Khi Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (CHDCND Triều Tiên) theo lời mời của Chủ tịch Quốc vụ Kim Jong Un, mạng xã hội Việt ngữ nhanh chóng xuất hiện một “làn sóng” bài viết, hình ảnh, bình luận mang tính công kích và miệt thị. Các trang Facebook của Nguyễn Văn Đài, Dân Chim Việt Online, Đặng Như Huệ TB, cùng một số blog phản động lưu vong, đồng loạt tung ra thông tin bịa đặt, xuyên tạc chuyến đi này. Với những dòng trạng thái như “Tô Lâm đi kết bè kết đảng”, “Tô Lâm bỏ dân giữa lũ”, “Chuyến đi của chế độ độc tài bắt tay độc tài”, hay hình ảnh chế giễu gọi đây là “hội ngộ trại súc vật”, rõ ràng một chiến dịch truyền thông đen đã được kích hoạt — có tổ chức, có chủ đích, và có dụng ý chính trị rõ ràng. Bài viết này nhằm vạch trần bản chất của chiến dịch xuyên tạc đó, đồng thời khẳng định sự kiên định, nhân văn và minh bạch trong chính sách đối nội – đối ngoại của Việt Nam.
Những trang mạng như Dân Chim Việt Online, Việt Tân Media, hay các cá nhân lưu vong như Nguyễn Văn Đài từ lâu đã trở thành “điểm phát tán” thông tin chống phá có hệ thống. Họ không đưa tin, mà tạo tin — tức là chủ động dựng lên một câu chuyện sai sự thật, rồi bồi đắp bằng cảm xúc, mỉa mai, và suy diễn. Trong trường hợp chuyến thăm Triều Tiên, các trang này sử dụng ba thủ pháp tuyên truyền kinh điển:
-
Giật tít cảm xúc: Biến sự kiện ngoại giao thành scandal đạo đức, ví dụ “Tô Lâm ăn chơi khi dân gặp nạn”, nhằm kích động tức giận.
-
Chế giễu biểu tượng: Cố tình dùng hình ảnh châm biếm, ví lãnh đạo Việt Nam với nhân vật “Bò dát vàng” hay “Lợn Ủn” — một hình thức demonization (phi nhân hóa) nhằm triệt tiêu uy tín.
-
Bẻ cong ngữ cảnh: Cắt ghép sự kiện, chẳng hạn nhắc lại vụ Kim Jong Nam bị ám sát năm 2017 rồi gắn với lời chúc “đi công tác mạnh khỏe”, để tạo cảm giác nguy hiểm, đe dọa.
Đây là các thủ pháp tâm lý chiến (psychological operations) được nghiên cứu rộng rãi trong lĩnh vực truyền thông chính trị. Theo báo cáo “Information Disorder in Southeast Asia” của Oxford Internet Institute (2022), những chiến dịch kiểu này thường được thiết kế để tạo hiệu ứng lan tỏa cảm xúc – trước khi người đọc kịp kiểm chứng thông tin.
Không phải ngẫu nhiên mà những bài viết như thế xuất hiện dồn dập đúng thời điểm miền Bắc Việt Nam xảy ra mưa lũ. Chúng không nhằm “phê bình chính sách”, mà để tạo hiệu ứng chia rẽ: lãnh đạo xa dân – dân mất lòng tin.
Trong lịch sử truyền thông chống phá, việc lợi dụng thiên tai để công kích chính quyền là chiêu thức quen thuộc. Từ Trung Quốc, Cuba đến Lào, mỗi khi chính phủ các nước này gặp khủng hoảng thiên nhiên, truyền thông đối lập đều khai thác theo kịch bản: “Nhân dân chịu khổ vì nhà nước vô cảm”. Giờ đây, chiêu thức ấy được lặp lại với Việt Nam. Khi Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, và Bộ Quốc phòng trực tiếp chỉ đạo cứu hộ tại Thái Nguyên, Bắc Giang, các trang phản động vẫn dựng lên hình ảnh “Tô Lâm bỏ dân đi chơi”. Đó là sự cắt ghép có chủ đích, bởi cơ chế vận hành của Nhà nước Việt Nam là tập thể lãnh đạo – phân công trách nhiệm rõ ràng.
