Mẹo nhỏ: Để tìm kiếm chính xác tin bài của nhanquyenvn.org, hãy search trên Google với cú pháp: "Từ khóa" + "nhanquyenvn.org". Tìm kiếm ngay
23196

Một số mô hình NHRIs và giá trị tham khảo với Việt Nam Kỳ 1 Một số mô hình NHRIs ở Đông Nam Á

Trong khu vực Đông Nam Á, có 6/11 quốc gia đã thành lập Cơ quan nhân quyền quốc gia (NHRIs) và hầu hết các NHRIs dưới dạng “Ủy ban nhân quyền” (Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Myanmar), chỉ riêng Đông Timo được thành lập dưới dạng “Thanh tra Quốc hội” (Ombusman). Nhìn chung, các NHRIs ở khu vực Đông Nam Á đều được thành lập dựa trên cơ sở các quy định của Hiến pháp và/hoặc các đạo luật riêng, và đều có chức năng bán tư pháp (tức là có thẩm quyền tài phán và giải quyết khiếu kiện).

Trong khu vực Đông Nam Á, có 6/11 quốc gia đã thành lập NHRIs và hầu hết các NHRIs dưới dạng “Ủy ban nhân quyền” (Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Myanmar), chỉ riêng Đông Timo được thành lập dưới dạng “Thanh tra Quốc hội” (Ombusman).

Ủy ban Nhân quyền quốc gia Indonesia (Komnas HAM) được thành lập theo Sắc lệnh của Tổng thống; là một cơ quan độc lập, có địa vị ngang bằng với các cơ quan nhà nước khác, song có nghĩa vụ trình báo cáo hằng năm lên Hạ viện và Tổng thống. Bản sao các báo cáo này cũng được gửi cho Tòa án Tối cao.

Komnas HAM có 2 mục tiêu chính: (i) Thúc đẩy các điều kiện thực thi quyền con người phù hợp với pháp luật quốc gia và luật quốc tế về nhân quyền; (ii) Tăng cường bảo vệ, phát huy quyền của người dân Indonesia và năng lực tham gia vào các lĩnh vực của đời sống xã hội. Komnas HAM được giao thẩm quyền tổ chức học tập, nghiên cứu, phổ biến, giám sát và tham gia giải quyết các khiếu nại về nhân quyền. Đồng thời, có quyền điều tra và đánh giá các vụ việc có dấu hiệu vi phạm nhân quyền; quyền triệu tập đương sự để giải quyết vụ việc; quyền điều tra vụ việc và làm trọng tài giữa các bên; quyền gửi kiến nghị liên quan đến các vi phạm nhân quyền tới Chính phủ và Hạ viện. Komnas HAM là cơ quan duy nhất có quyền điều tra các vụ vi phạm nhân quyền hàng loạt, bao gồm cả tội diệt chủng và tội ác chống nhân loại.

Komnas HAM gồm Hội đồng toàn thể và Các tiểu ban, với tổng số là 35 thành viên. Hội đồng toàn thể bao gồm tất cả thành viên và có thẩm quyền cao nhất. Các hoạt động của Komnas HAM đều được triển khai thực hiện thông qua Các tiểu ban và có một Tổng Thư ký (là công chức và không là thành viên) phụ trách. Các thành viên được Hạ viện lựa chọn dựa trên kiến nghị của Komnas HAM và được Tổng thống chính thức thông qua, có nhiệm kỳ là 5 năm và có thể được tái bổ nhiệm một lần, tuy nhiên cũng có thể bị miễn nhiệm.

Ủy ban Nhân quyền Malaysia (SUHAKAM) được thành lập theo Đạo luật về Ủy ban nhân quyền Malaysia 1999; chịu trách nhiệm trước Quốc hội, thông qua việc nộp báo cáo hằng năm hoặc báo cáo đặc biệt. SUHAKAM độc lập với Chính phủ, không nhận bất cứ chỉ thị nào của Chính phủ mà tự hoạt động theo cơ chế riêng.

SUHAKAM có không quá 20 Ủy viên do Quốc vương bổ nhiệm trên cơ sở kiến nghị của Thủ tướng và chỉ định một Ủy viên làm Chủ tịch. Các Ủy viên được lựa chọn bảo đảm sự cân bằng về giới và sự đa dạng về nền tảng tôn giáo, chính trị, sắc tộc và phải có kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn về các vấn đề nhân quyền. Nhiệm kỳ của Ủy viên là 3 năm, có thể tái bổ nhiệm một lần, có thể bị Quốc vương miễn nhiệm hoặc có thể từ nhiệm.

Chức năng và thẩm quyền của SUHAKAM gồm: (i) nâng cao nhận thức và tổ chức giáo dục về nhân quyền; (ii) tham mưu và hỗ trợ Chính phủ trong việc xây dựng văn bản pháp luật, các chỉ thị và thủ tục hành chính; kiến nghị áp dụng các biện pháp cần thiết; (iii) kiến nghị Chính phủ tham gia các văn kiện quốc tế về nhân quyền; (iv) điều tra các đơn thư khiếu nại, tố cáo về mọi hành vi vi phạm nhân quyền;  (v) đi thăm các cơ sở giam giữ và nêu các kiến nghị cần thiết; (vi) ra các tuyên bố công khai về nhân quyền khi cần thiết; (vii) thực hiện các hoạt động khác nếu cần thiết.

Ủy ban Nhân quyền Philippines (CHRP) được thành lập theo quy định tại Hiến pháp 1987 và hoạt động theo Sắc lệnh của Tổng thống.

CHRP là một cơ quan độc lập có các chức năng và quyền hạn: (i) điều tra (chủ động hoặc qua khiếu nại, tố cáo) các hành vi vi phạm các quyền dân sự và chính trị; (ii)cung cấp, đề xuất các biện pháp pháp lý thích hợp nhằm bảo vệ, phòng ngừa, trợ giúpcác cá nhân khi quyền con người của họ bị vi phạm, bao gồm cả việc đề xuất bồi thường cho nạn nhân hoặc gia đình của họ; (iii) đến thăm, giám sát các cơ sở giam giữ, nhà tù; (iv) tổ chức các chương trình nghiên cứu, giáo dục và thông tin thường xuyên nhằm thúc đẩy việc tôn trọng nhân quyền; (vi) theo dõi và giám sát sự chấp hành (của Chính phủ) các nghĩa vụ trong các điều ước nhân quyền quốc tế;…

CHRP gồm 1 Chủ tịch và 4 Ủy viên là “công dân sinh ra tại Philippines” và đa số phải là thành viên của đoàn luật sư, do Tổng thống bổ nhiệm với nhiệm kỳ 7 năm và không được tái nhiệm. Các thành viên CHRP trong thời gian tại nhiệm không được phép đảm nhiệm bất kỳ cương vị, công việc hoặc tham gia thực hành bất cứ nghiệp vụ nào khác.

Ngoài 3 NHRIs nêu trên, các NHRIs khác ở Đông Nam Á là Ủy ban Nhân quyền quốc gia Thái Lan (NHRCT), Ủy ban Nhân quyền Quốc gia Myanma (MNHRC) và Văn phòng Thanh tra cho Nhân quyền và Công lý (PDHJ) của Đông Timo.

Nhìn chung, các NHRIs ở khu vực Đông Nam Á đều được thành lập dựa trên cơ sở các quy định của Hiến pháp và/hoặc các đạo luật riêng, và đều có chức năng bán tư pháp (tức là có thẩm quyền tài phán và giải quyết khiếu kiện).

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *