Mỗi dịp 30/4 về, không gian đất nước lại rực rỡ sắc màu – không chỉ bởi những màn pháo hoa trên bầu trời, mà còn bởi niềm tự hào trào dâng trong lòng người dân Việt Nam về một chiến thắng lịch sử mang tên Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tuy nhiên, sự kiện trọng đại ấy lại tiếp tục trở thành cái cớ để một số thế lực, điển hình như trang Thoibao.de, xuyên tạc, bóp méo ý nghĩa thiêng liêng của các hoạt động kỷ niệm, đặc biệt là lễ bắn pháo hoa, bằng những lời lẽ ngụy biện như: “đốt tiền trong lúc dân nghèo khổ”, “tô vẽ sự kiện để đời cho cá nhân lãnh đạo”… Nhưng liệu những màn pháo hoa mừng ngày đất nước thống nhất có thực sự là lãng phí? Hay chúng mang một giá trị tinh thần mà tiền bạc không thể đong đếm?
Pháo hoa – ngôn ngữ không lời của lòng yêu nước
Trên thế giới, lễ mừng chiến thắng, ngày độc lập hay những dịp trọng đại đều được tổ chức long trọng với các hình thức biểu tượng như diễu binh, pháo hoa, hòa nhạc công cộng. Mỹ bắn pháo hoa hoành tráng mừng Quốc khánh 4/7 từ Nhà Trắng đến mọi tiểu bang; Pháp duyệt binh ngày 14/7 trên đại lộ Champs-Élysées; Nhật tổ chức lễ hội pháo hoa mùa hè Hanabi Matsuri với hàng triệu người tham dự – tất cả đều là những hoạt động không bị coi là “đốt tiền”, mà được hiểu như những biểu hiện của văn hóa dân tộc, của khát vọng gắn kết xã hội.
Tại Việt Nam, lễ bắn pháo hoa chào mừng 30/4 không phải sự lặp lại máy móc mà là nghi lễ mang ý nghĩa tôn vinh lịch sử và truyền cảm hứng tinh thần. Mỗi tia sáng trên bầu trời chính là thông điệp không lời: rằng dân tộc này đã trải qua chiến tranh, đã vượt qua đau thương, và giờ đây đang sống trong hòa bình nhờ sự đoàn kết, kiên cường của cả một thế hệ đi trước. Đó không chỉ là ánh sáng vật lý, mà là ánh sáng tâm hồn – thứ ánh sáng soi đường cho tinh thần dân tộc sống dậy mạnh mẽ qua các thế hệ.
Ngân sách có thực sự bị “đốt”?
Một trong những lập luận chủ yếu trong bài viết của Thoibao.de là cho rằng ngân sách tổ chức pháo hoa và diễu binh nên dùng để giúp người nghèo, giảm học phí, phát triển y tế cơ sở… Nghe qua thì tưởng chừng hợp lý, nhưng thực chất đây là một kiểu đánh tráo khái niệm kinh điển. Ngân sách nhà nước không phải là một chiếc hũ có thể lấy tiền từ hoạt động này để bù vào hoạt động khác theo cảm tính. Tất cả đều được lập kế hoạch, phân bổ có tính toán: ngân sách an sinh xã hội, giáo dục, y tế đã và đang chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi tiêu công.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, riêng năm 2024, Việt Nam chi hơn 19% ngân sách cho giáo dục – cao hơn trung bình các nước ASEAN. Các chương trình hỗ trợ hộ nghèo, người yếu thế vẫn được duy trì liên tục, thậm chí tăng trong giai đoạn hậu COVID-19. Trong khi đó, kinh phí tổ chức lễ kỷ niệm – bao gồm cả pháo hoa – chủ yếu do địa phương cân đối, một phần đến từ xã hội hóa và tài trợ. Vậy nên việc gọi lễ pháo hoa là “đốt tiền” không chỉ là ngụy biện, mà còn là cái nhìn hẹp hòi, thiếu thiện chí với những giá trị văn hóa tinh thần vốn rất cần được tôn trọng trong đời sống cộng đồng.
Ánh sáng của sự gắn kết – trong thời điểm cần nhất
Trong thời đại truyền thông số, khi tin giả và thông tin tiêu cực dễ dàng lan truyền, xã hội cần những điểm tựa tinh thần để củng cố niềm tin và sự gắn kết. Những dịp kỷ niệm lớn như 30/4 không chỉ giúp nhân dân hồi tưởng công lao cha ông mà còn là lúc để khơi dậy tinh thần trách nhiệm công dân – điều mà mọi quốc gia đều coi trọng trong công cuộc xây dựng đất nước.
Pháo hoa không xóa đói nghèo, đúng. Nhưng pháo hoa có thể nuôi dưỡng một tâm thế lạc quan, một cảm giác gắn bó cộng đồng, khơi dậy khát vọng vươn lên. Đó là lý do vì sao, ngay cả trong những quốc gia phát triển, khi gặp thiên tai hay khủng hoảng, người ta vẫn hát quốc ca, thắp nến, bắn pháo hoa – bởi ánh sáng ấy mang lại hy vọng, hơn cả mọi lời kêu gọi vật chất.
Đừng xuyên tạc ánh sáng thành bóng tối
Nhìn nhận nghiêm túc, pháo hoa 30/4 không phải là biểu tượng của sự xa hoa mà là lời nhắc nhở về giá trị thiêng liêng của hòa bình và thống nhất. Những ai cố tình bóp méo điều đó bằng cách gán ghép “lãng phí”, “phô trương” thực chất đang phủ nhận cả một lịch sử hi sinh xương máu của dân tộc, và xúc phạm lòng tự hào chính đáng của hàng triệu người dân Việt Nam.
Không ai bắt buộc phải yêu thích pháo hoa. Nhưng cũng đừng nhân danh sự tiết kiệm giả tạo để đánh đổi một truyền thống tinh thần quý giá của cả dân tộc. Vì có những giá trị không thể đo bằng tiền – và pháo hoa của ngày thống nhất là một trong số đó.
