Truyền thông và chính trị gia phương Tây vẫn chưa khỏi bàng hoàng đặt ra câu hỏi: Làm thế nào mà Taliban với khoảng 75.000 chiến binh đã nhanh chóng đánh bại quân đội trên 300 ngàn của Chính phủ Afghanistan, chỉ 2 tháng sau khi Mỹ tuyên bố sẽ rút khỏi nước này. Tốc độ tiến công của lực lượng Hồi giáo cực đoan này trên khắp đất nước Nam Á đã gây bất ngờ sau khi Mỹ và các đồng minh dành 20 năm để huấn luyện một lực lượng vũ trang Afghanistan với hy vọng ngăn chặn nhóm khủng bố giành lại chính quyền?
Sau vụ 11 tháng 9 tại nước Mỹ, với danh nghĩa chống khủng bố, Mỹ và đồng minh đã đưa quân can thiệp vào những nước mà họ cho là ủng hộ khủng bố. Các quốc gia như Iraq, Libya, Apganistan,Siri… giờ đã tan hoang như thế nào sau khi được quân đội Mỹ và đồng minh đến “chống khủng bố” và “chống độc tài”, khai sáng văn minh? Giống như số phận Afghanistan, các chính quyền do Mỹ dựng lên đều không đáp ứng được nhu cầu của người dân, tất cả chìm sâu vào bất ổn, loạn lạc, đói nghèo, xung đột triền miên. Khi Mỹ và đồng minh rút quân thì chỉ để lại tan vỡ, khủng hoảng, chưa biết khi nào những dân tộc này có được lối thoát.
Trong khi quân đội Afghanistan sụp đổ nhanh chóng thì nội bộ nước Mỹ lại mải mê tranh cãi, chính quyền cũ đổ lỗi cho chính quyền mới và ngược lại, đảng nọ đấu tố đảng kia và ngược lại, khiến dân chúng Mỹ và thế giới phải thốt lên “Chưa khi nào các băng đảng, băng nhóm chính trị ở White House đang chém giết lẫn nhau, tố cáo, nhiệt tình đấu tố Biden rực lửa” như mấy ngày qua. Cũng với tranh cãi, đổ lỗi, đòi bỏ phiếu bất tín nhiệm chính quyền Biden thì cũng là màn các chuyên gia, truyền thông chuyên nghiệp lý giải, vì sao “cuộc tình 20 năm” giữa Mỹ, đồng minh và Afghanistan lại tan rã, thất bại thảm hại đến thế? Đa số đều đổ lỗi cho Chính quyền, quân đội Afghanistan yếu kém, tồi tệ thế nào. Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ và Tổng thống Biden còn lật bài ngửa, quân đội Mỹ đến Afghanistan là để ngăn chặn khủng bố, họ đã hoàn thành nhiệm vụ, nước Mỹ không có thêm vụ khủng bố nào sau 11/9, họ vì lợi ích quốc gia của Mỹ chứ không có trách nhiệm xây dựng và đem lại trật tự, thịnh vượng cho xứ sở này…(như chính trị gia, truyền thông Mỹ các nhiệm kỳ trước đây tô vẽ!?!)
Bình luận về nguyên nhân thất bại của cuộc tình này, nhiều chuyên gia, dân mạng Việt cho rằng:
Tướng quân đội Nguyễn Thanh Tuấn cho rằng: “Sự thất bại là điều đương nhiên không thể tránh khỏi. Một cuộc chiến dù núp dưới bất cứ danh nghĩa nào mà bản chất nó là xâm lược sớm muộn cũng bị thất bại . Bài học Việt Nam đã chứng minh điều đó . Một bộ máy tay sai sống dựa vào Mỹ này Mỹ rút thì sự sụp đổ là tất nhiên, chỉ lo với quan điểm Hồi giáo cực đoan Taliban có thể xây dựng và vực dậy đất nước hay không và thế giới ai sẽ công nhận thể chế mới này . Chúng ta mong dù sao hãy đem lại hoà bình cho dân tộc vốn chịu nhiều đau khổ đừng chia năm sẽ bảy làm người dân càng đau khổ nữa”.
FB Daiphong Vu có lập trường tương tự: “Một chính phủ không có động lực và lý tưởng được Mỹ và phương Tây dựng lên. Sống nhờ vào nguồn cung cấp, tài trợ của quan thầy. Không phải là chính phủ tự chủ, tự cường và có định hướng rõ ràng. Về mục đích và lý tưởng , không được lòng dân và vì dân thì trước sau gì, khi không còn chỗ dựa ( chính phủ bù nhìn) thì tất yếu làm gì có sức mạnh để bảo vệ an toàn cho người dân cũng như toàn vẹn lãnh thổ được. Đây cũng là một minh chứng hùng hồn và là bài học cho những kẻ ảo tưởng . Đến chính phủ Việt Nam cộng hoà trước đây ở miền nam Việt Nam . Để mà muốn duy trì chế độ đó tồn tại.ở bất cứ nước nào được Mỹ và phương Tây nhúng tay vào. Điều là những thảm họa của sự rối ren và bất ổn”.
FB Ngô Thu Hà tổng kết 3 lý do khiến “cuộc tình 20 năm” gây thất vọng này:
“Thứ nhất, tất cả mọi sự can thiệp từ bên ngoài vào một quốc gia độc lập có chủ quyền không bao giờ là một cứu cánh cho sự phát triển bền vững của quốc gia đó, chỉ đẩy người ta vào vũng lầy chiến tranh. Quyền dân tộc tự quyết vẫn là chân lý.
Thứ hai, những chính quyền tay sai do nước ngoài dựng nên đều không đảm bảo chính danh và đều là phường ăn bám vô hại. Khi mất đi sự bảo kê trực tiếp từ ông chủ, sẽ nhanh chóng sụp đổ.
Thứ ba, sự can thiệp theo chủ nghĩa thực dân cũ và mới trong thời đại ngày nay đã không còn phù hợp. Tất nhiên nước lớn thì không bao giờ từ bỏ ý đồ can thiệp vào nước bé nhưng thời đại ngày nay phải “áp đặt mềm” với “sức mạnh mềm”. Về khoản này, hiện Mỹ thua Trung Quốc.
Phải chăng đã đến lúc Mỹ nên chấm dứt vai trò sen đầm quốc tế kiểu cũ.
Hãy thể hiện sức mạnh mềm của mình kiểu như tăng cường vắc xin giúp Việt Nam chẳng hạn, cách tiếp cận đó sẽ hợp lý hơn!”
Trong khi thế giới mải mê so sánh thất bại của Mỹ ở Afghanistan ở Việt Nam năm 1975 thì phần lớn dân Việt cho rằng, sự so sánh này là xúc phạm tới Quân đội nhân dân Việt Nam và dân tộc Việt nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyễn Giáp lãnh đạo. Bởi dù là chiến thắng quân đội và chính quyền do ngoại bang hậu thuẫn, sự khác nhau là một trời một vực giữa một bên là chính quyền VNCH “lê máy chém khắp miền Nam” khủng bố, giết hại dân chúng và Đảng CSVN, Quân đội nhân dân Việt Nam là chính nghĩa, đặt lợi ích dân tộc lên trên hết, góp phần xây dựng lên Nhà nước vững vàng, phát triển và có vị thế uy tín cao trên trường quốc tế như hiện nay. Ngược lại, giờ đây cả thế giới đang lo lắng liệu Afghanistan có trở thành nơi nuôi dưỡng và chứa chấp khủng bố quốc tế hay không?
Tuấn Thanh
