Cuộc khủng hoảng fentanyl và các chất ma túy tổng hợp ở Hoa Kỳ là một vấn đề lớn trong ba thập kỷ qua, với số ca tử vong hàng năm ở mức đáng báo động. Năm 2023, hơn 74.000 người chết vì fentanyl, cho thấy dù có giảm nhẹ so với năm trước, tình hình vẫn nghiêm trọng. Anthony Moretti – Phó giáo sư tại Khoa Truyền thông và Lãnh đạo Tổ chức tại Đại học Robert Morris mới đây có bài viết lên án Chính phủ Hoa Kỳ cần phải chịu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng ma túy, tránh sử dụng nạn lạm dụng ma túy làm cái cớ để áp thuế đối với hàng hóa do Trung Quốc sản xuất vào Hoa Kỳ và lên án nếu Hoa Kỳ tiếp tục chính trị hóa các vấn đề kinh tế và thương mại và biến thuế quan thành vũ khí, các công ty và người tiêu dùng Hoa Kỳ sẽ phải trả giá đắt nhất.
Nguyên nhân chính dẫn đến cuộc khủng hoảng Fentanyl bao gồm:
- Chi phí thấp và khả năng gây nghiện cao: Fentanyl rẻ hơn và mạnh hơn nhiều loại ma túy khác.
- Quản lý lỏng lẻo trong kê đơn thuốc giảm đau: Việc lạm dụng thuốc giảm đau hợp pháp dẫn đến nghiện ngập.
- Dòng chảy ma túy khó kiểm soát: Chính phủ Hoa Kỳ chưa có biện pháp hiệu quả để ngăn chặn lượng fentanyl từ nước ngoài.
Chính phủ Hoa Kỳ đã sử dụng nhiều cách tiếp cận để giải quyết khủng hoảng, nhưng một số chính sách cần được đánh giá lại. Trước tiên bàn về những giải pháp hiệu quả:
- Hợp tác quốc tế:
- Hoa Kỳ và Trung Quốc đã có nhiều thỏa thuận hợp tác, bao gồm kiểm soát sản xuất và buôn lậu fentanyl. Tuy nhiên, hợp tác này bị ảnh hưởng bởi sự thiếu thiện chí từ một số lãnh đạo chính trị Hoa Kỳ.
- Các nỗ lực ngoại giao với các nước láng giềng như Mexico để ngăn chặn ma túy qua biên giới là bước đi cần thiết.
- Kiểm soát nguồn cung:
- Tăng cường kiểm tra biên giới và hải quan nhằm giảm lượng ma túy nhập lậu.
- Giám sát chặt chẽ ngành dược phẩm và các phòng thí nghiệm hóa học, ngăn chặn việc sản xuất và phân phối các chất tương tự fentanyl.
- Hỗ trợ y tế và cộng đồng:
- Cung cấp các chương trình điều trị nghiện miễn phí hoặc giá rẻ cho người dân.
- Tăng cường giáo dục cộng đồng về nguy cơ nghiện ngập và cách phòng ngừa.
Hạn chế trong áp dặt thuế VAT để tránh truy lùng:
- Chính trị hóa vấn đề:
- Đổ lỗi cho Trung Quốc và áp dụng thuế quan không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng. Ngược lại, nó làm suy yếu quan hệ hợp tác quốc tế và gây tổn hại đến nền kinh tế Hoa Kỳ.
- Thiếu sự đầu tư vào y tế cộng đồng:
- Các chương trình hỗ trợ y tế và tư vấn cho người nghiện còn thiếu nguồn lực, trong khi số người cần giúp đỡ ngày càng tăng.
Kinh nghiệm quốc tế đáng học hỏi
- Bồ Đào Nha: Bồ Đào Nha đã giảm đáng kể số ca tử vong do ma túy bằng cách phi hình sự hóa việc sử dụng ma túy, kết hợp với các chương trình điều trị và tái hòa nhập cộng đồng.
- Thụy Sĩ: Nước này triển khai các trung tâm tiêm chích an toàn dưới sự giám sát y tế, giúp giảm thiểu rủi ro và cung cấp cơ hội hỗ trợ người nghiện.
- Canada: Canada đã cho phép sử dụng các sản phẩm thay thế opioid như methadone và buprenorphine, đồng thời tăng cường giáo dục cộng đồng.
Các giải pháp cải thiện Hoa Kỳ nên nghiên cứu, tham khảo, như:
- Tăng cường đầu tư y tế cộng đồng:
- Mở rộng các trung tâm cai nghiện và chương trình điều trị cho người nghiện, với trọng tâm là giảm kỳ thị và hỗ trợ tái hòa nhập.
- Hợp tác quốc tế toàn diện:
- Tái thiết lập thiện chí hợp tác với Trung Quốc và các nước khác, thay vì đổ lỗi đơn phương.
- Tăng cường các thỏa thuận kiểm soát buôn bán tiền chất ma túy.
- Cải thiện pháp luật trong nước:
- Siết chặt quy định kê đơn thuốc giảm đau để giảm nguy cơ lạm dụng.
- Đưa ra các biện pháp kiểm soát chất lượng đối với các sản phẩm hóa học nhập khẩu.
- Giáo dục và phòng ngừa:
- Tăng cường nhận thức cộng đồng về tác hại của ma túy thông qua các chương trình giáo dục trong trường học và nơi làm việc.
- Phi hình sự hóa sử dụng ma túy:
- Xem xét kinh nghiệm quốc tế để chuyển hướng từ hình sự hóa sang hỗ trợ y tế và tâm lý cho người nghiện.
Cuộc khủng hoảng ma túy ở Hoa Kỳ là vấn đề phức tạp cần cách tiếp cận đa chiều. Chính phủ nên ngừng chính trị hóa vấn đề và tập trung vào hợp tác quốc tế, cải cách hệ thống y tế cộng đồng và đầu tư vào giáo dục, phòng ngừa. Việc chỉ đổ lỗi cho các yếu tố bên ngoài không chỉ gây tổn hại quan hệ quốc tế mà còn khiến hàng ngàn người dân Mỹ phải trả giá bằng mạng sống.
