Những chia rẽ trong Hoàng gia Jordan đã trở thành một mớ hỗn loạn khi các nhân vật chủ chốt bị bắt kèm theo tin đồn về một cuộc đảo chính thất bại. Những âm mưu tranh giành quyền lực đã đánh bật hình ảnh đẹp về Jordan vốn được coi là bức tường thành đáng tin cậy trong một thế giới đầy biến động.
Jordan là một quốc gia Arab tại Trung Đông trải dài từ phần phía Nam của sa mạc Syria tới vịnh Aqaba. Nước này có chung biên giới với Syria ở phía Bắc, Iraq ở phía Đông Bắc, Israel và lãnh thổ của người Palestine về phía Tây và Nam. Jordan cùng với Israel phân chia biển Chết và bờ biển Vịnh Aqaba với Israel, Arab, và Ai Cập. Phần lớn lãnh thổ Jordan bị bao phủ bởi sa mạc, đặc biệt là sa mạc Arabia; tuy nhiên vùng Tây Bắc, với sông Jordan, được coi là vùng đất rất màu mỡ. Thủ đô của Jordan là Amman, nằm ở phía Tây Bắc. Với vị trí địa lý này, Jordan được coi là trung tâm của an ninh khu vực và đóng vai trò quan trọng đối với bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào trong tương lai giữa Israel và Palestine. Mỹ đóng quân và có căn cứ không quân ở nước này, giữ quan hệ chặt chẽ với lực lượng tình báo và cung cấp hơn 1,5 tỷ USD viện trợ (vào năm 2020).
Trong lịch sử của mình, tại Jordan tồn tại rất nhiều nền văn minh, như Sumeria, Akkadia, Babylonia, Assyria, Mesopotamia, và đế quốc Ba tư. Có thời Jordan là một phần của đế quốc Ai Cập thời các vua Pharaon, và sản sinh ra nền văn minh Nabatea, để lại nhiều tàn tích khảo cổ tại Petra. Các nền văn minh phương Tây cũng để lại nhiều dấu ấn tại đây, như Alexander đại đế, đế quốc La Mã, đế quốc Byzantine, và đế quốc Ottoman. Kể từ thế kỷ thứ 7, vùng đất này nằm dưới ảnh hưởng của văn hóa Hồi giáo và Arab ngoại trừ một thời gian ngắn dưới sự cai trị của đế quốc Anh…
Cuộc đảo chính bất thành ở Jordan chắc chắn đã làm rung chuyển quốc gia Arab này nhưng đồng thời nó cũng có những tác động sâu rộng đến các đồng minh toàn cầu khác của Jordan như Mỹ. Các chuyên gia cho rằng, Jordan được coi là một “tài sản khổng lồ” trong việc đóng vai trò như một “vùng đệm địa lý” trong các khu vực xung đột trong suốt lịch sử. “Jordan đã đóng một vai trò dẫn đường; là mỏ neo này ở giữa khu vực được cho là mong manh và không ổn định nhất của Trung Đông”, Tobias Borck nhà nghiên cứu tại Viện Dịch vụ Hoàng gia Anh nói với hãng NBC News. Và phản ứng nhanh chóng từ chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã củng cố tầm quan trọng của Jordan đối với lợi ích của Mỹ. “Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ các báo cáo và liên lạc với các quan chức Jordan. Vua Abdullah II là một đối tác quan trọng của Mỹ và ông ấy có sự ủng hộ hoàn toàn của chúng tôi”, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nhấn mạnh. Về điểm này, Tobias Borck phân tích: “Sẽ có rất nhiều người ở Washington và London những ngày qua phải làm rất nhiều việc và quan tâm sâu sắc đến sự ổn định tiếp tục của Jordan. Điều đó sẽ là động lực lớn cho một phản ứng cực kỳ nhanh chóng và ở cấp độ khá cao, thể hiện sự ủng hộ hoàn toàn rõ ràng đối với Vua Abdullah. Được cai quản bởi gia tộc Hashemite mà tổ tiên từng cai trị các thành phố Hồi giáo linh thiêng Mecca, Medina và đã tuyên bố truyền thừa cho Nhà tiên tri Muhammed, Jordan tự cho mình là một tiếng nói ôn hòa chống lại hoạt động cực đoan ở các nước láng giềng. Sự kiện vừa qua xảy ra khi chính quyền của Tổng thống Joe Biden đang nỗ lực gắn kết nhiều hơn với các nước Trung Đông. Jordan có vai trò quan trọng đối với mục tiêu của ông Biden là sử dụng “tư thế ngoại giao hơn” để can thiệp quân sự vào khu vực”.
Huyền Chi
