Cái chết của Thiếu tướng I Gusti Putu Danny Karya Nugraha- Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia Indonesia (BIN) tại tỉnh Papua hôm 25-4 đã khiến chính quyền Jakarta khẩn cấp thiết lập cuộc vận động các nghị sĩ đưa Phong trào tự do Papua (OPM) vào danh sách các nhóm khủng bố.

Sidney Jones, Giám đốc Viện phân tích chính sách về xung đột (IPAC), một tổ chức tư vấn ở Jakarta, cho biết, các nhóm phiến quân vũ trang ở Indonesia có liên hệ với OPM đã trở nên hung hãn hơn kể từ cuối năm 2018 khi họ giết 20 công nhân đang xây dựng một con đường. Thiếu tướng Gusti là sĩ quan quân đội cấp cao nhất bị giết trong cuộc xung đột âm ỉ kéo dài ở khu vực viễn đông, bao gồm các tỉnh Papua và Tây Papua trong những năm gần đây. “Các nhóm phiến quân đã trở nên táo bạo hơn và đang kiểm soát các khu vực ở cao nguyên trung tâm, bao gồm Intan Jaya, Nduga, Timika và Puncak Jaya. Chiến lược chống trả của chính phủ có vẻ không hiệu quả vì chỉ gửi quân đến mà không phân tích hay tìm hiểu gốc rễ vấn đế là tại sao các nhóm phiến quân bây giờ lại mạnh hơn bốn năm trước. Mỗi năm chúng càng mở rộng phạm vi hoạt động”, Sidney Jones phân tích.

Trong những năm gần đây, Indonesia đã triển khai nhiều quân đội tới khu vực hoạt động của phiến quân OPM

Cũng theo Giám đốc IPAC, Chính phủ Indonesia sẽ phạm một sai lầm lớn nếu liệt OPM vào danh sách các nhóm khủng bố vì điều đó sẽ khiến nhiều người Papua tức giận hơn và khiến triển vọng đối thoại với nhóm phiến quân trở nên khó khăn hơn. Bà Sidney Jones nhấn mạnh là chính phủ cần điều tra các nguồn tài trợ và vũ khí của các nhóm phiến quân, đồng thời tìm hiểu lý do tại sao chúng trở nên mạnh hơn, bất chấp số lượng lớn quân chính phủ được điều đến khu vực. “Rõ ràng là sự hiện diện của nhiều quân hơn không có nghĩa là người Papua an toàn hơn”, Sidney Jones chỉ rõ.

Cùng chung quan điểm, Stanislaus Riyanta, một học giả tại Đại học Indonesia nhấn mạnh rằng, phiến quân Papua ngày càng hung hãn hơn: “Các cuộc phục kích vào đoàn xe của quan chức chính phủ và lực lượng an ninh trở nên thường xuyên hơn. Phiến quân lo lắng rằng việc xây dựng đường cao tốc và các dự án phát triển cơ sở hạ tầng khác do chính quyền Jakarata thực hiện sẽ giành được trái tim và khối óc của người dân Papua ở khu vực nghèo nàn và kém phát triển. Đây là điều mà họ không thích.

Tuy nhiên, chính phủ phải tiếp tục các chương trình của mình để cải thiện cuộc sống của người dân Papua. Khi sự tin tưởng vào chính phủ cao, các nhóm phiến quân có vũ trang sẽ có rất ít chỗ để ảnh hưởng đến công chúng. Vai trò của nhà nước trong các lĩnh vực giáo dục, y tế và cơ sở hạ tầng là rất quan trọng”, Stanislaus Riyanta nói.