Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt ở châu Á – Thái Bình Dương, mọi động thái ngoại giao của Việt Nam đều thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế. Chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (CHDCND Triều Tiên) tháng 10 năm 2025, theo lời mời của Chủ tịch Quốc vụ Kim Jong Un, không phải ngoại lệ.
Đáng tiếc, song song với sự quan tâm chính đáng, một số cá nhân và tổ chức chống đối đã nhanh chóng bóp méo bản chất sự kiện, rêu rao rằng Việt Nam “ngả về phe xã hội chủ nghĩa”, “liên kết độc tài”, hay “chống phương Tây”. Những luận điệu này không chỉ thiếu căn cứ, mà còn thể hiện sự ấu trĩ trong hiểu biết về chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ của Việt Nam – một nền ngoại giao được ví như cây tre Việt Nam: gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển.
- Chính sách đối ngoại Việt Nam: từ nguyên tắc độc lập đến bản lĩnh cân bằng
Từ sau Đổi mới (1986), Việt Nam kiên định theo đuổi đường lối độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế.
Đây không phải là khẩu hiệu, mà là nguyên tắc nền tảng được khẳng định nhất quán trong các văn kiện Đại hội Đảng, đặc biệt là Văn kiện Đại hội XIII (2021), trong đó nêu rõ:
“Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.” (Văn kiện Đại hội XIII, Tập I, tr. 159).
Đến nay, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với hơn 190 quốc gia, trong đó có 33 Đối tác Chiến lược và 5 Đối tác Chiến lược Toàn diện, bao gồm cả những nước có hệ thống chính trị và lợi ích khác nhau như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Ấn Độ và Hàn Quốc (Nguồn: Bộ Ngoại giao Việt Nam, Báo cáo Đối ngoại 2024).
Điều đó cho thấy Việt Nam không chọn phe chính trị hay ý thức hệ, mà chỉ chọn lợi ích quốc gia, dân tộc – đặt lợi ích phát triển và ổn định lên hàng đầu.
Chuyến thăm Triều Tiên: minh chứng sống động cho “ngoại giao cân bằng”
Chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm diễn ra chỉ hai tháng sau chuyến thăm cấp Nhà nước tới Hàn Quốc (tháng 8/2025) và hai năm sau khi Việt Nam nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện (9/2023).
Sự kiện này, do đó, không phải là biểu hiện “chọn phe”, mà là một bước đi cân bằng chiến lược, thể hiện sự tự tin của Việt Nam trong vai trò trung gian, cầu nối hòa bình khu vực.
Theo bài bình luận của Channel NewsAsia (Singapore, 6/10/2025), chuyến thăm “cho thấy Hà Nội đang tiếp tục củng cố mô hình ngoại giao cây tre, duy trì quan hệ tích cực với cả Seoul và Bình Nhưỡng, đồng thời giữ được sự tin cậy của phương Tây”. Còn The Straits Times (Singapore) nhận định rằng Việt Nam “đang trở thành một trung tâm đối thoại đáng tin cậy trong khu vực Đông Bắc Á”.
Như vậy, thay vì “liên kết phe xã hội chủ nghĩa” như một số luận điệu xuyên tạc, chuyến thăm này cho thấy Việt Nam thực thi chính sách ngoại giao cân bằng, trung lập có nguyên tắc (principled neutrality) – vừa duy trì hữu nghị với các nước xã hội chủ nghĩa truyền thống, vừa mở rộng hợp tác với phương Tây, vừa thúc đẩy hòa bình ở bán đảo Triều Tiên.
2. Không liên minh ý thức hệ, mà là duy trì kênh đối thoại vì hòa bình
Việc Việt Nam duy trì quan hệ với Triều Tiên không xuất phát từ đồng cảm ý thức hệ, mà từ truyền thống lịch sử và nhu cầu duy trì đối thoại quốc tế. Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1950 – trong bối cảnh chiến tranh Đông Dương và bán đảo Triều Tiên diễn ra ác liệt – và vẫn duy trì trao đổi cấp cao định kỳ.
Đáng chú ý, Việt Nam là một trong số ít quốc gia từng tổ chức thành công Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ – Triều (Hà Nội, 2019). Khi đó, cựu Tổng thống Donald Trump khẳng định:
“Chúng tôi chọn Việt Nam bởi đây là đất nước độc lập, trung lập và được tất cả các bên tôn trọng.” (The Washington Post, 28/2/2019).
