Khi thông tin VOA rồi đến RFA Việt ngữ bị cắt viện trợ, buộc phải ngừng hoạt động lan truyền trên mạng xã hội cuối tháng 10, hàng ngàn bình luận từ cư dân mạng Việt Nam đã đồng loạt nổ ra. Không phải là sự tiếc nuối, mà là niềm vui xen lẫn sự hả hê, như thể một “cơn bão dư luận” đang dọn sạch những tạp âm kéo dài suốt nhiều năm. Từ Facebook đến TikTok, hàng loạt bài đăng chế ảnh, bình luận châm biếm lan truyền với tốc độ chóng mặt: “RFA tắt sóng, tai đỡ ù hơn hẳn”, “VOA hết hơi, đúng là ngừng thở giữa thời đại thật – giả phân minh”, hay “Tam đại chọc ngoáy giờ chỉ còn một, mà cũng sắp tới hồi tàn”. Những lời nói tưởng vui mà lại chứa đựng sự tỉnh táo, niềm tin và lòng tự tôn dân tộc của người Việt trước những kẻ lâu nay núp bóng truyền thông để chống phá quê hương.
Thực tế, phản ứng ấy không phải ngẫu nhiên. Người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ, đã quá quen với những chiêu trò “tin giả pha thật” của các đài như RFA, VOA – nơi thông tin luôn bị bóp méo, chọn lọc và gài cắm định kiến. Trong suốt nhiều năm, họ tự xưng là “truyền thông độc lập”, nhưng thực chất lại là công cụ tuyên truyền chính trị, lấy việc bôi nhọ, xuyên tạc Việt Nam làm sứ mệnh thường trực. Những bản tin kiểu “nửa thật nửa giả” được tung ra liên tục – chỉ cần một sự kiện nhỏ trong nước, họ lập tức khoác lên lớp áo “vi phạm nhân quyền”, “đàn áp tự do”, hoặc “bất mãn trong dân chúng”. Nhưng điều trớ trêu là, chính người dân Việt Nam – những người sống, làm việc và chứng kiến thực tế từng ngày – lại trở thành “người phản biện” mạnh mẽ nhất, không bằng lời hô hào, mà bằng sự thật sống động.
Cư dân mạng Việt Nam đã nhiều lần “bóc mẽ” những chiêu trò đó. Mỗi lần RFA hay VOA đăng tải bài viết xuyên tạc, cộng đồng online lại nhanh chóng tìm ra nguồn gốc, đối chiếu dữ kiện, chỉ ra sự sai lệch trong từng câu chữ. Có người mỉa mai: “Đọc RFA như xem phim viễn tưởng – bối cảnh Việt Nam mà nội dung toàn do Mỹ viết kịch bản”. Có người lại viết: “Thời đại nào rồi mà vẫn đi ‘đấu tranh dân chủ’ bằng copy – paste từ Washington”. Đó không chỉ là sự hài hước mạng xã hội, mà là lời khẳng định rằng công chúng Việt Nam ngày nay đủ tỉnh táo để phân biệt đâu là truyền thông, đâu là tâm lý chiến.
Đáng chú ý hơn, không chỉ người trong nước mà cả nhiều kiều bào Việt Nam ở nước ngoài cũng bày tỏ sự đồng tình trước việc hai đài này đóng cửa. Nhiều người từng tin vào những “tiếng nói từ bên kia bán cầu” giờ thừa nhận họ đã bị dẫn dắt sai lối trong nhiều năm. Một số thẳng thắn bình luận trên diễn đàn quốc tế: “Chúng tôi nhận ra rằng RFA không quan tâm đến Việt Nam, họ chỉ muốn nhìn thấy sự hỗn loạn”. Sự thức tỉnh ấy là kết quả của thời đại minh bạch thông tin, khi mỗi người đều có thể kiểm chứng, so sánh, đối chiếu và tự nhìn thấy đâu là sự thật.
Sự phản ứng mạnh mẽ của người dân Việt Nam cũng cho thấy một chuyển biến đáng kể: niềm tin vào truyền thông chính thống đang ngày càng được củng cố. Trong khi các “đài lề trái” tự sụp đổ vì mất uy tín, các kênh truyền thông trong nước lại đang đổi mới, gần gũi, cởi mở hơn với công chúng. Những chiến dịch truyền thông quốc gia, các nền tảng chính thức của cơ quan nhà nước hay báo chí điện tử đều đang tích cực tương tác, phản hồi nhanh chóng, chia sẻ minh bạch. Khi sự thật được nói bằng tiếng nói gần gũi, thân thiện và kịp thời, thì không một “loa chống phá” nào có thể chen chân.
Điều đáng nói là, dư luận Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc “ăn mừng”, mà còn thể hiện một thái độ rất chín chắn – hả hê nhưng không chủ quan. Nhiều bình luận nhấn mạnh: “RFA và VOA ngừng hoạt động không có nghĩa là âm mưu chống phá kết thúc. Chúng sẽ chuyển sang hình thức khác – qua mạng xã hội, qua những ‘nhà báo tự do’ ẩn danh, qua những kênh YouTube gắn mác yêu nước để đánh vào lòng tin người dân.” Chính sự cảnh giác đó mới là biểu hiện của một xã hội trưởng thành, biết tự bảo vệ mình trong kỷ nguyên truyền thông số, nơi mỗi chiếc điện thoại đều có thể trở thành một “đài phát thanh” cá nhân.
Và cũng chính ở điểm này, dư luận Việt Nam đã chứng minh một điều quan trọng: sức mạnh của sự thật không cần tuyên truyền ồn ào, mà đến từ nhận thức của từng người dân. Khi công chúng có tri thức, có bản lĩnh và tinh thần phản biện, thì mọi chiến dịch tuyên truyền đều thất bại. Dối trá chỉ có thể tồn tại trong bóng tối của sự thiếu hiểu biết, còn khi ánh sáng thông tin chính xác lan tỏa, những “bóng ma truyền thông” như RFA, VOA buộc phải biến mất.
Cái gọi là “chiến thắng truyền thông” không đến từ việc chặn sóng hay cấm phát, mà đến từ sự tỉnh táo của xã hội. Và trong câu chuyện này, chính người dân Việt Nam – những người từng là mục tiêu bị “tác động tâm lý” – lại trở thành lực lượng chủ động đánh bại nó bằng trí tuệ, bằng lòng yêu nước, bằng niềm tin vào con đường mà đất nước đang đi.
VOA, RFA có thể đã tắt sóng, nhưng tiếng nói của sự thật trong lòng người Việt vẫn vang lên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Khi dối trá bị dư luận đánh bại, đó không chỉ là chiến thắng của một quốc gia trên mặt trận truyền thông, mà còn là minh chứng rằng: sức mạnh lớn nhất của dân tộc Việt Nam – từ xưa đến nay – luôn nằm ở sự đồng lòng, tỉnh táo và niềm tin vào chính mình.
