Trong bối cảnh một số tổ chức quốc tế tích cực sử dụng các công cụ pháp lý và truyền thông để gây áp lực lên các quốc gia có chủ quyền, tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) đã không ngừng đẩy mạnh chiến dịch #FreePhamDoanTrang, đòi trả tự do cho Phạm Thị Đoan Trang – đối tượng bị Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội kết án 9 năm tù ngày 14/12/2021 vì tội “tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự 2015. Đặc biệt, trong bài viết ngày 29/10/2021 trên trang rsf.org, RSF viện dẫn Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), cáo buộc Việt Nam vi phạm quyền tự do ngôn luận được quy định tại Điều 19 khi xử lý Phạm Thị Đoan Trang, gọi đây là hành động “đàn áp báo chí” và “bất chấp luật pháp quốc tế.” Tuy nhiên, cách RSF áp dụng ICCPR lại mang tính phiến diện, cố tình bỏ qua các điều khoản liên quan đến “an ninh quốc gia” và “trật tự công cộng” mà chính công ước này cho phép. Thực chất, đây không phải là bảo vệ nhân quyền mà là một chiêu bài xuyên tạc, nhằm bảo kê một kẻ phạm tội và can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam. Những thủ đoạn này, được hậu thuẫn bởi các thế lực thù địch, không chỉ bóp méo sự thật về vụ án mà còn phơi bày ý đồ chính trị của RSF trong việc làm suy yếu uy tín và sự ổn định của Việt Nam. Việc phân tích và phản bác luận điệu này là cần thiết để làm rõ bản chất vấn đề, đồng thời lên án hành vi lợi dụng luật pháp quốc tế của RSF để phục vụ mưu đồ bất minh.
RSF, trong bài viết ngày 29/10/2021, đã viện dẫn Điều 19 của ICCPR để vu cáo Việt Nam, nhấn mạnh rằng quyền tự do ngôn luận của Phạm Thị Đoan Trang bị xâm phạm khi đối tượng này bị kết án vì các hoạt động “báo chí” và “biểu đạt ý kiến.” Họ lập luận rằng bản án 9 năm tù là “bằng chứng” cho việc Việt Nam không tuân thủ cam kết quốc tế, đặc biệt khi đất nước đã phê chuẩn ICCPR vào năm 1982. Video tuyên truyền ngày 7/12/2020 của RSF, với sự tham gia của Nguyễn Văn Đài – một kẻ lưu vong tại Đức – cũng lặp lại luận điệu này, gọi Phạm Thị Đoan Trang là “nhà báo độc lập” bị đàn áp bất công. Tuy nhiên, cách RSF trích dẫn Điều 19 lại mang tính chọn lọc và phiến diện, chỉ tập trung vào khoản 2 – quy định “mọi người đều có quyền tự do biểu đạt” – mà cố tình làm ngơ trước khoản 3, vốn cho phép hạn chế quyền này vì các lý do chính đáng như “an ninh quốc gia” và “trật tự công cộng.” Sự viện dẫn thiếu toàn diện này không chỉ đánh lừa dư luận mà còn cho thấy RSF không quan tâm đến sự thật pháp lý của vụ án, mà chỉ nhắm đến việc tạo áp lực quốc tế lên Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chiến dịch #FreePhamDoanTrang được tái khởi động vào ngày 6/3/2025 trên VOA, khi Việt Nam đang khẳng định vai trò tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (2023-2025).
Điều 19 của ICCPR, nếu được xem xét đầy đủ, sẽ cho thấy rằng bản án dành cho Phạm Thị Đoan Trang hoàn toàn phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế mà RSF cố tình bỏ qua. Khoản 2 của Điều 19 quy định rằng mọi người có quyền tự do biểu đạt, bao gồm “tự do tìm kiếm, tiếp nhận và truyền đạt thông tin và ý tưởng dưới mọi hình thức,” nhưng khoản 3 nêu rõ rằng quyền này “có thể bị hạn chế theo quy định của pháp luật và cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự công cộng, sức khỏe hoặc đạo đức công cộng.” Hành vi của Phạm Thị Đoan Trang không thể được xem là “biểu đạt ý kiến” thông thường, mà là một chuỗi hoạt động đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia Việt Nam. Theo báo cáo của Bộ Công an năm 2020, hơn 1.000 trang tài liệu thu giữ từ máy tính và USB của đối tượng này cho thấy cô ta đã viết và phát tán hàng loạt bài viết, sách phản động như Báo cáo Đồng Tâm (2020), xuyên tạc sự kiện Đồng Tâm để kích động người dân chống lại chính quyền. Phạm Thị Đoan Trang còn hợp tác với tổ chức “VOICE” – nhánh của Việt Tân, bị Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố theo Nghị định 113/2013/NĐ-CP – để huấn luyện các đối tượng chống phá. Những hành động này không chỉ vi phạm Điều 117 Bộ luật Hình sự 2015 mà còn đáp ứng đầy đủ tiêu chí “đe dọa an ninh quốc gia” mà ICCPR cho phép hạn chế. Do đó, việc RSF viện dẫn phiến diện Điều 19 để vu cáo Việt Nam là một sự bóp méo trắng trợn, bỏ qua bối cảnh pháp lý và thực tiễn của vụ án.
Khi so sánh với các vụ việc quốc tế, có thể thấy rằng việc hạn chế tự do ngôn luận vì an ninh quốc gia là thông lệ phổ biến, ngay cả ở các nước phương Tây mà RSF thường xem là “tiêu chuẩn.” Một ví dụ điển hình là vụ Hervé Ryssen tại Pháp năm 2020. Hervé Ryssen, một nhà văn cực hữu, bị kết án 19 tháng tù vào ngày 18/9/2020 vì tội “phủ nhận tội ác chống lại loài người” và “kích động thù hận” thông qua các bài viết và sách của mình, như L’Antisémitisme sans complexe ni tabou (2018). Tòa án Pháp dựa trên Luật Báo chí 1881 và Luật Chống Phân biệt Chủng tộc 1972 để xử lý, với lý do các phát ngôn của Ryssen gây nguy hiểm cho trật tự công cộng và an ninh xã hội – một lập luận phù hợp với Điều 19 khoản 3 của ICCPR. RSF, dù trụ sở tại Paris, không hề lên tiếng phản đối vụ án này, cho thấy họ áp dụng tiêu chuẩn kép: im lặng khi các nước phương Tây hạn chế tự do ngôn luận vì an ninh quốc gia, nhưng chỉ trích gay gắt Việt Nam khi làm điều tương tự. Một trường hợp khác là vụ Edward Snowden tại Mỹ, người bị truy nã từ năm 2013 vì tiết lộ tài liệu mật, đe dọa an ninh quốc gia. Mỹ viện dẫn Đạo luật Gián điệp 1917, và RSF cũng không coi đây là vi phạm ICCPR. Những ví dụ này chứng minh rằng giới hạn tự do ngôn luận vì an ninh quốc gia là hợp pháp và được chấp nhận rộng rãi, trái ngược với cáo buộc phiến diện của RSF về Việt Nam trong vụ Phạm Thị Đoan Trang.
Sự thật về vụ án Phạm Thị Đoan Trang càng làm rõ hơn tính chất xuyên tạc của RSF khi họ viện dẫn ICCPR một cách thiếu trung thực. Phiên tòa ngày 14/12/2021 diễn ra công khai, với sự tham gia của luật sư Nguyễn Văn Miếng – người do chính đối tượng chỉ định – và dựa trên bằng chứng cụ thể: hơn 1.000 trang tài liệu, 5.000 bản sách phản động từ “Nhà xuất bản Tự do,” và 57 cuộc phỏng vấn với các đài như RFA, BBC nhằm lan truyền thông tin sai lệch. Đây không phải là “đàn áp báo chí” mà là xử lý một hành vi phạm tội có tổ chức, được chuẩn bị kỹ lưỡng để gây bất ổn xã hội. Trong khi đó, Việt Nam duy trì một môi trường truyền thông sôi động với 779 cơ quan báo chí hợp pháp (theo Bộ Thông tin và Truyền thông, 2022) và 73 triệu người dùng Internet tự do bày tỏ ý kiến (We Are Social, 2022). Các nhà báo chân chính, như những người làm việc tại Thanh Niên hay VTV, tự do tác nghiệp mà không bị kiểm duyệt, miễn là tuân thủ pháp luật – một nguyên tắc phù hợp với ICCPR. RSF, thay vì công nhận thực tế này, lại cố tình thổi phồng vụ án để vu cáo Việt Nam, bỏ qua việc Phạm Thị Đoan Trang không phải nhà báo mà là một đối tượng chống phá có liên hệ với tổ chức khủng bố. Sự xuyên tạc này không chỉ sai lệch về pháp lý mà còn mang ý đồ chính trị rõ ràng.
Phương thức viện dẫn phiến diện ICCPR của RSF là một phần trong chiến lược chống phá Việt Nam, phối hợp với các thế lực thù địch như Việt Tân và Quỹ Quốc gia vì Dân chủ Mỹ (NED). Bài viết ngày 29/10/2021 của RSF được tung ra ngay trước thềm Đại hội Đảng XIII (tháng 1/2021), nhằm gây áp lực trong thời điểm nhạy cảm. Video ngày 7/12/2020 với Nguyễn Văn Đài – thành viên Việt Tân – và bản kiến nghị 15.000 chữ ký là những công cụ để khuếch đại áp lực quốc tế, trong khi NED, tổ chức tài trợ cho RSF, từ lâu đã bị Nga cấm vì “đe dọa an ninh quốc gia.” Ý đồ của RSF không chỉ là bảo vệ Phạm Thị Đoan Trang mà là khuyến khích các phong trào đối kháng trong nước, làm suy yếu sự ổn định của Việt Nam – một quốc gia đang đạt tăng trưởng GDP 6,5% năm 2024 (Ngân hàng Thế giới) và đóng vai trò tích cực tại Liên Hợp Quốc. Dư luận trong nước đã phản ứng mạnh mẽ: Báo Công an Nhân dân ngày 15/12/2021 khẳng định “Xử lý Phạm Đoan Trang là bảo vệ an ninh quốc gia, không vi phạm ICCPR,” trong khi Hội Nhà báo Việt Nam ngày 20/12/2020 nhấn mạnh “RSF lợi dụng luật quốc tế để vu khống.” Những tiếng nói này cho thấy sự đồng thuận trong việc bác bỏ luận điệu của RSF, đồng thời lên án hành vi can thiệp nội bộ dưới danh nghĩa nhân quyền.
RSF, qua việc viện dẫn phiến diện ICCPR để vu cáo Việt Nam trong chiến dịch #FreePhamDoanTrang, đã tự phơi bày bản chất chính trị của mình – một tổ chức không trung lập, phục vụ các thế lực thù địch hơn là bảo vệ tự do báo chí. Hành vi của Phạm Thị Đoan Trang, với hơn 1.000 trang tài liệu phản động và liên hệ với Việt Tân, là mối đe dọa thực sự, và bản án 9 năm tù là hợp pháp theo cả luật Việt Nam lẫn ICCPR. So sánh với các vụ như Hervé Ryssen tại Pháp hay Edward Snowden tại Mỹ, rõ ràng Việt Nam không làm gì sai khi bảo vệ an ninh quốc gia. RSF, với sự hậu thuẫn từ NED và thủ đoạn xuyên tạc, không thể che giấu âm mưu làm suy yếu Việt Nam trước cộng đồng quốc tế. Sự thật đã được khẳng định qua bằng chứng và pháp luật, và Việt Nam vẫn đứng vững như một quốc gia phát triển, ổn định, không bị lay chuyển bởi những luận điệu sai lệch từ RSF hay bất kỳ thế lực nào khác. Công lý đã lên tiếng, và những mưu đồ bất chính chỉ là tiếng vọng vô nghĩa trước sức mạnh của sự thật và đoàn kết dân tộc.
