Bước sang năm thứ 3, Việt Nam là một trong hàng trăm quốc gia trên thế giới có người nhiễm và tử vong cao. Bên cạnh sự quyết tâm của Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành thì việc phát huy tốt nguồn lực của mọi thành phần xã hội trong đó có các tổ chức tôn giáo được quan tâm thúc đẩy. Điều này có ý nghĩa sâu sắc trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tiếp tục đường hướng gắn bó đồng hành cùng dân tộc của các tôn giáo ở Việt Nam.
Sự chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời của các cơ quan chức năng trong phòng chống dịch
Trước diễn biến phức tạp của đại dịch, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố đã ban hành nhiều văn bản về việc tăng cường phòng, chống lây lan dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corana gây ra. Liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng, trong đợt bùng phát dịch lần thứ 4, ngày 4/6/2021 Ban Tôn giáo Chính phủ có văn bản số 674/TGCP-VP gửi lãnh đạo các tổ chức tôn giáo đề nghị tăng cường thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 tại các cơ sở tôn giáo trong tình hình mới, trong đó nhấn mạnh đến việc: tạm dừng mọi sinh hoạt tôn giáo tôn giáo tập trung; với các cơ sở, điểm nhóm có người nghi nhiễm, cần phối hợp với các cấp chính quyền để truy vết dịch tễ, khai báo lịch trình di chuyển, thực hiện cách ly theo quy định; cập nhật thông tin và phổ biến công tác phòng, chống dịch cho tín đồ; nghiêm túc thực hiện việc khai báo y tế online trên tokhaiyte.vn và phát huy tinh thần bác ái của các tôn giáo, đồng hành với chính quyền trong công tác phòng, chống dịch và vận động đóng góp, ủng hộ “Quỹ vaccine phòng Covid 19” do Thủ tướng Chính phủ thành lập.
Ban Tôn giáo Chính phủ đã làm việc với lãnh đạo các tổ chức tôn giáo về việc triển khai công tác phòng chống dịch bệnh Covid 19, giao nhiệm vụ cho các vụ chuyên môn thuộc Ban phối hợp với các tổ chức tôn giáo để nắm tình hình phòng chống dịch trong các tôn giáo, ban hành văn bản yêu cầu Ban Tôn giáo các tỉnh, thành phố trong cả nước nắm tình hình, hướng dẫn các cơ sở tôn giáo trên địa bàn thực hiện tốt công tác phòng chống dịch theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế.
Các tổ chức tôn giáo đồng thuận và thực hiện tốt chủ trương phòng chống dịch
Trước diễn biến phức tạp của tình hình dịch Covid-19, các tổ chức tôn giáo đã thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Y tế, Bộ Nội vụ và chính quyền các địa phương. Chủ động hướng dẫn chức sắc, chức việc, tín đồ, cơ sở tôn giáo tổ chức các hoạt động tôn giáo, sinh hoạt tôn giáo theo hình thức trực tuyến thông qua trang website và truyền thông của Giáo hội. Mặc dù việc tạm dừng các hoạt động tôn giáo tập trung đông người đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống tâm linh của tín đồ, nhưng đa số các tổ chức tôn giáo và chức sắc, chức việc, tín đồ đều đồng thuận, tự giác chấp hành, đồng hành với chính quyền quyết tâm đẩy lùi dịch bệnh. Lãnh đạo các tổ chức tôn giáo đều ra văn bản hướng dẫn chức sắc, chức việc, tín đồ, các cơ sở tôn giáo thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch, tích cực tham gia ủng hộ, đóng góp cho công tác phòng, chống dịch Covid-19 tại các địa phương.
* Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Trong đợt dịch lần thứ 4, GHPGVN tiếp tục nêu cao tinh thần phòng chống dịch trước diễn biến phức tạp của biến thể mới. Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Trung ương GHPGVN ra lời kêu gọi toàn thể tăng ni, Phật tử chung tay cùng các ngành, các cấp và chính quyền địa phương trong cuộc chiến chống đại dịch Covid 19 bằng hành động cụ thể, thiết thực. Tăng ni, phật tử các chùa, cơ sở tự viện tiếp tục nâng cao các biện pháp và thực hiện nghiêm các quy định phòng, chống dịch Covid 19 theo yêu cầu của Bộ Y tế, thường xuyên đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn, thực hiện 5K + vaccine; không đi lại nơi công cộng khi không có việc thực sự cần thiết; thực hiện cấm túc tại chùa, cơ sở tự viện tụng kinh cầu nguyện quốc thái dân an, bệnh dịch sớm tiêu trừ, an toàn sức khỏe cho nhân dân. Tại các nơi tổ chức an cư kiết hạ phải thực hiện nghiêm nội quy cấm túc, tuyệt đối không lơ là, chủ quan. Trong Mùa Vu lan Báo hiếu, Hội đồng Trị sự GHPGVN tiếp tục ban hành Thông bạch số 193/TB-HĐTS ngày 03/8/2021 về việc Đại lễ Vu lan Báo hiếu PL.2565 – DL.2021, trong đó yêu cầu tăng ni, phật tử tiếp tục thực hiện cấm túc, ai ở đâu ở đó, không tổ chức Đại lễ Vu Lan tập trung đông người, chuyển sang tổ chức theo hình thức sinh hoạt trực tuyến online
Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh, thành phố, tăng ni các chùa, cơ sở tự viện đã phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc và chính quyền địa phương đảm bảo an toàn trong công tác cứu trợ, từ thiện xã hội chăm lo cho những hoàn cảnh yếu thế, khó khăn trong xã hội bị ảnh hưởng do dịch Covid 19. Giáo hội đã có văn bản yêu cầu các Ban, Viện Trung ương, Ban Trị sự GHPGVN các cấp, các chùa, cơ sở tự viện trong cả nước không tổ chức nghi lễ pháp hội tập trung đông người, tăng cường sử dụng hình thức giảng pháp, hướng dẫn Phật tử qua hình thức trực tuyến trên các nền tảng mạng xã hội. Các hội nghị chỉ được tổ chức bằng hình thức trực tuyến; không di chuyển đi và đến giữa các điểm cầu trực tuyến và phải đảm bảo giãn cách theo quy định an toàn trong phòng, chống dịch bệnh tại mỗi điểm cầu.
* Giáo hội Công giáo Việt Nam
Khi dịch bắt đầu bùng phát Giáo hội đã kịp thời hưởng ứng và chấp hành chủ trương phòng chống dịch bằng việc ban hành các hướng dẫn cụ thể cho tín đồ thực hiện. Trước diễn biến đại dịch lần thứ 4 năm 2021, Giáo hội Công giáo tiếp tục hưởng ứng, đồng thuận với Chính phủ, các bộ, ngành và UBND các cấp quyết tâm đẩy lùi dịch bệnh. Các Tòa giám mục đồng loạt ra văn bản yêu cầu linh mục, tu sĩ và tín đồ chấp hành nghiêm chủ trương của Chính phủ và hợp tác với chính quyền trong việc chống dịch. Giáo phận Phan Thiết ra thông báo Tạm ngừng việc hành hương về Trung tâm Thánh mẫu Tà Pao bắt đầu từ 30/5/2021. Tòa Tổng giám mục Thành phồ Hồ Chí Minh ra văn thư gửi các linh mục trên địa bàn về việc dãn cách xã hội theo Thông báo ngày 31/5/2021 của UBND thành phố, văn thư nêu rõ “cần cử hành thánh lễ mỗi ngày, nhưng chỉ dâng lễ âm thầm một mình không có giáo dân tham dự”. Đồng thời cũng giao nhiệm vụ, trách nhiệm cho các linh mục về phòng chống dịch, coi việc phòng chống dịch không chỉ là chấp hành chủ trương của nhà nước mà còn là đòi hỏi của tính vâng phục trong giáo hội “Trong thời gian qua mặc dù đã có thông báo từ các vị hữu trách trong xã hội và Giáo hội, một vài nơi vẫn tập trung đông người. Giả sử tình trạng lây nhiễm virus đã phát sinh từ các cộng đoàn này… thì trách nhiệm của quý cha, của giáo xứ, dòng tu và của Tổng giáo phận sẽ lớn lao như thế nào. Đó là chưa nói đến sự hiệp thông và vâng phục trong giáo hội và cả uy tín của tập thể giáo hội Công giáo nữa. Việc ngưng thánh lễ cộng đồng trong thời gian đại dịch xuất phát từ lương tâm và ý thức trách nhiệm đối với sự sống của cộng đồng và từ đòi hỏi của đức bác ái Kitô giáo”(2). Các Tòa giám mục đồng loạt ra Thông báo gửi chức sắc, tu sĩ, tín đồ trên địa bàn đề nghị tiếp tục thực hiện nghiêm các pháp phòng chống dịch Covid 19 và tích cực tham gia ủng hộ “Quỹ vắc – xin phòng, chống dịch Covid 19”. Thời điểm xẩy ra dịch bệnh đúng vào Giáng Sinh, Mùa Phục sinh của Công giáo và Tin lành với nhiều các nghi lễ quan trọng cần thực hiện, do vậy giám mục các giáo phận đã có văn thư hướng dẫn tín đồ cử hành phục vụ trong Tuần thánh, để mọi tín đồ được thực hiện các lễ nghi theo nghi thức của giáo hội, chăm lo đời sống tâm linh của tín đồ trong hoàn cảnh mới. Ra thông báo đến toàn thể chức sắc, tu sĩ, tín đồ trong giáo phận thực hiện thay đổi nghi thức trong thực hành để hạn chế tiếp xúc như: đề nghị các linh mục tạm ngưng đặt tay chúc lành cho các em thiếu nhi, đến nhà thờ phải đeo khẩu trang, trong các cơ sở tôn giáo bố trí dung dịch sát khuẩn; vận động tín đồ vệ sinh khuôn viên cơ sở thờ tự, gia đình, ăn ở hợp vệ sinh, thực hiện nghiêm túc khuyến cáo của ngành Y tế, quy định của pháp luật về công tác phòng, chống dịch bệnh.
