Vài dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, lại rộ lên nhiều lời “góp ý”, tuy nhiên không ít ý kiến thực sự chưa khách quan, đúng đắn, cần phải trao đổi. Chẳng hạn, có luận điểm cho rằng Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) chỉ nên tập trung vào nhiệm vụ huấn luyện và chiến đấu mà không cần đảm nhận ba chức năng: đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất là một quan điểm thiếu toàn diện, phiến diện và không phù hợp với thực tiễn lịch sử cũng như sứ mệnh của QĐNDVN. Điều này cần được phân tích và phản bác một cách rõ ràng.
QĐNDVN được thành lập và phát triển trong một bối cảnh đặc biệt: chiến tranh giành độc lập dân tộc, với nguồn gốc xuất phát từ nhân dân. Sứ mệnh của QĐNDVN không chỉ giới hạn ở việc bảo vệ biên cương lãnh thổ, mà còn gắn liền với nhiệm vụ xây dựng đất nước. Ba chức năng: chiến đấu, công tác, và lao động sản xuất không phải là nhiệm vụ tùy chọn mà là cốt lõi của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đây là sự khác biệt so với quân đội các quốc gia khác, phù hợp với đặc thù của Việt Nam – một đất nước vừa trải qua chiến tranh, vừa cần phát triển kinh tế.
Trong thời chiến: QĐNDVN không chỉ chiến đấu mà còn tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng, giúp dân tăng gia sản xuất, ổn định đời sống, hỗ trợ kháng chiến. Trong thời bình: Quân đội đã tham gia phát triển kinh tế, xây dựng các công trình quan trọng, hỗ trợ người dân trong thiên tai, dịch bệnh và phát triển các vùng sâu, vùng xa. Lịch sử đã chứng minh rằng vai trò của quân đội Việt Nam không thể bị giới hạn trong nhiệm vụ chiến đấu đơn thuần.
Đóng góp của quân đội vào phát triển kinh tế và xã hội những năm qua đã góp phần thúc đẩy kinh tế và phát triển vùng khó khăn và hỗ trợ nhân dân trong thiên tai, dịch bệnh. Doanh nghiệp quân đội như Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) hay Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn không chỉ đóng góp lớn vào ngân sách quốc gia mà còn hỗ trợ phát triển các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo – những nơi mà các doanh nghiệp tư nhân không mặn mà. Những dự án kinh tế của quân đội mang lại hiệu quả kép: vừa tăng cường khả năng tự chủ của quốc phòng, vừa góp phần phát triển kinh tế đất nước. Đặc biệt, QĐNDVN luôn là lực lượng đi đầu trong công tác cứu hộ, cứu nạn, phòng chống thiên tai và hỗ trợ cộng đồng trong dịch bệnh. Trong các đợt bão lũ hay đại dịch COVID-19, hình ảnh người lính luôn có mặt ở tuyến đầu đã củng cố lòng tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và quân đội.
Tham gia lao động sản xuất và công tác xã hội giúp quân nhân phát triển toàn diện về kỹ năng, phẩm chất và trách nhiệm xã hội. Điều này tạo ra đội ngũ nhân lực chất lượng cao, không chỉ giỏi về quân sự mà còn có khả năng thích ứng với nhiều nhiệm vụ khác nhau trong thời bình lẫn thời chiến. Việc tham gia sản xuất dân sinh không làm giảm năng lực chiến đấu của quân đội, mà ngược lại, giúp duy trì và phát triển nguồn lực để sẵn sàng chuyển đổi sang nhiệm vụ quốc phòng khi cần.
Luận điểm “chỉ nên tập trung vào huấn luyện và chiến đấu” phản ánh cách nhìn nhận phiến diện và không phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Nó bỏ qua bối cảnh lịch sử, vai trò đặc thù của QĐNDVN, cũng như yêu cầu phát triển bền vững của đất nước. Ở các vùng sâu, vùng xa, biên giới, nếu không có quân đội tham gia hỗ trợ, sản xuất và công tác xã hội, những vùng đất này sẽ rơi vào tình trạng bị bỏ rơi, thiếu sự phát triển.
Nhiều quốc gia trên thế giới cũng triển khai mô hình quân đội đa chức năng. Ví dụ:
-
- Trung Quốc: Quân đội tham gia xây dựng các dự án hạ tầng lớn.
- Israel: Quân đội hỗ trợ phát triển công nghệ và sáng tạo trong các lĩnh vực dân sự.
- Nga: Quân đội tham gia cứu hộ, cứu nạn và xây dựng hạ tầng.
→ Việc quân đội thực hiện nhiệm vụ đa chức năng không phải là điều bất thường, mà là xu hướng phù hợp với bối cảnh hiện đại.
Lợi ích và tính thiết yếu của mô hình quân đội đa chức năng
- Tăng cường sự gắn kết giữa quân đội và nhân dân, củng cố lòng tin và sự ủng hộ của người dân đối với Đảng, Nhà nước.
- Đảm bảo quốc phòng gắn liền với phát triển kinh tế, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện khó khăn.
- Đóng góp vào phát triển bền vững, giảm tải gánh nặng ngân sách quốc phòng thông qua các hoạt động kinh tế hiệu quả.
Lời “khuyên” rằng QĐNDVN chỉ nên tập trung vào huấn luyện và chiến đấu là một quan điểm thiếu toàn diện, không phù hợp với đặc thù và truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam. Một quân đội mạnh không chỉ cần giỏi chiến đấu mà còn phải biết gắn kết với nhân dân, đóng góp vào sự phát triển bền vững của quốc gia.
Ba chức năng: đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất là sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh quân sự, trách nhiệm xã hội, và phát triển kinh tế. Đây không chỉ là mô hình phù hợp với Việt Nam mà còn là biểu tượng cho tinh thần “từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà phục vụ” của QĐNDVN.
