Hôm 12-7, Hàn Quốc cho các ứng cử viên Tổng thống đăng ký để khởi động cuộc bầu cử Tổng thống với số ứng viên đông nhất trong lịch sử. Uỷ ban bầu cử quốc gia (NEC) cho biết, thời gian đăng ký sớm tận 7 tháng là để tạo cơ hội cho các ứng viên thể hiện vai trò của mình cũng như giúp cử tri có được cái nhìn tổng thể nhằm lựa chọn người kế nhiệm Tổng thống Moon Jae-in vốn sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào ngày 9-5-2022.
Hơn 10 ứng viên sáng giá
Hơn một chục nhân vật đã công bố ý định tranh cử Tổng thống Hàn Quốc vào ngày 9-3-2022, dẫn đầu là Thống đốc tỉnh Gyeonggi Lee Jae-myung và cựu Tổng công tố Yoon Seok-youl. Ông Yoon là người đầu tiên nộp hồ sơ ứng cử vào sáng sớm 12-7 tại văn phòng NEC ở Gwacheon, phía Nam Seoul. Sau khi gửi đơn đăng ký, ông Yoon đã đưa ra một tuyên bố cam kết sẽ xây dựng “một đất nước với những người dân nơi công lý và ý thức chung được đề cao”. Trong khi đó, đảng Dân chủ (DP) cầm quyền hôm 11-7 đã thu hẹp các ứng cử viên chính xuống còn 6 người, bao gồm: Thống đốc Lee, cựu đảng trưởng Lee Nak-yon, cựu Thủ tướng Chung Sye-kyun và cựu Bộ trưởng Tư pháp Choo Mi-ae cùng 2 người chiến thắng cuối cùng trong cuộc bầu chọn sơ bộ đầu tiên. Tỉnh trưởng tỉnh Gangwon Choi Moon-soon và Tỉnh trưởng tỉnh Nam Chungcheong Yang Seung-jo đã bị loại. Đảng Dân chủ dự kiến sẽ chọn ra ứng cử viên cuối cùng để tranh cử trong cuộc bầu cử Tổng thống vào ngày 9-3-2022 sau 11 vòng bỏ phiếu khu vực (bắt đầu ở thành phố miền Trung Daejeon và tỉnh Nam Chungcheong ngày 7-8 và kết thúc tại Seoul vào ngày 5-9). Nếu không có ứng cử viên nào giành được hơn một nửa số phiếu trong vòng 2 cuộc bầu cử sơ bộ, đảng Dân chủ sẽ chọn người chiến thắng qua cuộc bỏ phiếu cuối cùng vào ngày 10-9. Hiện tại, Thống đốc Lee đang có được vị trí dẫn đầu vững chắc so với các ứng cử viên tổng thống khác trong nội bộ đảng.
Trong khi đó, đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) đối lập chính có bốn thành viên nổi bật, bao gồm cả cựu Thủ tướng Hwang Kyo-anh. Hai người tự tuyên bố ứng cử là Hong Joon-pyo và Yoo Seong-min. Yoo là người đầu tiên trong số các ứng cử viên PPP gửi đăng ký của mình tới NEC. “Tôi sẽ trở thành một Tổng thống có khả năng giải quyết các vấn đề của thời đại chúng ta bằng cách trở thành ứng cử viên duy nhất thống nhất của khối đối lập”, ông Yoo nói trên mạng xã hội sau khi gửi đăng ký đồng nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc chạy đua Tổng thống sắp tới, cho rằng nó sẽ “quyết định việc Hàn Quốc tiến lên trên con đường thành công hay sụp đổ trước ngưỡng cửa trở thành một quốc gia tiên tiến”. Cựu Tổng công tố cũng cho biết ông đang cân nhắc xem nên tham gia tranh cử với tư cách ứng viên đảng PPP hay thành lập đảng của riêng mình. Các nhà quan sát thì kỳ vọng hai cựu thành viên khác của chính quyền Tổng thống Moon gồm cựu Chủ tịch Ủy ban Kiểm toán và Thanh tra (BAI) Choe Jae-hyeong và cựu Bộ trưởng Tài chính Kim Dong-yeon sẽ sớm gia nhập đảng bảo thủ để tìm kiếm tấm vé tranh cử Tổng thống. Tuy nhiên, khi trả lời phóng viên, ông Choe nói vẫn chưa quyết định vì còn phải lo tang lễ cho cha mình. Nhưng cựu Giám đốc BAI thừa nhận ông có kế hoạch cân nhắc thêm về việc có nên tham gia PPP trong nỗ lực chính trị trong tương lai của mình hay không. PPP đã ra mắt ủy ban tranh cử của đảng hôm 9-7 và có kế hoạch chọn người đại diện tranh cử Tổng thống vào tháng 11.
Bắt đầu cuộc đua
Theo quy định ở Hàn Quốc, các ứng cử viên Tổng thống đăng ký sớm với NEC có thể mở văn phòng bầu cử, thuê khoảng 10 nhân viên được trả lương và thành lập một tổ chức gây quỹ. Họ được phép thực hiện các chiến dịch thông qua các cuộc gọi điện thoại, tin nhắn văn bản, email và phân phát bảng tên cũng sổ cam kết tranh cử. Họ cũng phải nộp 500 triệu won tiền đặt cọc bầu cử. Ủy ban bầu cử có liên quan phải trả lại tiền đặt cọc trong một số trường hợp theo quy định không quá 30 ngày sau cuộc bầu cử. Tiền đặt cọc bầu cử được trả lại đầy đủ nếu ứng cử viên Tổng thống trúng cử hoặc qua đời, đã nhận được hơn 15% số phiếu bầu thực tế; một nửa số tiền cọc được trả lại nếu ứng viên nhận được trong cuộc bầu cử từ 10% đến 15% số phiếu. Số tiền đặt cọc cũng sẽ được hoàn trả đầy đủ nếu ứng cử viên chết trước cuộc bầu cử hoặc đăng ký của ứng viên đã bị hủy.
Thông thường, cuộc bầu cử Tổng thống Hàn Quốc được tổ chức từ 70 đến 40 ngày trước khi hết nhiệm kỳ của Tổng thống đương nhiệm. Nếu có nhu cầu bầu cử sớm, Tổng thống mới sẽ được bầu trong vòng 60 ngày trước khi nhiệm kỳ của Tổng thống cũ kết thúc. Hiến pháp Hàn Quốc cấm kết hợp các chức vụ cao cấp trong bộ máy nhà nước. Vì vậy, Tổng thống không thể đồng thời giữ chức vụ Thủ tướng, thành viên của Hội đồng Nhà nước, Bộ trưởng hoặc các chức vụ cao cấp khác. Luật Bầu cử Hàn Quốc còn quy định về quyền miễn trừ đối với các ứng cử viên. Ứng cử viên trong cuộc bầu cử Tổng thống không thể bị bắt hoặc bị giam giữ, trừ trường hợp phạm tội quả tang hoặc trong trường hợp thực hiện hành vi phạm tội mà theo quy định phải chịu hình phạt nghiêm khắc nhất hoặc phạt tù 7 năm trở lên…
Park Sung-min, một nhà tư vấn chính trị kỳ cựu nhận định, nhìn vào danh sách đăng ký tranh cử hiện nay, có thể thấy khả năng cao là xảy ra một cuộc cạnh tranh hai chiều trên thực tế giữa Thống đốc tỉnh Gyeonggi Lee Jae-myung và cựu Tổng công tố Yoon Seok-youl. Trong cuộc khảo sát mới nhất của Realmeter, Yoon đã thu hút được 32,3% sự ủng hộ từ các cử tri đủ điều kiện trên toàn quốc và ông Lee là 22,8%.
Khánh Chi
