Đến hẹn lại đến, Economist Intelligence Unit (EIU) vừa công bố báo cáo về tình hình nhân quyền năm 2020 trong đó như mọi năm lại công bố chỉ số dân chủ, nhân quyền của các nước. cũng không khác với mọi năm, tổ chức này vẫn tiếp tục xếp Việt Nam vào nhóm cuối bảng về tình hình nhân quyền.
Cơ sở “tính điểm” mà Economist Intelligence Unit dùng bao gồm hoạt động của chính quyền, các quyền tự do của công dân, sự tham gia chính trị, văn hóa chính trị, tiến trình bầu cử và thể chế đa nguyên. Cũng như mọi năm, dù mang tiếng là tổ chức có uy tín, thường đưa ra những báo cáo về kinh tế có giá trị, nhưng về nhân quyền và chính trị thì những kết quả khảo sát theo các hạng mục nêu trên của EIU đều không có nguồn trích dẫn và không được kiểm chứng rõ ràng.
Nhiều năm qua, dư luận Việt Nam đã có nhiều đánh giá, chỉ rõ nguyên nhân dẫn đến kết quả không thỏa đáng của EIU chính là các hạng mục nêu trên có phần thiên về chế độ tư bản chủ nghĩa, tức là in sâu vào tư tưởng của EIU chính là chế độ đa nguyên đa đảng, những quốc gia nào theo thể chế chính trị như Việt Nam đều bị đánh giá điểm rất thấp.
Bình luận về việc xếp hạng năm nay, facebooker Đông Kinh đả kích hài hước khi cho EIU “ĐÃ MÙ MÀU LẠI THÍCH TẬP TÔ!”
“Economist Intelligence Unit (EIU) công bố báo cáo về tình hình nhân quyền năm 2020 trong đó như mọi năm lại công bố chỉ số dân chủ, nhân quyền của các nước và được thể hiện bằng màu sắc cho dễ nhìn, bắt mắt. Nhưng đúng là dễ nhìn thật khi đất nước Việt Nam chúng ta có màu da cam như quả cà chua. Xét về chỉ số thì chúng ta vượt qua được một số nước như Triều Tiên, Lào, Cuba, Yemen… trong khi màu xanh lét, chỉ số cao lại thuộc về Canada, Mỹ, Hàn Quốc, Anh, Pháp, Đức, Mỹ… Nhưng đừng vội buồn hay tự ti về màu sắc hay chỉ số nói trên. Bởi những người vẽ màu cho tấm bản đồ đó lại không may lại bị mù màu có chọn lọc.
Có thể thấy chỉ số dân chủ này đã được định hướng bởi góc nhìn sai lệch bấy lâu nay mà Chính phủ các nước phương Tây mong muốn. Chỉ thử phân tich nhẹ nhàng màu đỏ, xanh hay da cam có phản ánh được thực tiễn hay không?
Chẳng biết đánh giá dân chủ, nhân quyền kiểu gì mà cả năm vừa qua, Thái Lan chìm trong các cuộc biểu tình yêu cầu cải cách chế độ quân chủ tại nước này khi yêu cầu giảm bớt quyền lợi của hoàng gia và xóa tội khi quân hà khắc tồn tại cả thế kỷ vừa qua. Không biết EIU có phát phiểu khảo sát và phóng vấn cho người dân và sinh viên tham gia biểu tình của Thái Lan không mà Thái Lan xếp vào nhóm 2 dân chủ.
Rồi xét đến nhóm xanh lét dẫn đầu thì đây là các quốc gia đứng top trong số người bị nhiễm và tử vong do Covid hay nói cách khác là từ Chính phủ cho đến chế độ đang bộc lộ những hạn chế trong điều hành phòng chống dịch bệnh. Thử hỏi, một đất nước có chỉ số dân chủ, nhân quyền tốt nhưng quyền cơ bản nhất của một công dân là được sống lại không được bảo đảm. Vậy chỉ số tốt nó như thế nào.
Trong khi, ở một đất nước độc tài, mất dân chủ, nhân quyền nghiêm trọng như ở Việt Nam thì chúng tôi vẫn hoàn thành 2 mục tiêu kép là phòng chống tốt dịch bệnh, vừa phát triển kinh tế khiến thế giới phải ngưỡng mộ. Tự dưng thiết nghĩ rằng, đã đến lúc những chuyên viên của EIU nên học lại thuật toán thống kê, cách lấy biểu mẫu khảo sát và cách phân biệt màu sắc mà tô cho đúng. Tôi thực sự xin lỗi nếu tựa đề bài viết có động chạm đến những người bệnh mù màu, nhưng vì có những kẻ sáng mắt mà còn khuyết tật hơn cả các bạn”
Một số dân mạng Việt kết luận tương tự “Mấy nước được đánh giá cao toàn là những nước phương tây và thân phương tây” hoặc châm biếm hài hước “Tôi thấy bản báo cáo này rất đúng! Đến quyền nhiễm bệnh mà còn bị cấm thì làm sao sánh vai cùng các cường quốc năm châu được”, “Bản đồ tô theo mức độ thân Mỹ à”, “đúng là kiểu tô màu theo định hướng”…
Khánh Chi
