Sức khỏe là nền tảng của mọi sự phát triển, là quyền cơ bản của mỗi con người. Trong bối cảnh Việt Nam đang vươn mình mạnh mẽ để trở thành quốc gia phát triển, hệ thống y tế không chỉ cần đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe mà còn phải đảm bảo tính công bằng và hiện đại. Với tầm nhìn chiến lược hướng tới năm 2030-2035, Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng một nền y tế lấy con người làm trung tâm, trong đó chủ trương miễn viện phí toàn dân được xem là bước ngoặt lịch sử. Chính sách này không chỉ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc xóa bỏ rào cản tài chính, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao. Hành trình này không chỉ là một kế hoạch y tế, mà còn là câu chuyện về sự đoàn kết và khát vọng vì một Việt Nam khỏe mạnh, thịnh vượng.
Trong những năm qua, hệ thống y tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tăng lên hơn 90%, các chương trình tiêm chủng mở rộng giúp giảm thiểu bệnh truyền nhiễm, và tuổi thọ trung bình của người dân đạt mức 73,7 tuổi vào năm 2023. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó: chênh lệch về chất lượng y tế giữa thành thị và nông thôn, áp lực tài chính đối với người bệnh khi đối mặt với các chi phí điều trị lớn, và tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên. Những vấn đề này đòi hỏi một giải pháp mang tính đột phá, và chủ trương miễn viện phí toàn dân chính là lời giải cho bài toán công bằng y tế. Chính sách này không chỉ nhằm giảm gánh nặng tài chính cho người dân mà còn hướng tới việc thay đổi toàn diện cách tiếp cận y tế, từ cơ sở hạ tầng, nhân lực, đến ứng dụng công nghệ tiên tiến.
Tầm nhìn y tế Việt Nam giai đoạn 2030-2035 được xây dựng trên ba trụ cột chính: công bằng, hiện đại, và bền vững. Công bằng nghĩa là không ai bị bỏ lại phía sau, bất kể họ sống ở thành phố hay vùng sâu vùng xa, bất kể thu nhập cao hay thấp. Hiện đại là việc ứng dụng những thành tựu công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), y học chính xác, và hồ sơ sức khỏe điện tử để nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị. Bền vững là đảm bảo hệ thống y tế vận hành hiệu quả, cân đối giữa nguồn lực tài chính quốc gia và sự đóng góp của cộng đồng. Miễn viện phí toàn dân là chìa khóa để hiện thực hóa tầm nhìn này, thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc đặt sức khỏe người dân lên hàng đầu.
Ý nghĩa của miễn viện phí toàn dân vượt xa khía cạnh tài chính. Đây là một chính sách mang tính nhân văn sâu sắc, khẳng định rằng quyền được chăm sóc sức khỏe là quyền cơ bản, không phải đặc ân. Với những người nghèo, người già, hay cư dân ở vùng sâu vùng xa, việc không phải lo lắng về chi phí y tế sẽ mang lại sự an tâm, khuyến khích họ khám chữa bệnh sớm, từ đó giảm thiểu biến chứng và chi phí điều trị dài hạn. Chính sách này cũng góp phần xóa bỏ bất bình đẳng xã hội, tạo nên một cộng đồng gắn kết hơn, nơi mọi người đều cảm nhận được sự quan tâm từ hệ thống công. Hơn nữa, khi gánh nặng tài chính được gỡ bỏ, người dân sẽ có động lực chăm sóc sức khỏe định kỳ, góp phần nâng cao chất lượng sống và năng suất lao động, từ đó tạo động lực cho sự phát triển kinh tế bền vững.
Về mặt kinh tế, miễn viện phí toàn dân không chỉ là chi tiêu mà còn là đầu tư. Một dân số khỏe mạnh là nền tảng cho lực lượng lao động năng suất, giảm thiểu chi phí gián tiếp như mất ngày công hay chi phí tự chi trả. Chính sách này cũng thúc đẩy sự phát triển của ngành y tế, từ đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đào tạo nhân lực, đến nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Các doanh nghiệp y tế tư nhân, công ty công nghệ, và tổ chức quốc tế sẽ có cơ hội tham gia, tạo ra một hệ sinh thái y tế đa dạng và bền vững. Về mặt xã hội, chính sách này củng cố niềm tin của người dân vào Nhà nước, tạo sự đồng thuận và đoàn kết để cùng hướng tới mục tiêu chung.
