Ngày 17-12-2020, tờ Thế giới trẻ (Junge Welt) ở Thủ đô Berlin đăng bài báo “ZEHN JAHRE »ARABISCHER FRÜHLING« – Protest und Regime-Change” của nhà báo Wiebke Diehl được Việt kiều Đức Hồ Ngọc Thắng dịch
====
Lời dẫn: Mười năm “Mùa xuân Ả Rập”: Phương Tây công cụ hóa các yêu cầu chính đáng của những người biểu tình cho mục tiêu của chính mình
Nhà ngoại giao Hoa Kỳ William Roebuck đã viết vào năm 2006 trong một công văn gửi Bộ Ngoại giao ở Washington do nền tảng Wikileaks công bố vào cuối tháng 8 năm 2011 rằng người ta phải sẵn sàng làm việc để thay đổi chế độ ở Syria. Trong đó, ông giải thích những điểm yếu mà ông đã xác định được trong chính phủ của Bashar Al-Assad, nhưng ông cũng thừa nhận sự ủng hộ to lớn của người dân. Tuy nhiên, trong số những thứ khác, sự hiện diện ngày càng tăng của các nhóm thánh chiến ở Syria có thể được sử dụng để thay đổi chế độ, cũng như sự không hài lòng chính đáng của người Kurd Syria hoặc sự bất mãn của người Sunni, những người bác bỏ ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran ở nước này. Ngoài ra, Roebuck khuyến nghị phối hợp với các quốc gia vùng Vịnh và Ai Cập để xây dựng phương tiện truyền thông cho các chính trị gia đối lập, chẳng hạn như cựu Phó Tổng thống Abd Al-Halim Khaddam, người sống lưu vong ở Paris.
Tài liệu được công bố này, có thể đặt câu hỏi về lịch sử được trau dồi cẩn thận về cuộc nổi dậy của quần chúng tự quyết, đã nhận được ít sự chú ý trên các phương tiện truyền thông phương Tây. Vào thời điểm đó, các cuộc tấn công vào lực lượng Syria và dân thường của phe đối lập vũ trang cũng bị bỏ qua. Khi chính phủ Syria yêu cầu Liên hợp quốc hỗ trợ chống lại các nhóm khủng bố, chính phủ của các quốc gia công nghiệp hóa ở phương Tây đã chế nhạo điều đó.
Điểm xuất phát Tunisia
Cái gọi là Mùa xuân Ả Rập bắt đầu vào ngày 17 tháng 12 năm 2010 tại thành phố Sidi Bouzid của Tunisia. Trong một hành động tuyệt vọng, Mohammed Bouazizi, 26 tuổi, kiếm sống bằng nghề bán rau xanh, đã đổ dầu vào người và tự thiêu. Bouazizi, người đã chết vì vết thương nghiêm trọng trong bệnh viện vài ngày sau đó, muốn phản đối việc tịch thu quầy hàng di động ở chợ và sự sỉ nhục sau đó của anh ta bởi cảnh sát.
Trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên là 27,5%, sự đàn áp của nhà nước và khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng do hậu quả của cuộc “cải cách” tân tự do từ nhiều năm và thương mại tư do quá khích, nạn tham nhũng tràn lan và chủ nghĩa gia đình trị, làn sóng đoàn kết với Bouazizi nhanh chóng tràn vào một số thành phố. Mười ngày sau, công bằng xã hội, quyền làm việc và phát triển bền vững, nhưng cũng như quyền tự do ngôn luận và tự do biểu tình đã được yêu cầu trên các đường phố của thủ đô Tunis.
