Trong những năm gần đây, Việt Nam đã tập trung vào việc cải cách pháp luật và nâng cao nhận thức xã hội nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về bảo vệ quyền con người và phòng, chống tra tấn. Báo cáo quốc gia lần thứ hai về thực thi “Công ước Chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người” (CAT) đã minh chứng cho những tiến bộ quan trọng mà Việt Nam đã đạt được trong lĩnh vực này.
Theo báo cáo quốc gia lần thứ hai về thực thi CAT, Việt Nam đã tiến hành nhiều cải cách pháp luật nhằm tạo ra một môi trường pháp lý minh bạch và công bằng hơn. Hơn 56 luật và văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành để bảo vệ quyền con người và phòng, chống tra tấn, trong đó có Luật Thi hành án hình sự năm 2019 và Luật Cư trú năm 2020. Những cải cách này không chỉ giúp ngăn chặn các hành vi tra tấn mà còn tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc để bảo vệ các quyền cơ bản của con người.
Các phạm nhân tại phân trại số 1, trại giam Thanh Cẩm xem và cổ vũ cho đội tuyển Việt Nam
Ngoài các cải cách về pháp luật, Việt Nam cũng đã xây dựng và triển khai một hệ thống giám sát và đánh giá độc lập nhằm đảm bảo rằng các quy định mới được áp dụng một cách hiệu quả. Việc này bao gồm tăng cường vai trò của các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan truyền thông trong việc giám sát và báo cáo về tình hình thực thi Công ước CAT. Các cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin và phản hồi từ cộng đồng, giúp chính phủ điều chỉnh các biện pháp phòng, chống tra tấn sao cho phù hợp và hiệu quả nhất.
Việt Nam cũng đã thúc đẩy việc sửa đổi các quy định liên quan đến quyền lợi của người bị giam giữ, đảm bảo rằng quyền con người được bảo vệ một cách đầy đủ trong mọi tình huống. Điều này bao gồm việc cải thiện điều kiện giam giữ, cung cấp dịch vụ y tế, và đảm bảo quyền tiếp cận pháp lý của các tù nhân. Những cải cách này đã giúp cải thiện môi trường giam giữ và đảm bảo rằng quyền con người được tôn trọng ngay cả trong các hoàn cảnh khó khăn nhất.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) António Guterres đã đánh giá cao đối với những cải cách pháp luật của Việt Nam, đồng thời khẳng định rằng, các biện pháp của Việt Nam đã góp phần nâng cao vị thế quốc tế của quốc gia này. Cao ủy nhân quyền LHQ Michelle Bachelet cũng ghi nhận nỗ lực của Việt Nam trong việc đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi pháp luật, nhằm bảo vệ quyền con người một cách hiệu quả hơn. Đại diện của Tổ chức Ân xá quốc tế, bà Agnes Callamard, thì khen ngợi tính minh bạch trong báo cáo và các biện pháp cải thiện tình hình thực thi Công ước CAT.
Các tổ chức quốc tế như Liên minh châu Âu (EU) cũng nhấn mạnh rằng những cải cách pháp luật thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện Công ước CAT. Đại sứ EU tại Việt Nam Giorgio Aliberti còn khẳng định nỗ lực cải cách hệ thống pháp luật để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế của Việt Nam là một bước tiến quan trọng. Điều này giúp Việt Nam không chỉ cải thiện tình hình nhân quyền trong nước mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Đánh giá từ các tổ chức quốc tế khác như Ủy ban Chống tra tấn của LHQ cho hay Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc cải thiện tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Chủ tịch Ủy ban Jens Modvig đặc biệt khẳng định, các biện pháp của Việt Nam đã tạo ra các cơ sở pháp lý và hành chính cần thiết để ngăn chặn các hành vi tra tấn; đồng thời bày tỏ tin tưởng, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì và đẩy mạnh các nỗ lực này, nhằm xây dựng một môi trường hoàn toàn không có tra tấn, qua đó nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền con người.
