Livestream là một tính năng phát huy nhiều lợi thế trong cuộc sống hiện đại, là minh chứng thể hiện tự do ngôn luận nhưng không có nghĩa livestream có thể thực hiện một cách tuỳ tiện.
Không thể gây ảnh hưởng trật tự xã hội và cá nhân khác
Livestream của bà Phương Hằng tố cáo việc tiêu cực của một số nghệ sĩ về nhân thân, đời tư, thậm chí tố cáo cả Chủ tịch UBND tỉnh. Với sự khéo léo hùng biện của mình cùng một số tài liệu đưa ra, bà Hằng cho rằng những cá nhân bà tố cáo là “có đủ bằng chứng thuyết phục”, do đó bà có quyền tố cáo những người này trên mạng xã hội, việc tố cáo đó là thể hiện quyền tự do dân chủ, tự do ngôn luận. Tuy nhiên, cần thấy những tài liệu mà bà Hằng đưa ra là tài liệu bà tự thu thập và tự bà khẳng định là “đủ bằng chứng”, trong khi để gọi là bằng chứng kết luận một cá nhân, tổ chức nào đó sai phạm phải là kết luận của cơ quan có thẩm quyền. Không có chuyện tự mình tố cáo rồi tự mình suy diễn nói rằng đó là đúng, là được quyền. Chính vì sự tự ý tố cáo kiểu như vậy nên hồi tháng 4/2021, Sở Thông tin và Truyền thông TP Hồ Chí Minh xử phạt bà Hằng 7,5 triệu đồng liên quan đến việc đưa thông tin làm tổn hại uy tín của UBND tỉnh Bình Thuận và cá nhân Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận. Như nội dung tại livestream ngày 25/5, người xem có cảm tưởng bà Hằng “có đủ bằng chứng” tố cáo những cá nhân sai phạm.
Ngay sau đó, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông TPố Hồ Chí Minh đã làm việc với đại diện theo ủy quyền của bà Nguyễn Phương Hằng về những phát ngôn được phát trực tiếp trên tài khoản Facebook và kênh YouTube, xác định video có nội dung không chuẩn mực, phản cảm, gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội và cá nhân khác. Bà Nguyễn Phương Hằng cam kết sẽ rút kinh nghiệm, đồng thời sẽ cẩn trọng hơn trong phát ngôn khi sử dụng những từ ngữ làm ảnh hưởng đến người khác.
Cần tỉnh táo để có hành vi đúng mực
Rõ ràng, việc sử dụng các nền tảng mạng xã hội là một dịch vụ bình thường, mọi người dùng đều có thể sử dụng để trao đổi, tương tác. Tuy nhiên, trong quá trình livestream, người dùng không được phát ngôn hoặc có những từ ngữ phản cảm, xúc phạm danh dự người khác, cũng không thể quy kết người này, người kia theo kiểu “quan tòa” bởi với tài liệu, bằng chứng thu thập được chưa phải là căn cứ kết luận người khác. Ngay cả khi tài liệu được xác thực thì việc sử dụng nó như thế nào, ở mức độ nào, tố cáo bằng hình thức nào cũng đều có quy định và có giới hạn chứ không phải cứ có tài liệu là tung hô, thích nguyền rủa, chửi bới, miệt thị thế nào cũng được.
Đối với người dùng mạng xã hội, cần tỉnh táo để có nhận thức, hành vi đúng mực, tránh bị “cuốn theo chiều gió” bởi những livestream có nội dung phản cảm, vi phạm pháp luật trên mạng xã hội. Chúng ta thường có tâm lý tò mò về việc khuất tất, tiêu cực của người khác, đối với quan chức hay người nổi tiếng thì mức độ quan tâm, tò mò lại càng cao. Đồng thời, thường dễ tin, dễ nghe khi xem hay nghe ai đó nói, đưa ra lý lẽ tưởng như thuyết phục. Điều này tác động vào tâm lý, ý thức, từ đó tin rằng nội dung tố cáo trên video là đúng, tin rằng các sai phạm, nhân thân, góc khuất… của những nhân vật, nghệ sĩ bị tố cáo trong video cũng là đúng. Điều này gây hậu quả rất khó lường bởi một livestream tức thời có thể “đánh sập” hình ảnh, sự nghiệp của cá nhân khác.
Khi được cộng đồng mạng đẩy “lên mây”, người ta thường bị ảo tưởng sức mạnh, không biết vị trí thực của mình và vượt qua lằn ranh pháp luật. Chúng ta đã có nhiều bài học về sự ảo tưởng này, những trường hợp như Khá bảnh hành xử kiểu “côn đồ mạng”, ảo tưởng sức mạnh trên mạng và đã phải nhận các hình phạt tương ứng.