* Các tổ chức tôn giáo khác
Hầu hết các Hội thánh Tin lành đều thực hiện nghiêm túc hướng dẫn của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế và Ban Tôn giáo Chính phủ trong việc phòng chống dịch bằng việc ra văn bản hướng dẫn tín đồ thực hiện. Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Nam) ra Thông báo khẩn ngày 26/3/2020 về việc tạm ngưng sinh hoạt của Hội thánh và yêu cầu tín đồ nêu cao tinh thần trách nhiệm xã hội: Việc bất đắc dĩ đóng cửa nhà thờ, tạm dừng các sinh hoạt, thờ phượng Chúa hằng tuần của Hội thánh là một quyết định khó khăn, nhưng vì lợi ích chung của Hội thánh và của cộng đồng xã hội, rất mong tôi con Chúa cảm thông và tuân thủ.
Các Hội Thánh Cao đài đều ra Đạo thư thông báo đến ban đại diện, ban cai quản, ban trị sự, họ đạo về việc phòng chống bệnh dịch, phổ biến rộng rãi cho tín đồ thực hiện nghiêm túc chỉ dẫn của các cơ quan chức năng. Tạm dừng các lễ khánh thành, các khóa học hạnh đường bồi dưỡng, giảm không tập trung đông các lễ tại thánh tịnh. Hội thánh Cao Đài Ban Chỉnh đạo ban hành Đạo thư số 225/ĐT-HT ngày 01/4/2020 đã kêu gọi tín đồ nâng cao trách nhiệm xã hội “Để góp phần cùng Chính phủ và toàn dân trong việc phòng, chống dịch, Hội thánh kêu gọi toàn thể chức sắc, chức việc, đạo tâm lưỡng phái nêu cao tinh thần trách nhiệm, ý thức với cộng đồng, với dân tộc trong lúc “chống dịch như chống giặc” tích cực tham gia ủng hộ phòng chống dịch. Tạm dừng các Đại hội nhiệm kỳ 2020 – 2025 của Hội thánh Cao Đài Cầu Kho Tam Quan, Hội Thánh Cao Đài Chơn Lý, Hội Thánh Cao Đài Minh Chơn Đạo… để hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.
Các tổ chức tôn giáo khác như: Hồi giáo, tôn giáo Baha’i Việt Nam; Tịnh độ Cư sỹ Phật hội Việt Nam; Phật giáo Hòa Hảo; Minh Sư đạo, Minh Lý đạo… hoãn các cuộc thi giáo lý, các đại hội nhiệm kỳ, hội nghị, hội thảo tôn giáo. Kêu gọi tín đồ tích cực khai báo y tế, kịp thời thông tin về dịch bệnh trên các trang thông tin, website của giáo hội để khuyến cáo tín đồ và nhân dân phòng dịch và đóng góp nhiều tiền, hiện vật ủng hộ công tác phòng chống dịch.
Các địa phương rất quan tâm đến việc tổ chức tiêm vắc-xin phòng Covid-19 cho chức sắc, chức việc và tín đồ các tôn giáo trên địa bàn như: 25 chức sắc thuộc Hội thánh Minh Lý đạo Tam Tông miếu và 51 chức sắc, chức việc thuộc các Hội thánh Cao Đài; 04 chức sắc, chức việc trong Cộng đồng Hồi giáo tỉnh Ninh Thuận; trên 1000 chức sắc Công giáo; Nghệ An có 85 người; Lạng Sơn đã tiêm cho 66 người, Bắc Ninh có 20 người, Quảng Bình 37 người đã được tiêm vaccine phòng Covid-19… Các chức sắc, chức việc, nhà tu hành đều bày tỏ phấn khởi và biết ơn các cấp chính quyền đã tạo điều kiện được tiêm phòng sớm.
Các tổ chức tôn giáo đã chấp hành nghiêm các quy định về phòng chống dịch bệnh trong cộng đồng, thực hiện hoạt động tôn giáo trong bối cảnh đại dịch là hết sức cần thiết và có ý nghĩa. Cùng với chính quyền, các ngành chức năng thì văn bản của các tổ chức tôn giáo đã gia tăng hiệu quả trong việc tuyên truyền, hướng dẫn, động viên, giao trách nhiệm xã hội cho chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ thực hiện phòng chống đại dịch.
