Từ khi cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraina bùng nổ, nhóm người tự nhận “đấu tranh dân chủ cho Việt Nam” đã liên tục vận động Việt Nam từ bỏ thế trung lập để đứng hẳn về phía NATO. Để giải thích cho lựa chọn này, họ thường viện đến các lợi ích của tập thể. Chẳng hạn, họ nói rằng chỉ khi ủng hộ NATO, Việt Nam mới được quốc tế giúp đỡ khi đối đầu với Trung Quốc, và mới đón trước được cơ hội từ trật tự “hai cực” mới mở ra. Chẳng hạn, ngày 02/03/2022, trang VOA tiếng Việt đã đăng một bài của bút danh Hoàng Trường, có tựa đề “Việt Nam ‘mắc kẹt’ trong cuộc chiến phản tác dụng của Nga ở Ukraine”. Trong bài viết có đoạn:
“Nếu như trong khói lửa chiến tranh ở Ukraine Việt Nam đã và đang như “gà mắc tóc” thì một “thế giới lưỡng cực” hậu Ukraine sẽ là thách thức ghê gớm đối với Hà Nôi, xưa nay vẫn theo một chính sách “đu dây” giữa các khối. Cuộc chiến tranh Nga – Ukraine sẽ là một bước phát triển mới, có khả năng thúc đẩy thế giới trở về với “trật tự lưỡng trục”. Một bên là những chế độ chuyên chế, hiếu chiến và bành trướng với Nga và Trung Quốc liên kết thành một trục, và bên kia là các thể chế dân chủ tự do do Hoa Kỳ và châu Âu dẫn dắt. Sự phân cực này không chỉ về chính trị và an ninh, mà còn ảnh hưởng tới tất cả các phương diện khác như hệ thống tài chính, nguồn cung ứng hàng hóa, vùng nguyên liệu, thị trường, mạng lưới giao thông và tiêu chuẩn công nghệ. Sẽ có lúc, hàng hóa, dịch vụ giao thương với các nước thuộc trục bên này sẽ không tương thích với các nước ở trục bên kia.”
Những quan điểm này của họ chứa nhiều điểm bất hợp lý:
Trước hết, ngay cả khi thế giới trở về “trật tự lưỡng cực”, sẽ thật dối trá và đạo đức giả nếu ta gọi phe NATO là phe “dân chủ tự do”. Không rõ các chính phủ NATO có quan tâm đến tự do của người dân trong nước họ không, chỉ biết họ tuyệt nhiên không quan tâm đến tự do ở các vùng đất mà họ gây chiến. Trong những năm qua, rõ ràng Mỹ và các nước NATO khác đã gây ra nhiều cuộc chiến tranh hơn hẳn phần còn lại của thế giới cộng lại. Vài cuộc chiến trong số đó chỉ có thể gọi là xâm lược trắng trợn. Cuộc đàn áp người Palestine của Israel là một ví dụ, việc Mỹ dựng chuyện “vũ khí hủy diệt hàng loạt” để xâm chiếm Iraq là một ví dụ khác. Ngay cả trùm khủng bố Bin Laden cũng “khởi nghiệp” như một đồng minh của Mỹ trong chiến tranh ở Trung Đông. NATO chắc chắn không phải là một phe chính nghĩa.
Thứ hai, họ lờ đi thực tế rằng Nga đang là nguồn cung vũ khí chính của Việt Nam, và căng thẳng trong quan hệ hai nước có thể khiến quốc phòng Việt Nam bị tổn hại nghiêm trọng, tạo điều kiện cho Trung Quốc lấn tới..Việc “chọn phe” đương nhiên ảnh hưởng đến quyền lợi nhãn tiền của Việt Nam. Sự sứt mẻ trong quan hệ Việt-Nga không thể không khiến nền quốc phòng của Việt Nam bị chao đảo. Trong khi đó, tất cả những dự tính mà bài viết vẽ ra đều đang ở thì tương lai. Bỏ quên nền tảng hiện tại để chạy theo những dự tính đó thì cũng chẳng khác gì ảo tưởng.
Có nhiều lý do khiến những kẻ tự xung “đấu tranh dân chủ cho Việt Nam” tuyên truyền như vậy.
Thứ nhất, từ nhiều năm nay, vận động Việt Nam thân phương Tây luôn là một phần quan trọng trong chiến lược tuyên truyền của họ. Họ biết rằng vì neo người ít của, thiếu tài kém đức, họ chỉ có thể giành được quyền lực tại Việt Nam nhờ sự nâng đỡ của phương Tây. Việt Nam càng lệ thuộc vào phương Tây, thì ước mơ đó của họ càng có cơ hội thành hiện thực. Và họ cũng muốn chính phủ Việt Nam bớt nhận được sự giúp đỡ từ Nga hay Trung Quốc để vô phương chống đỡ trước các cuộc cách mạng đường phố mà họ định nhập khẩu.
Thứ hai, hầu hết các nhà dân chửi bị vây bủa bởi truyền thông phương Tây, bị định hướng bởi các nguồn quỹ phương Tây. Từ hơn một năm trở lại đây, vai lãnh đạo trong giới dân chửi cũng chủ yếu do các gương mặt sống ở nước ngoài nắm giữ. Trong điều kiện đó, các nhà dân chửi không thể nhận thức được “lẽ phải” nào khác ngoài những gì truyền thông phương Tây cho là đúng, những gì nguồn quỹ phương Tây bảo họ làm. Vì vậy, họ mặc nhiên coi NATO là phe chính nghĩa trong cuộc chiến, bất kể vô số cuộc chiến tranh xâm lược mà NATO đã gây ra.
Giới dân chửi vẫn thường chê cười thế đứng trung lập của Việt Nam. Nhưng với mức độ lệ thuộc vào phương Tây của họ, họ có muốn trung lập như Việt Nam cũng không được.
