Mẹo nhỏ: Để tìm kiếm chính xác tin bài của nhanquyenvn.org, hãy search trên Google với cú pháp: "Từ khóa" + "nhanquyenvn.org". Tìm kiếm ngay
29648

Mạng xã hội và vấn đề bảo đảm quyền con người Kỳ 1: Mạng Xã hội – Phương tiện truyền thông đại chúng quan trọng của xã hội hiện đại

MXH đã trở thành phương tiện truyền thông phổ biến, không thể thiếu trong đời sống xã hội. MXH đang tạo ra nhiều điều kiện và cơ hội để mỗi người, mỗi chủ thể hiểu và thực hiện tốt hơn các quyền của mình. Tuy nhiên, với những chức năng vốn có của mình, MXH cũng đã và đang tạo ra những thách thức không nhỏ trong việc bảo đảm và thực hiện đầy đủ, đúng đắn các quyền con người.

Khái niệm về Mạng Xã hội

“Mạng xã hội” (MXH), tuy là khái niệm đã được tiếp cận nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau, đến nay đã cơ bản thống nhất coi: “Mạng xã hội là hệ thống thông tin cung cấp cho cộng đồng người sử dụng các dịch vụ lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn (forum), trò chuyện trực tuyến (chat), chia sẻ âm thanh hình ảnh và các hình thức dịch vụ tương tự khác” [3].

Internet và mạng xã hội ở Việt Nam phổ biến

Theo định nghĩa của Fitcher, nhà Xã hội học Hoa Kỳ thì “Mạng lưới xã hội (Social Network), bao gồm nhiều mối quan hệ đôi. Mỗi người trong mạng lưới có liên hệ với ít nhất 2 người khác nhưng không ai có liên hệ với tất cả các thành viên khác”. Dựa trên định nghĩa đó, Barry Wellman đã đưa ra định nghĩa: “Khi mạng máy tính kết nối con người, nó là một mạng xã hội” [3]. Như vây, mạng xã hội là dịch vụ kết nối các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với nhau với nhiều mục đích khác nhau không phân biệt không gian và thời gian. Mạng xã hội được hình thành khi nhóm khởi xướng gửi đi thông điệp mời những người chưa quen tham gia nhập. Họ thành bạn bè trong trang web của mình. Các thành viên mới sẽ lặp lại quá trình trên và tạo nên một mạng liên kết rộng lớn không phân biệt không gian địa lý của thành viên tham gia.

Mạng xã hội có các đặc trưng cơ bản là: (1) Có sự tham gia trực tiếp của nhiều cá nhân hoặc chủ thể đóng vai trò như một cá nhân; (2) Là một website mở, nội dung của website được xây dựng hoàn toàn bởi các thành viên tham gia; (3) Mạng xã hội là một sự liên kết giữa các cá nhân với cá nhân và giữa cá nhân với cộng đồng được biểu hiện dưới nhiều hình thức để thực hiện chức năng xã hội; (4) Mạng xã hội có những tính năng như gọi, nghe trực tiếp, gọi qua video, email, phim ảnh, chia sẻ blog; (5) Mạng xã hội ra đời giúp mọi người liên kết với nhau thuận tiện hơn, trở thành một phần tất yếu của đời sống mỗi con người hiện đại. Mạng xã hội tồn tại như một dịch vụ để tìm kiếm bạn bè, đối tác dựa theo những group được thiết lập theo tên địa danh, đặc trưng xã hội của từng cá nhân, chủ thể như địa chỉ e-mail hoặc nick name để tìm kiếm bạn bè trên khắp thế giới.

Sự phát triển của mạng xã hội ở Việt Nam hiện nay

Nói đến sự phát triển của Internet và truyền thông đa phương tiện thì không thể bỏ qua sự phát triển và ảnh hưởng của mạng xã hội. Mạng xã hội là mô hình truyền thông mới nhất trong quá trình phát triển xã hội. Nó làm đơn giản hóa các phương thức tương tác và kết nối giữa con người với nhau. Với những chức năng đa dạng kéo theo sự hội nhập ngày càng đông đảo các thành viên, mạng xã hội, ở một khía cạnh nào đó, đã làm thay đổi thói quen, tư duy, lối sống, văn hóa của cả cộng đồng xã hội.

Cho đến nay, ở Việt Nam, đã có hàng chục MXH khác nhau được thiết lập và sử dụng. Thống kê của trang mạng SimilarWeb, hiện tại, người dùng Việt Nam đang truy cập trang tìm kiếm Google.com.vn nhiều nhất; đứng vị trí thứ 2 là Facebook vị trí thứ 3 thuộc Youtube.com và Google.com ở vị trí thứ 4. Có thể thấy, 4 vị trí dẫn đầu đều là các website nước ngoài, thuộc sở hữu của các tập đoàn công nghệ lớn ở Hoa Kỳ. Trang báo người Việt VnExpress ở vị trí thứ 5 và cũng là trang tiếng Việt được truy cập nhiều nhất; vị trí thứ 6 là Zing; sau đó là Yahoo, CocCoc, News.Zing.vn và kênh cung cấp nội dung thông tin dành cho giới trẻ ở vị trí cuối cùng – Kênh 14.VN.

 

Cuộc cách mạng khoa học, công nghiệp lần thứ 4, được dự báo sẽ tạo ra những cơ hội lớn cho việc đẩy mạnh các chương trình ứng dụng công nghệ thông tin, tự động hóa các quy trình sản xuất, kinh doanh; tăng cường khả năng kết nối qua các thiết bị di động tiếp cận với cơ sở dữ liệu lớn đã làm cho khả năng xử lý thông tin được nhân lên gấp bội. MXH là một phần của những của hệ thống truyền thông hiện đại. Nó tạo ra những điều kiện hết sức to lớn, hiệu quả cho mỗi người, mỗi chủ thể trong nhận thức thế giới và tổ chức các hoạt động sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng. MXH cũng làm tăng đáng kể những tiềm năng sẵn có của con người, giúp mỗi con người, mỗi chủ thể xích lại gần nhau hơn, sống bình đẳng hơn trong tiếp cận, sử dụng thông tin để gia tăng sản xuất, phát triển cộng đồng, tạo ra nhiều hơn của cải vật chất và tinh thần cho xã hội; nhận thức và thực hiện ngày một tốt hơn những quyền tự nhiên, vốn có của mỗi con người.

Tuy nhiên, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, cuộc cách mạng khoa học công nghệ với các MXH cũng đang đặt ra cho mỗi con người và cả thế giới, những thách thức không nhỏ, nhất là khi các trang MXH này bị kẻ xấu tấn công, lợi dụng; thông tin đưa ra và bình luận không chính xác; một bộ phận xã hội, nhất là thanh, thiếu niên bị tiêm nhiễm những quan điểm chính trị và xã hội cực đoan, độc hại; thậm chí là nghiện những chò chơi trực tuyến, cả thể chất và tinh thần đều bị ảnh hưởng. Hiểm họa là khôn lường. Nhiều quyền con người bị vi phạm, không thể thực hiện.

                                                                      PGS. TS Nguyễn Chí Dũng

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *