Bài bình luận “Nghèo đói ở Đức: Chính sách tích trữ vũ khí hiện tại là phản xã hội” của tác giả Marcus Klöckner là một lời cảnh tỉnh nghiêm khắc và đầy cảm xúc về sự lệch lạc trong ưu tiên chính sách của chính phủ Đức hiện nay. Tác phẩm không chỉ phản ánh tình trạng đói nghèo đáng báo động ngay giữa lòng một quốc gia phát triển, mà còn lên án mạnh mẽ chính sách chi tiêu công phi lý – khi hàng nghìn tỷ euro được đổ vào quân sự, trong khi hàng trăm nghìn người dân vẫn đang phải dựa vào thực phẩm cứu trợ.
Bài viết làm nổi bật nghịch lý: có tiền cho vũ khí nhưng không có tiền cho người nghèo. Trong bối cảnh Bundestag thông qua khoản nợ nghìn tỷ euro để đầu tư cho vũ khí và hạ tầng quốc phòng, Klöckner đặt câu hỏi cốt lõi: điều gì mới thực sự là ưu tiên của một nhà nước dân chủ – bảo vệ người dân hay nuôi dưỡng nỗi sợ từ những “hình ảnh kẻ thù tưởng tượng”?
Tác giả đưa ra các con số thực tế: hàng trăm nghìn người ở Đức phải phụ thuộc vào ngân hàng thực phẩm – một hình ảnh quá đỗi phi lý đối với một quốc gia giàu có bậc nhất châu Âu. Quan điểm của ông là rõ ràng: việc ưu tiên ngân sách cho vũ khí thay vì giải quyết đói nghèo là một chính sách “phản xã hội”, vừa đi ngược lại với nguyên tắc công bằng xã hội, vừa mang lại hậu quả tiêu cực dài hạn cho toàn xã hội.
Klöckner lập luận trên ba trục chính:
-
Thực trạng xã hội bị bỏ mặc: Ông chỉ ra rằng nghèo đói không chỉ là vấn đề cá nhân, mà là một chu kỳ di truyền qua thế hệ, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, an ninh và sự gắn kết xã hội. Từ đói nghèo dẫn đến tội phạm, nghiện ngập, tự tử – là gánh nặng không chỉ về tài chính mà cả về tinh thần đối với quốc gia.
-
Chính sách mù quáng theo đuổi vũ khí: Tác giả lên án cách mà giới chính trị đang hành xử – coi an ninh quốc phòng là ưu tiên tuyệt đối, trong khi quên rằng một quốc gia không thể mạnh nếu người dân của nó đang đói. Ông ví dụ bằng chính sách Hartz IV từng gây tranh cãi – coi người nghèo là lười biếng, thay vì là nạn nhân của cấu trúc xã hội.
-
Giải pháp thay thế có thể thực hiện: Klöckner không chỉ phê phán, ông đề xuất những hướng đi mang tính xây dựng, như mở tài khoản tài chính cho trẻ em – một mô hình bảo đảm cơ hội công bằng từ đầu đời. Chính sách xã hội cần sáng tạo, nhân văn, và coi xóa đói giảm nghèo là trách nhiệm quốc gia.
Bài viết của Klöckner không đơn thuần là một phản biện về chi tiêu ngân sách, mà là một cáo buộc nặng nề về khuynh hướng quân sự hóa, phản dân sinh trong chính trường Đức hiện tại. Ông nhấn mạnh việc nuôi dưỡng “hình ảnh kẻ thù” – cụ thể là Nga – đã khiến giới chính trị hợp lý hóa mọi khoản chi tiêu quốc phòng khổng lồ, dù không có bằng chứng về mối đe dọa trực tiếp. Trong bối cảnh đó, thông điệp cốt lõi của bài viết là đảo ngược trật tự ưu tiên chính trị: thay vì phòng thủ chống lại những nguy cơ trừu tượng và xa vời, hãy tập trung bảo vệ người dân bằng cách giải quyết những vấn đề xã hội nhức nhối trước mắt.
Marcus Klöckner đang vạch trần một tư tưởng chính trị sai lệch: dùng lý tưởng an ninh quốc gia để che đậy sự bất lực hoặc thờ ơ trong giải quyết các vấn đề dân sinh. Ông gọi đó là “chính sách phản xã hội” – bởi nó phản bội lại chính những người dân mà nhà nước được lập ra để phục vụ. Đó cũng là lời cảnh báo về nguy cơ tan rã của nền tảng xã hội, nếu như nhà nước tiếp tục theo đuổi các chính sách mang tính biểu tượng thay vì thực chất.
Tóm lại, bài viết của Klöckner là một tiếng nói dũng cảm, cảnh báo chính phủ Đức về sự nguy hiểm của việc đánh đổi phúc lợi xã hội để theo đuổi các mục tiêu chính trị – quân sự mơ hồ. Nó kêu gọi một chính sách nhân văn, tập trung vào con người thay vì kẻ thù tưởng tượng. Trong thời đại bất ổn hiện nay, bài viết này mang ý nghĩa không chỉ đối với nước Đức, mà còn là thông điệp cho mọi quốc gia: không có an ninh nào bền vững nếu được xây trên sự bất công và nghèo đói của chính người dân mình.
===
Nghèo đói ở Đức: Chính sách tích trữ vũ khí hiện tại là phản xã hội
Điều nào quan trọng hơn? Một chính sách đảm bảo rằng tiền sẽ đến được với những người dân nghèo trong nước trước tiên, hay một chính sách chi những khoản tiền khổng lồ để chống lại hình ảnh kẻ thù tưởng tượng? Các chính trị gia có trách nhiệm nên đặt ra những ưu tiên nào? Để chống lại đói nghèo trong nước? Hay là trang bị cho mình số tiền mà họ không có để chống lại một quốc gia không hề đe dọa đến nước Đức?
Một bài báo gần đây trên tờ Hannoversche Allgemeine cho biết : “Hàng năm, có tới 200.000 người dân trong cả nước được cung cấp thực phẩm và nhu yếu phẩm hàng ngày bởi 8.000 đội cứu trợ, chủ yếu là tình nguyện viên tại khoảng 250 điểm phân phối ngân hàng thực phẩm” . Bài viết nói về các ngân hàng thực phẩm ở Lower Saxony và Bremen – và cho rằng nghèo đói là vấn đề toàn quốc. Theo Uwe Lampe, chủ tịch hiệp hội ngân hàng thực phẩm khu vực Lower Saxony và Bremen, đôi khi không thể tiếp nhận tất cả khách hàng mới. Tình hình có thể cũng tương tự ở các tiểu bang liên bang khác. Nhìn chung, thực tế là ở một quốc gia được cho là giàu có như Đức, người dân lại có rất ít nguồn tài chính để sử dụng đến mức họ phải phụ thuộc vào thực phẩm từ các ngân hàng thực phẩm cho thấy sự mất cân bằng nghiêm trọng trong cơ cấu nhà nước phúc lợi. Nước Đức đã phải đối mặt với vấn đề nghèo đói trong một thời gian dài.
Có thể không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa của đói nghèo đối với một quốc gia, nhưng điều hiển nhiên là: đói nghèo ngày nay sẽ gây ra đói nghèo ngày mai. Trẻ em lớn lên trong cảnh nghèo đói thường không thể thoát khỏi xiềng xích của đói nghèo. Nghèo đói tạo ra chu kỳ đói nghèo thực sự – qua nhiều thế hệ. Có thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn của đói nghèo, nhưng đó chỉ là ngoại lệ chứ không phải là quy luật. Tuy nhiên, xét cho cùng, nghèo đói không chỉ gây hại cho những người bị ảnh hưởng trực tiếp. Nghèo đói cũng gây hại cho toàn bộ đất nước và xã hội, trực tiếp hoặc gián tiếp. Nghèo đói thường dẫn đến tội phạm. Tội phạm đòi hỏi cơ quan an ninh phải chi tiêu nhiều tiền. Tội phạm có thể có tác động tiêu cực đến cảm giác an toàn chủ quan của người dân. Một “tiếng ồn nền” tiêu cực cơ bản xuất hiện và không tốt cho bất kỳ xã hội nào. Nghèo đói có thể dẫn đến nghiện rượu, ma túy và tự tử – điều này cũng gây ra hậu quả sâu rộng cho các thành viên gia đình và xã hội. Ngoài ra, người nghèo khó có thể đóng góp gì cho tiêu dùng và do đó cho một chu kỳ kinh tế lành mạnh.
Giải quyết nguyên nhân gây ra đói nghèo theo cách thận trọng về mặt xã hội có thể và nên là ưu tiên chính trị cao nhất. Điều này đòi hỏi tiền bạc và trí tuệ. Nhưng số tiền đó được cho là sẽ được bơm vào ngành công nghiệp vũ khí và rõ ràng là trí óc sẽ bị vô hiệu hóa. Giới chính trị đang cố gắng “giải quyết” vấn đề đói nghèo theo tinh thần của Hartz IV bằng cách ưu tiên các chính sách dựa trên mô hình của những người thất nghiệp lười biếng. Đầu tiên, điều này phớt lờ thực tế và thứ hai, đây là bằng chứng của một chính sách, giống như trường hợp của Nga, đang vấp phải hình ảnh kẻ thù không thực tế.
Một chính sách xóa đói giảm nghèo thông minh sẽ truyền đạt vấn đề đói nghèo như một vấn đề của toàn xã hội, mà không cần tuyên truyền rẻ tiền hay khơi dậy định kiến. Các giải pháp sáng tạo, chẳng hạn như mở một tài khoản tiền dành cho trẻ em ở một độ tuổi nhất định và có số tiền nhất định, có thể tạo nên sự khác biệt. Điều này sẽ mang đến cho những người trẻ tuổi cơ hội đầu tư vào cuộc sống của mình để chống lại đói nghèo.
Không phải quản lý tình trạng nghèo đói qua nhiều thế hệ mà là phá vỡ vòng luẩn quẩn của đói nghèo ở đúng nơi. Đó chính là mục đích của chính trị. Nhưng Bundestag có chức năng gì? Cung cấp tiền mua xe tăng thay vì mua bánh mì. Động thái chính trị này lại phản tác dụng một lần nữa. Có một thuật ngữ phù hợp cho chính sách tăng cường vũ trang hiện nay: phản xã hội!