Ngày 11 tháng 4 năm 2020, giữa lúc tổng thống Mỹ Donald Trump đang dành lại ưu thế truyền thông sau thất bại thảm hại của ông trong nỗ lực ngăn ngừa dịch bệnh COVID-19 bằng chĩa mũi nhọn công kích sang chính phủ Trung Quốc và WHO, một bài báo công phu chưa từng có đã được đăng tải đầy đủ trên New York Times đã cung cấp thông tin chi tiết chuỗi quyết định sai lầm của vị tổng thống luôn hô hào “Make the America great again” (khiến nước Mỹ lại trở nên vĩ đại) này! Bài báo được viết bởi 6 nhà báo, trong đó có 5 nhà báo đoạt giải Pulitzer và 1 nhà báo chuyên nhiệm mảng an ninh tình báo. Những thông tin được cung cấp trong bài báo đã cho người đọc thấy một nội tình hỗn loạn và thiếu tính dân chủ ngay trong nội các của Mỹ – một quốc gia luôn thúc ép những quốc gia khác phải tuân thủ dân chủ.
Link bài: https://www.nytimes.com/2020/04/11/us/politics/coronavirus-trump-response.html
Bài báo khẳng định “Từ suốt tháng 1, tổng thống Trump đã được nhắc nhở liên tục về tình trạng nghiêm trọng của virus nhưng ông chỉ tập trung vào các vấn đề khác”… Ông đã được những cố vấn hàng đầu của Nhà Trắng và các chuyên gia chuyên sâu làm việc trong chính phủ cũng như các cơ quan tình báo cảnh báo về dịch bệnh COVID-19 và yêu cầu cần thiết phải có hành động quyết liệt, thế nhưng tổng thống chỉ “tập trung vào kiểm soát ngôn luân, bảo vệ lợi ích của nền kinh tế và phớt lờ những cảnh báo từ các quan chức cấp cao”.
Khác với những gì chúng ta biết, các chuyên gia của Mỹ đã có những bước đi từ rất sớm để chuẩn bị ứng phó về dịch bệnh. Từ hồi tháng 1, Văn phòng Hội đồng Bảo an Quốc gia đã theo dõi sát sao tình hình dịch bệnh trên thế giới và sớm đề xuất phương án phòng ngừa nhưng Trump trì hoãn quyết định đến tân tháng 3. Trong suốt thời gian này, chính phủ không cho phép đăng tải các cảnh báo dịch bệnh trên cơ quan ngôn luận cũng không cung cấp các phương án phòng ngừa đến liên bang với mục đích giữ gìn sự ổn định của nền kinh tế.
Dù vậy, các chuyên gia vẫn miệt mài thử nghiệm và đề xuất. Một chương trình có tên Crimson Contagion được tổ chức bởi Tiến sĩ Robert Kadlec cùng với Bộ Y tế và Dịch vụ Dân sinh đã tổ chức diễn tập cùng Lực lượng Đặc nhiệm Nhà Trắng vào tháng 2 với mục đích cung cấp các số liệu dự đoán về dịch bệnh và cách ngăn ngừa. Diễn tập này cho thấy những con số kinh khủng với 110 triệu ca nhiễm, 7,7 triệu ca nhập viện và 586.000 ca tử vong tại Mỹ. Con số này chỉ giảm nếu thực hiện cách ly xã hội bắt buộc, đóng cửa trường học, hủy bỏ các cuộc tụ tập đông người, các cơ quan nhà nước và tư nhân đều phải làm việc từ xa (những phương pháp đã được thực hiện bởi chính phủ Việt Nam). Tiến sĩ Robert Kadlec đã tìm mọi cách để đệ trình phương án cách ly với tổng thống Trump nhưng lúc này ông ta còn đang công du tới Ấn Độ và trì hoãn ra quyết định. Chính sự trì hoãn này đã khiến người dân của Mỹ phải trả giá đắt bằng tính mạng, thất nghiệp và những khó khăn kinh tế.
Lúc này đã cuối tháng 2, những ca nhiễm tại Mỹ đã không thể kiểm soát bởi không thể truy dấu được nguồn lây bệnh và không xác định chính xác được F1. Các chuyên gia đã rất sốt ruột với sự chậm trễ trong cảnh báo người dân. Ngày 25 tháng 2, tiến sĩ sĩ Nancy Messonnier, giám đốc Trung tâm Miễn dịch và Bệnh hô hấp Quốc gia đã công khai trên truyền thông cảnh báo người dân Mỹ về sự nguy cấp của dịch bệnh và được sự ủng hộ của nhiều nhà chuyên môn dù rằng nó khiến thị trường chứng khoán sụp đổ. Sự minh bạch thông tin này đã khiến tổng thống Trump tức giân và lập tức hủy hỏ kế hoạch ngăn ngừa dịch bệnh mà Tiến sĩ Robert Kadlec đề xuất.
Thay vào đó, toàn bộ quyền chỉ huy phòng ngừa dịch bệnh được giao vào tay Phó tổng thống Mike Pence, người kém nhận thức về dịch bệnh tới mức chẳng thèm đeo khẩu trang khi đến thăm bệnh viện Mayo Clinic. ( https://nld.com.vn/thoi-su-quoc-te/covid-19-pho-tong-thong-pence-khong-chiu-deo-khau-trang-tai-benh-vien-20200429094011974.htm ) Dưới quyền chỉ đạo của ông Pence, người dân Mỹ không còn được nhân tin nhắn báo động về dịch bệnh nữa. Và trong suốt 3 tuần từ 26 tháng 2 đến 26 tháng 3, con số nhiễm bệnh của Mỹ đã tăng từ 15 ca lên 4226 ca và đạt đỉnh 36.138 ca nhiễm vào ngày 24 tháng 4. Tính đến ngày 30 tháng 4, nước Mỹ đã có 61.570 ca tử vong, con số này còn vượt quá số tử vong của lính Mỹ trong cuộc chiến với Việt Nam trước 1975.
Tổng thống Trump, phó thổng tống Mike Pence và nội các không tôn trọng các nguyên tắc dân chủ, đặc biệt là minh bạch thông tin và tự do ngôn luân đã khiến nước Mỹ nhanh chóng rơi vào thảm cảnh. Những quyết định đi ngược lại giá trị mà nước Mỹ tôn sùng đã không khiến nước Mỹ trở nên vĩ đại hơn mà đẩy người dân Mỹ rơi vào bờ vực nguy hiểm đối mặt với cái chết và sự đói nghèo ngay trên đất nước mà họ vẫn tự hào là một cường quốc. Những công kích chống lại WHO hay buộc tội chính quyền Trung Quốc (bất kể là đúng hay sai) đều đang nhằm mục đích đánh lạc hướng dư luân của Mỹ và thế giới khỏi những sai lầm nghiêm trọng của tổng thống Trump và nội các của ông ta. Qua bài viết chi tiết của 6 nhà báo đăng tải trên New York Times, người đọc có thể nhận ra rằng, dù dịch bệnh bắt nguồn từ Trung Quốc và chính phủ Trung Quốc thiếu chính xác trong công bố số lượng người và sai lầm trong ngăn ngừa dịch bệnh thời gian đầu, dù WHO không có hành động thiết thực để ngăn ngừa dịch bệnh, nhưng những lỗi lầm của chính phủ Mỹ là không thể chối bỏ, và lỗi lầm ấy không thể được chuộc tội bằng chĩa mũi nhọn sang đối tượng khác.
Tác giả: Nguyễn Bảy
