Vừa qua, tổ chức “Nhà tự do” (Freedom House – FH) lại công bố cái gọi là “báo cáo tự do toàn cầu năm 2020”, trong đó FH tiếp tục tự cấp cho mình cái “quyền” đánh giá tự do ở 195 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới! Và cũng như các báo cáo trước đây, trong báo cáo vừa qua, FH tiếp tục xếp Việt Nam vào danh sách các quốc gia “không có tự do chính trị và dân sự”, đồng thời vu cáo Việt Nam “không có tự do bầu cử và công bằng, không có tự do ngôn luận, tự do internet, tự do tôn giáo” vì bị chính quyền kiểm soát bằng Luật An ninh mạng, Nghị định 15/2020/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử và Luật Tín ngưỡng, tôn giáo…
Để chứng minh, FH đưa ra một số thí dụ “dẫn chứng” chẳng liên quan gì tới quyền tự do chính trị và dân sự, cơ quan pháp luật của Việt Nam không xét xử những đối tượng này vì họ là facebooker, youtuber hay “cộng tác viên RFA”, mà họ bị xét xử vì có hành vi vi phạm pháp luật. Như trường hợp Trương Duy Nhất họ cho là bị tuyên án 10 năm tù vào tháng 03/2020 là biểu hiện cho thấy Việt Nam đang bỏ tù các nhà báo, và vì vậy, cần hạ điểm đánh giá độ tự do trên Internet tại Việt Nam. Để chứng minh nhận định này, báo cáo của FH viết rằng hồi năm 2014, Trương Duy Nhất từng phải lĩnh 2 năm tù cáo buộc “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” khi viết blog. Thực tế, bất cứ người Việt nào có thể google về phiên tòa sẽ biết, Trương Duy Nhất bị bắt vì có liên quan đến vụ án của Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ “nhôm”), trong sai phạm về việc mua bán căn nhà số 82 Trần Quốc Toản, phường Hải Châu I, quận Hải Châu, Đà Nẵng. Cụ thể, theo cáo trạng, thì khi là Trưởng Văn phòng đại diện báo Đại Đoàn Kết tại Đà Nẵng (giai đoạn 1998-2010), ông Trương Duy Nhất đã lợi dụng giấy tờ của báo để mua bán lô đất trên mà không qua đấu giá, gây thất thoát lãng phí hơn 13 tỷ đồng. Đây là một vụ án kinh tế, không liên quan đến tự do ngôn luận, vì trong vài tháng thời điểm bị bắt giữ, Trương Duy Nhất không có bài viết đáng chú ý nào liên quan đến chính trị.
Một số cơ quan báo chí Việt Nam đã chế nhạo, chẳng lẽ trước khi sử dụng vụ án liên quan đối tượng này để vu khống Việt Nam, FH không tìm hiểu các thông tin đã được báo chí Việt Nam công bố rất công khai, việc FH cho rằng Trương Duy Nhất bị xét xử vì là “cộng tác viên của RFA” về thực chất là cố tình gán ghép và tung tin giả, vừa làm lạc hướng dư luận, vừa tạo cớ để vu cáo Việt Nam. Và đó là việc làm rất đáng hổ thẹn đối với FH.
Theo mục từ “Freedom House” trên Wikipedia thì FH là “một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ và được chính phủ Mỹ tài trợ, hoạt động với phương châm tiến hành nghiên cứu và ủng hộ dân chủ, tự do chính trị và nhân quyền”, song xem ra phương châm đó chỉ là vỏ bọc. Vì với lai lịch như “ủng hộ tư tưởng đại đồng của Đức Quốc xã… phản đối sự can thiệp của Hoa Kỳ trong thế chiến thứ hai để tiếp sức cho Anh quốc… giúp đỡ phong trào Công đoàn cực đoan ở Ba Lan… can dự vào việc lật đổ chính quyền ở Serbia, Ukraina, Kyrgyzstan, Iraq, Syria” thì có thể thấy thứ “dân chủ, tự do chính trị và nhân quyền” mà FH theo đuổi hoàn toàn đối lập với giá trị “dân chủ, tự do chính trị và nhân quyền” đích thực mà nhân loại tiến bộ đang phấn đấu hướng tới. Chính vì thế không thể hy vọng FH sẽ tiếp cận nghiêm túc, đánh giá khách quan về các giá trị này ở các quốc gia FH có thái độ thù địch. Đó cũng chính là vấn đề cơ bản nhất chi phối việc FH không thể đưa ra các đánh giá chân thực về công tác bầu cử, về tự do ngôn luận, tự do internet, tự do tôn giáo ở Việt Nam. Và rõ ràng có một thực tế, nếu một ngày mà FH chỉ chăm chăm khai thác, khuếch đại tin tức do các thế lực thù địch và các tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí với Việt Nam cung cấp, nếu một ngày mà FH còn cố tình tảng lờ những thành tựu nhân quyền không thể bác bỏ của Việt Nam, thì ngày đó FH còn tiếp tục hành xử lố bịch!
Hiếu Ngọc