Lộ trình thực hiện miễn viện phí toàn dân được chia thành hai giai đoạn rõ ràng. Từ năm 2025 đến 2030, Việt Nam sẽ tập trung xây dựng nền tảng. Các khung pháp lý sẽ được ban hành để đảm bảo tính minh bạch và khả thi của chính sách. Một số tỉnh/thành sẽ được chọn để thí điểm miễn phí dịch vụ y tế cơ bản, từ khám chữa bệnh đến cung cấp thuốc thiết yếu. Đồng thời, hệ thống cơ sở hạ tầng y tế sẽ được nâng cấp, đặc biệt tại các bệnh viện tuyến huyện và tỉnh. Công nghệ y tế, như telemedicine và hồ sơ sức khỏe điện tử, sẽ được triển khai mạnh mẽ để hỗ trợ quản lý và phân bổ nguồn lực hiệu quả. Đào tạo nhân lực y tế cũng là ưu tiên hàng đầu, với các chương trình thu hút bác sĩ và điều dưỡng về vùng sâu vùng xa, cùng với hợp tác quốc tế để nâng cao chất lượng chuyên môn. Chiến dịch truyền thông toàn quốc sẽ được tổ chức để lan tỏa lợi ích của chính sách, kêu gọi sự đồng thuận từ người dân, doanh nghiệp, và tổ chức xã hội.
Từ năm 2030 đến 2035, chính sách sẽ được triển khai toàn diện. Mọi dịch vụ y tế thiết yếu, từ khám chữa bệnh, xét nghiệm, đến thuốc men, sẽ được miễn phí trên toàn quốc. Hệ thống quản lý y tế thông minh, tích hợp AI và dữ liệu lớn, sẽ giúp tối ưu hóa quy trình, giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên. Các báo cáo minh bạch về hiệu quả và chi phí sẽ được công bố định kỳ, đồng thời thu thập ý kiến từ người dân để điều chỉnh chính sách phù hợp. Đến năm 2035, Việt Nam đặt mục tiêu đạt các chỉ số y tế hàng đầu khu vực ASEAN, với tỷ lệ tử vong trẻ em giảm xuống dưới 10/1.000 ca sinh và tuổi thọ trung bình vượt mốc 75 tuổi.
Dù đầy triển vọng, hành trình này không tránh khỏi thách thức. Áp lực tài chính là vấn đề lớn nhất, khi ngân sách y tế cần tăng đáng kể để đáp ứng nhu cầu. Quá tải hệ thống y tế trong giai đoạn đầu, chênh lệch năng lực giữa các cơ sở y tế địa phương, và sự kháng cự từ một số nhóm lợi ích cũng là những rào cản cần vượt qua. Để giải quyết, Việt Nam có thể tăng thuế y tế một cách hợp lý, khuyến khích hợp tác công-tư, và tranh thủ viện trợ quốc tế. Công nghệ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc phân bổ bệnh nhân, giảm tải bệnh viện tuyến trên, trong khi đầu tư mạnh vào y tế cơ sở sẽ giúp thu hẹp khoảng cách vùng miền. Đối thoại xã hội cũng là chìa khóa để thuyết phục các bên liên quan, nhấn mạnh lợi ích chung của chính sách.
Vai trò của cộng đồng và truyền thông là không thể thiếu. Người dân cần tuân thủ khám sức khỏe định kỳ và sử dụng dịch vụ y tế một cách hợp lý. Doanh nghiệp có thể đóng góp tài chính, công nghệ, và nhân lực, trong khi các tổ chức xã hội hỗ trợ tuyên truyền và giám sát thực thi. Truyền thông cần tận dụng đa dạng kênh, từ mạng xã hội đến truyền hình, để lan tỏa thông điệp “Y tế miễn phí – Vì một Việt Nam khỏe mạnh, công bằng.” Những câu chuyện truyền cảm hứng về người dân được hưởng lợi từ chính sách, cùng với số liệu minh bạch, sẽ tạo động lực để toàn xã hội chung tay.
Hành trình 2030-2035 không chỉ là một kế hoạch y tế, mà là lời cam kết cho một tương lai tốt đẹp hơn. Miễn viện phí toàn dân là biểu tượng của sự công bằng, nhân văn, và khát vọng vươn lên của Việt Nam. Với sự đồng lòng của Nhà nước, người dân, và cộng đồng, chúng ta hoàn toàn có thể biến tầm nhìn này thành hiện thực, để mọi người Việt Nam đều được chăm sóc y tế tốt nhất, không lo gánh nặng tài chính. Hôm nay, chúng ta gieo hạt giống cho sức khỏe, để ngày mai gặt hái một Việt Nam khỏe mạnh, thịnh vượng.