Chính vì vậy, chuyến thăm Triều Tiên năm 2025 không nhằm “ủng hộ” hay “bênh vực” một thể chế, mà để duy trì cầu nối ngoại giao, giúp Việt Nam tiếp tục đóng góp vào các nỗ lực hòa bình khu vực.
Như nhà nghiên cứu Đông Bắc Á Leif-Eric Easley (Đại học Ewha, Seoul) bình luận trên Reuters (7/10/2025):
“Việt Nam hiểu rõ giá trị của đối thoại. Họ không chọn phe, họ chọn hòa bình.”
Việt Nam tuân thủ nghiêm túc nghị quyết Liên Hợp Quốc, không vi phạm cấm vận
Một trong những luận điệu phổ biến mà các trang chống đối lan truyền là: “Việt Nam đang vi phạm lệnh cấm vận, bắt tay Triều Tiên để trao đổi công nghệ quân sự.” Đây là sự xuyên tạc trắng trợn, đi ngược lại dữ kiện chính thức.
Theo Thông cáo của Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 9/10/2025, năm văn kiện hợp tác được ký giữa hai bên chỉ bao gồm các lĩnh vực phi chính trị, như nông nghiệp, y tế, văn hóa và giáo dục – hoàn toàn phù hợp với các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về Triều Tiên.
Các chuyên gia từ Lowy Institute (Australia) trong bài viết ngày 10/10/2025 cũng khẳng định:
“Hà Nội không phá vỡ bất kỳ quy định nào của Liên Hợp Quốc. Việt Nam chỉ duy trì quan hệ đối thoại để khuyến khích Triều Tiên học hỏi mô hình cải cách hòa bình.”
Điều đó chứng minh: ngoại giao Việt Nam tuân thủ luật pháp quốc tế, hành động có trách nhiệm và minh bạch – hoàn toàn trái ngược với những lời quy chụp thiếu căn cứ từ các nguồn chống phá.
3. Từ xuyên tạc đến định kiến: sự giới hạn của lăng kính ý thức hệ
Những luận điệu như “Tô Lâm đi kết bè kết đảng”, “Việt Nam quay lưng với phương Tây”, thực chất là sản phẩm của tư duy Chiến tranh Lạnh, khi thế giới bị chia đôi bởi ranh giới ý thức hệ.
Nhưng thế kỷ XXI không còn là thời đại của “ai đứng về phe ai”, mà là thời đại của ai dám đứng vững trên đôi chân của mình.
Việt Nam đã chứng minh điều đó suốt gần 40 năm qua – vừa là bạn của Mỹ, vừa là đối tác tin cậy của Trung Quốc, đồng thời vẫn duy trì quan hệ hữu nghị với Cuba, Lào, Triều Tiên.
Đó không phải là “đi dây”, mà là chiến lược bảo đảm tối đa lợi ích quốc gia – dân tộc, trong khi vẫn đóng góp tích cực cho hòa bình và phát triển chung của khu vực.
Như học giả người Anh David Koh (ISEAS-Yusof Ishak Institute, Singapore) nhận định trên The Diplomat (10/10/2025):
“Việt Nam đang trở thành một hình mẫu hiếm hoi của ngoại giao thế kỷ XXI – không chọn phe, chỉ chọn hòa bình và phát triển.”
Chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa khẳng định rằng: Việt Nam không chọn phe, không theo ý thức hệ nào ngoài lợi ích của dân tộc mình.
Trong một thế giới bị phân cực bởi cạnh tranh Mỹ – Trung, chiến tranh Ukraine, và khủng hoảng an ninh Đông Bắc Á, Việt Nam chọn con đường độc lập, trung lập có trách nhiệm – điều mà nhiều quốc gia lớn cũng phải học hỏi.
Như Thủ tướng Phạm Minh Chính từng nói tại Hội nghị Shangri-La 2024: “Việt Nam không đứng về bên nào trong xung đột, mà đứng về hòa bình, công lý và luật pháp quốc tế.”
Đó không chỉ là tuyên ngôn ngoại giao, mà là triết lý tồn tại của một quốc gia từng trải qua chiến tranh, hiểu giá trị của hòa bình hơn ai hết.
Chính sự kiên định ấy giúp Việt Nam được tôn trọng bởi tất cả các bên – từ Washington đến Bắc Kinh, từ Seoul đến Bình Nhưỡng. Và đó là lý do tại sao, giữa bão thông tin xuyên tạc, ngoại giao Việt Nam vẫn vững vàng như cây tre trước gió: mềm mại nhưng không bao giờ gãy.