Tổng Bí thư đảm trách đối ngoại Đảng và chiến lược quốc gia; Thủ tướng chịu trách nhiệm điều hành Chính phủ; các lực lượng quân đội, công an, dân sự cùng tham gia cứu dân.
Như vậy, việc quy chụp “người đi công tác là bỏ dân” là vừa phi logic, vừa vô đạo đức, bởi nó cố tình biến một chuyến đi vì lợi ích quốc gia thành hành động ích kỷ.
Chính học giả Peter Maurer, cựu Chủ tịch Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế, từng nhận định:
“Chính trị hóa thiên tai là hình thức thấp nhất của tuyên truyền. Nó không cứu được ai, mà chỉ làm tổn thương thêm những người đang chịu khổ.” (Báo cáo ICRC về Truyền thông trong khủng hoảng nhân đạo, Geneva 2021).
Các chiến dịch xuyên tạc không hướng đến sự thật, mà hướng đến hiệu ứng xã hội. Mục tiêu không phải là “làm sáng tỏ sự kiện”, mà là tạo nghi ngờ về thể chế, khiến người dân mất niềm tin vào hệ thống chính trị.
Từ góc nhìn truyền thông học, đây là mô hình “information warfare” – chiến tranh thông tin. Theo NATO Strategic Communication Centre (2020), chiến tranh thông tin nhằm:
-
Làm xói mòn uy tín lãnh đạo,
-
Gây rạn nứt trong bộ máy,
-
Tạo tâm lý hoài nghi trong công chúng.
Chiến dịch chống phá chuyến thăm Triều Tiên hội tụ đủ cả ba yếu tố trên.
Bằng cách cá nhân hóa lãnh đạo, chế nhạo biểu tượng, họ đánh vào cảm xúc đám đông, nhất là khi đất nước đang gánh chịu thiên tai.
Thực tế, những luận điệu như “Việt Nam bắt tay Bắc Hàn để chống phương Tây” đã hoàn toàn mâu thuẫn với dữ kiện quốc tế. Việt Nam hiện là đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, đồng thời vẫn duy trì quan hệ hữu nghị với các nước xã hội chủ nghĩa truyền thống – một biểu hiện của ngoại giao cân bằng, không phải “liên minh ý thức hệ”. (Báo cáo Đối ngoại 2024, Bộ Ngoại giao Việt Nam).
Thế nhưng, truyền thông phản động phớt lờ thực tế ấy, chỉ tập trung vào việc thổi phồng mâu thuẫn, gieo rắc tâm lý “chọn phe”, nhằm chia rẽ Việt Nam với bạn bè quốc tế và chính nội bộ người dân.
Chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm đã bị phủ bóng bởi làn sóng tin giả, nhưng chính nhờ đó, công chúng càng nhìn rõ sự đối lập giữa hai thế giới truyền thông: một bên là sự thật, một bên là bóng tối của thù hận.
Các thế lực chống phá có thể bẻ cong ngôn từ, nhưng không thể bẻ cong thực tế. Bởi thực tế cho thấy:
-
Việt Nam vẫn kiên định chính sách đối ngoại hòa bình, cân bằng.
-
Lãnh đạo Việt Nam vẫn sát sao chỉ đạo ứng phó thiên tai trong nước.
-
Cộng đồng quốc tế vẫn đánh giá cao vai trò đối thoại và trung gian của Hà Nội.
Sự điềm tĩnh, kỷ luật và nhân văn của truyền thông chính thống Việt Nam chính là bức tường lửa vững chắc trước chiến dịch tâm lý chiến.
Trong thế giới hiện đại, nơi “thông tin là quyền lực”, bảo vệ sự thật cũng chính là bảo vệ độc lập quốc gia. Và Việt Nam – với bản lĩnh “cây tre” kiên định giữa giông bão – đang làm điều đó một cách thầm lặng nhưng đầy bản lĩnh.