Người cai trị lâu dài Zine El-Abidine Ben Ali đã bỏ trốn khỏi đất nước vào ngày 14 tháng 1 năm 2011, và – được khuyến khích bởi sự thành công của Tunisia – các cuộc biểu tình đầu tiên cũng diễn ra ở Yemen và Ai Cập vào cuối tháng 1. Tình hình kinh tế – xã hội và chính trị của các quốc gia này gần như tương đương với Tunisia, và ở đây, những người biểu tình đã chọn một hình thức biểu tình hoàn toàn hòa bình, trong đó quân đội và các lực lượng phản ứng kiên quyết từ chối thực hiện thêm bất kỳ hành động nào chống lại quần chúng. Với Hosni Mubarak, người thống trị lâu dài thứ hai và là đồng minh của phương Tây đã phải rời khỏi vị trí của mình vào ngày 11 tháng 2 cùng năm. Hầu như tất cả các nước trong khu vực đều bị “Ả Rập phản loạn” chiếm lĩnh.
Chính phủ của các quốc gia công nghiệp phương Tây, vốn – chừng nào Mubarak hay cựu nguyên thủ Libya Muammar Al-Ghaddafi ngăn cản những người tị nạn tới châu Âu – trong nhiều thập kỷ đã nhắm mắt làm ngơ trước những vi phạm nhân quyền, tham nhũng và chuyên chế trắng trợn, đột nhiên reo hò trên các đường phố Ả Rập. Thay vì bảo vệ các “đối tác” lâu dài của mình, họ đã tăng cường các mối liên hệ lâu dài với các cấp lãnh đạo quân sự tương ứng. Rõ ràng là họ không thấy cách nào khác để ngăn chặn sự sụp đổ của những kẻ thống trị. Đồng thời, họ muốn bảo tồn các chế độ hiện hành và duy trì ảnh hưởng của mình. Tuy nhiên, trên tất cả, họ nhìn thấy cơ hội để rút các kế hoạch thay đổi chế độ được ấp ủ từ lâu ra khỏi ngăn kéo và cho lật đổ các chính phủ mà họ không ưa thích.
Không phải ngẫu nhiên, không giống như ở Tunisia, Ai Cập hay các quốc gia vùng Vịnh, phe đối lập ở Libya, nơi mà người đứng đầu nhà nước Al-Ghaddafi hợp tác chặt chẽ với phương Tây, nhưng vẫn cực kỳ khó lường đối với phương Tây, đã nhanh chóng vũ trang cho mình. Trong các cuộc biểu tình ở Libya, biểu tượng của chế độ quân chủ đã bị lật đổ vào năm 1969, đã được treo lên thay vì quốc kỳ. Không giống như những người biểu tình ở thủ đô Manama của Bahrain, họ đã bị đẩy lùi một cách tàn bạo với sự trợ giúp của xe tăng Saudi vào giữa tháng 3, phe đối lập Libya cũng được “giúp đỡ” bởi liên minh quân sự phương Tây, NATO.
Gaddafi đã lên kế hoạch đưa ra một loại tiền tệ được hỗ trợ bằng vàng mà các nước châu Phi có thể sử dụng để giao dịch mua bán dầu của họ – thay vì đô la Mỹ. Ngoài ra, một ngân hàng trung ương Libya nên được thành lập để độc lập với các chính sách của ngân hàng quốc gia Pháp.
Không nghi ngờ gì nữa, Al-Ghaddafi đã cai trị đất nước theo cách độc đoán và để cho các cuộc biểu tình bị dập tắt. Tuy nhiên, đồng thời, ông đã cung cấp cho người dân nước để sử dụng miễn phí, xăng dầu được trợ cấp giảm giá và giáo dục miễn phí, điều này đã làm giảm sự sẵn sàng xuống đường để đòi lật đổ. Điều này khiến một phe đối lập “mạnh mẽ” trở nên “cần thiết”, cùng với NATO, đẩy đất nước vào hỗn loạn kéo dài cho đến ngày hôm nay.
Ảnh: Biểu tình chống chính phủ ở Sanaa trước khi Ả Rập Xê Út ném bom Yemen (20/02/2011)
Đường link của bài báo:
Tuấn Hung
