóm các nước có mức phát triển con người trung bình cao của thế giới. Công tác quy hoạch báo chí tiếp tục theo lộ trình; không gian mạng “trong sạch, lành mạnh hơn”, hiện có hơn 68 triệu người sử dụng internet. Văn hoá, xã hội có bước phát triển tích cực, nhiều giá trị văn hoá cao đẹp của dân tộc được phát huy, thể hiện rõ nét trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 và các sự cố thiên tai, nhân tai, dịch bệnh khác.
Quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, dù còn nhiều bất cập, nhưng cũng đã có những chuyển biến, phát hiện và xử lý nghiêm nhiều vụ việc, cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Các quy định pháp luật được tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện, trong đó có Luật bảo vệ môi trường. Công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả, ứng phó các sự cố thiên tai, cứu nạn, cứu hộ, dù còn nhiều bất cập, nhưng đã được chú trọng hơn nên đã hạn chế tối đa thiệt hại về sinh mạng và tài sản.
Cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước có nhiều chuyển biến tích cực; phòng chống tham nhũng được tổ chức theo dõi, chỉ đạo quyết liệt, đạt kết quả quan trọng. Việc rà soát, kiện toàn, sắp xếp tinh gọn bộ máy nhà nước tiếp tục được thực hiện nghiêm túc theo hướng tinh gọn, giảm cấp trung gian, đẩy mạnh phân cấp, đề cao trách nhiệm giải trình và phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, chấm dứt tình trạng “thứ văn hoá không nhúc nhích” ở các công sở. Việc thực hiện nghiêm túc, kiên trì, thường xuyên và liên tục Nghị quyết Trung ương 4 các khóa XI, XII nhằm xây dựng, chỉnh đốn Đảng cả về tổ chức và nhân sự, đã đem lại nhiều kết quả tốt đẹp, làm cho Đảng ta tiếp tục nhận được sự tin yêu của Nhân dân. Việc tổ chức Đại hội Đảng các cấp cơ sở đã được tổ chức rất thành công, lựa chọn được những đảng viên có chất lượng, hứa hẹn một kết quả tốt đẹp cho Đại hội XIII của Đảng sắp tới, với niềm tin sẽ mang lại cho đất nước những kỳ tích mới trong những năm đầu thập kỷ thứ 3 của Thế kỷ 21.
Quốc phòng, an ninh được tăng cường, chủ quyền quốc gia được giữ vững, tạo môi trường thuận lợi, an toàn, ổn định để xây dựng và phát triển đất nước. Chúng ta đã chủ động nắm chắc tình hình, phát hiện kịp thời, ngăn chặn âm mưu “diễn biến hoà bình”, bạo loạn, khủng bố, phá hoại của các thế lực thù địch, phản động, không để xảy ra bị động, bất ngờ; xử lý hiệu quả các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự; tình hình tội phạm, tai nạn giao thông giảm dần.
Đối ngoại và hội nhập quốc tế được triển khai chủ động, toàn diện, đồng bộ và đạt nhiều kết quả quan trọng. Quan hệ với các quốc gia, đối tác tiếp tục được mở rộng, đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn, nhất là đối với 16 đối tác chiến lược và 12 đối tác hợp tác toàn diện. Thông qua hoạt động đối ngoại, hình ảnh một đất nước Việt Nam tươi đẹp, năng động, an toàn, nhân ái được quảng bá rộng rãi. Trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, trước bối cảnh thế giới, khu vực và từng nước thành viên và các đối tác phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, trở ngại do đại dịch Covid-19 gây ra; với tinh thần “gắn kết, chủ động thích ứng” và đầy trách nhiệm, chúng ta đã thể hiện nổi bật vai trò dẫn dắt toàn khối, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp. Thành tựu của ASEAN năm 2020, nhất là ứng phó hiệu quả với đại dịch Covid-19, là kết quả của sự nỗ lực chung của cả Cộng đồng, của cả quá trình, nhưng đồng thời cũng thể hiện vai trò dẫn dắt của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch.
Năm 2020, Việt Nam với tư cách là một thành viên có trách nhiệm, luôn ủng hộ, đề cao vai trò của LHQ và chủ nghĩa đa phương; tích cực, chủ động đóng góp ngày càng nhiều hơn, thực chất hơn trong các hoạt động của LHQ, như thúc đẩy tôn trọng Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế, quan hệ bình đẳng, hợp tác phát triển giữa các quốc gia, quyền tự quyết của các dân tộc và bảo đảm quyền con người; phản đối hành động áp bức, xâm lược, cấm vận đơn phương trong quan hệ quốc tế; tham gia đóng góp vào quá trình thảo luận, thông qua nhiều nghị quyết, tuyên bố quan trọng của LHQ về hợp tác phát triển, giải trừ quân bị, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, chống khủng bố.
Năm 2020, Việt Nam được bầu là Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ (nhiệm kỳ 2020-2021) với với số phiếu cao kỷ lục (192/193 phiếu ủng hộ). Trên cương vị Chủ tịch Hội đồng Bảo an tháng 1/2020, Việt Nam đã hoàn thành tốt các công việc điều hành, chủ trì hoạt động, đại diện cho Hội đồng Bảo an trong quan hệ với các nước, các cơ quan LHQ, các tổ chức khu vực, quốc tế và báo giới. Tham gia tích cực các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.
Tháng 1 năm 2021, Đại hội đại biểu lần thứ XIII của Đảng sẽ được tổ chức trọng thể tại Hà Nội. Đây sẽ là một sự kiện chính trị vô cùng to lớn, có ý nghĩa quyết định vận mệnh dân tộc ta, đang được toàn dân quan tâm, đồng lòng, đồng hành cùng với Đảng, “kiên quyết không để lọt vào cấp ủy những cán bộ vi phạm, thoái hóa, biến chất”; lựa chọn được những đảng viên đủ sức gánh vác trọng trách với dân, với nước, để Ðảng “lấy lại và củng cố niềm tin và tình thương yêu, quý trọng của nhân dân”.
Thế giới hậu Covid – 19 ẩn chứa đầy những bất trắc và thách thức. “Chăm lo thế nước, vun đắp lòng dân”, hơn lúc nào hết, có ý nghĩa vô cùng quan thiết trong những tháng năm sắp tới; đang trĩu nặng trên vai của những người yêu nước thương nòi, lo cho dân cho nước./.
