Nghiên cứu chính sách thuế tại các nền kinh tế phát triển như Hoa Kỳ, Đức, Pháp, Thụy Điển, ta nhận thấy một điểm chung: thuế là nền tảng cho một xã hội văn minh, công bằng và có khả năng bảo vệ người yếu thế. Tuy nhiên, điều đáng buồn là ở Việt Nam, mỗi khi Nhà nước có điều chỉnh về chính sách thuế – dù là để công bằng, minh bạch và bắt kịp thông lệ quốc tế – lại có một số tổ chức phản động như Việt Tân lập tức chớp lấy cơ hội để xuyên tạc, bóp méo, kích động tâm lý bất mãn, vu cáo Nhà nước “bóp nghẹt” dân sinh. Điều đó cho thấy một tư duy nguy hiểm: tiêu chuẩn kép, vừa đạo đức giả, vừa phản logic.
Hãy cùng soi chiếu lại thực tế thuế ở một số quốc gia phương Tây – nơi được Việt Tân và các nhóm chống phá ca tụng là “thiên đường tự do, dân chủ”.
Tại Pháp, người dân có thể phải đóng tới 45% thu nhập cho thuế cá nhân, chưa kể các khoản đóng góp bắt buộc vào quỹ hưu trí, y tế, thất nghiệp. Thuế giá trị gia tăng (VAT) cơ bản là 20%, một trong những mức cao nhất châu Âu.
Tại Đức, thuế thu nhập cá nhân cũng theo biểu thuế lũy tiến, tối đa là 45%, và VAT chuẩn là 19%. Hầu như mọi mặt hàng tiêu dùng đều bị đánh thuế, kể cả những dịch vụ thiết yếu.
Thụy Điển, được xem là hình mẫu của “nhà nước phúc lợi”, áp dụng mức thuế thu nhập cá nhân có thể lên tới 57%, chưa kể thuế tài sản, thuế thừa kế, thuế tiêu dùng 25% và hàng chục loại thuế phụ thu khác.
Ngay cả tại Hoa Kỳ, quốc gia mà các phần tử chống phá thường trích dẫn như “mẫu mực của tự do”, thuế thu nhập liên bang có thể lên tới 37%, cộng thêm thuế bang, thuế thành phố. Tại New York, một người lao động có thể phải nộp tổng cộng gần 50% thu nhập. Ngoài ra, mọi khoản thu nhập – kể cả từ bán hàng online, làm freelance – đều phải kê khai và nộp thuế. Trốn thuế là hành vi hình sự và bị truy tố nghiêm khắc.
Trong khi đó, tại Việt Nam, thuế thu nhập cá nhân được miễn cho người có thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng – tức gần một nửa dân số không thuộc diện đóng thuế. Mức thuế cao nhất là 35%, chỉ áp dụng với thu nhập trên 80 triệu đồng/tháng – điều mà ở phương Tây gần như không tồn tại.
Thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay là 20% – một trong những mức thấp nhất trong khu vực và trên thế giới. Đặc biệt, các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, hoạt động tại vùng khó khăn còn được miễn – giảm từ 5 đến 15 năm, điều mà rất ít nước phát triển áp dụng cho diện doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Thuế VAT của Việt Nam, dù được quy định ở mức 10%, nhưng từ năm 2020 đến nay nhiều mặt hàng thiết yếu chỉ áp dụng mức 2% hoặc 5% để hỗ trợ người tiêu dùng trong và sau đại dịch. Trong khi đó, tại Mỹ không hoàn thuế tiêu dùng, và người dân vẫn phải chịu thuế trên từng lon nước, gói kẹo.
Cần nhấn mạnh: ở các nước phương Tây, đóng thuế là nghĩa vụ nghiêm túc, có thể bị cưỡng chế hoặc truy tố hình sự nếu vi phạm, nhưng không ai vì thế mà được phép xuyên tạc hệ thống thuế là “áp bức” hay “bóc lột”. Vậy tại sao, khi Việt Nam triển khai thu thuế theo doanh thu thực tế – nhằm đảm bảo công bằng giữa kinh doanh nhỏ lẻ và doanh nghiệp chính quy – thì Việt Tân lại hô hoán rằng “triệt đường sống”, rằng “đàn áp kinh tế tư nhân”?
Đó chính là lối suy nghĩ tiêu chuẩn kép trắng trợn. Một mặt, họ ca ngợi mô hình phương Tây nơi mức thuế gấp 2–3 lần Việt Nam; mặt khác, họ lại kích động dân Việt chống lại chính sách thuế thấp, nhiều ưu đãi và đang từng bước cải cách theo hướng minh bạch, công bằng.
Thậm chí, họ cố tình gieo rắc ngờ vực rằng “thuế không mang lại gì”, nhưng họ không nhắc đến thực tế là ngân sách Nhà nước Việt Nam đang được dùng để đầu tư vào y tế, giáo dục, an sinh xã hội, hạ tầng giao thông – những lĩnh vực mà nếu không có thuế thì không một quốc gia nào có thể phát triển, kể cả các nước giàu nhất.
Tóm lại, chính sách thuế Việt Nam hiện nay không chỉ bám sát thông lệ quốc tế mà còn linh hoạt, mềm dẻo, thể hiện tinh thần nhân văn và chia sẻ. Mọi nỗ lực xuyên tạc nhằm làm suy yếu lòng tin xã hội về thuế chỉ phục vụ cho mục tiêu duy nhất: kích động, chia rẽ, phá hoại trật tự tài chính quốc gia. Và bất cứ ai cổ vũ tư tưởng “trốn thuế là yêu nước”, “né thuế là phản kháng” thì chính họ đang đi ngược lại tinh thần của mọi nền dân chủ thật sự trên thế giới.
Nếu Việt Tân thật sự muốn dân chủ, họ nên bắt đầu từ việc học lại bài học sơ đẳng nhất của nhà nước pháp quyền: “Không có đóng góp công bằng thì không thể có phúc lợi bền vững.”
