Tuy nhiên , hệ thống miễn dịch, bị suy yếu do bệnh đa u tủy xương – một loại ung thư bạch cầu – mới là nguyên nhân chính khiến cựu ngoại trưởng Mỹ không chống chọi được Covid-19 dù tiêm đủ liều vaccine.
Các nhà khoa học cho biết thêm tuổi tác cao (ông Powell 84 tuổi) cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Họ cũng nhấn mạnh công chúng không nên mất niềm tin vào vaccine Covid-19 vì đây vẫn là “vũ khí” quan trọng giúp giảm đáng kể tỷ lệ ca bệnh nặng và tử vong trong đại dịch.
Ông Colin Powell là ngoại trưởng da màu đầu tiên của Mỹ. Ảnh: AP.
“Xin đừng để sự qua đời của một trong những nhân vật biểu tượng nước Mỹ trở thành cái cớ cho lực lượng bài xích vaccine, vốn đang khiến hàng triệu người gặp nguy hiểm”, Ian Sams, Cố vấn tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, viết trên Twitter.
Không có gì là 100%
Ông Colin Powell, 84 tuổi, được điều trị tại Trung tâm Quân y Quốc gia Walter Reed (nơi cựu Tổng thống Donald Trump cũng được điều trị khi mắc Covid-19 hồi năm ngoái) trước khi qua đời ngày 18/10. Cựu ngoại trưởng Mỹ đã được tiêm đủ liều vaccine Pfizer/BioNTech. Trợ lý của ông đã lên lịch tiêm mũi tăng cường, nhưng ông đổ bệnh trước khi tiêm.
“Không có gì hiệu quả 100%”, tiến sĩ Paul A. Offit, Giám đốc Trung tâm Giáo dục Vaccine tại Bệnh viện Nhi Philadelphia cho biết. “Nhưng điểm mấu chốt là lợi ích tiêm chủng chắc chắn lớn hơn nhiều so với rủi ro”. Nhà chức trách và giới chuyên gia liên tục nhấn mạnh các loại vaccine được phê duyệt hiện nay vẫn có hiệu quả cao trong việc đối phó với biến chủng mới như Delta – nguyên nhân gây ra gần như tất cả ca mắc Covid-19 ở Mỹ, cũng như trên thế giới.
Theo một nghiên cứu gần đây của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, những người được tiêm chủng đầy đủ có nguy cơ nhập viện chỉ bằng 1/10 và thậm chí ít khả năng tử vong do Covid-19 hơn những người chưa tiêm. Một phân tích của New York Times về dữ liệu từ 40 tiểu bang ở Mỹ cho thấy những người được tiêm chủng đầy đủ chỉ chiếm từ 0,2-6% số ca tử vong do Covid-19. Trong số hơn 187 triệu người Mỹ được tiêm chủng đầy đủ, có 7.178 trường hợp tử vong. Theo CDC, 85% số ca tử vong đó là những người trên 65 tuổi.
Vaccine vẫn có hiệu quả cao trong việc đối phó với biến chủng mới như Delta. Ảnh: AFP.
Tiến sĩ Peter J. Hotez, Hiệu trưởng Trường Y học Nhiệt đới Quốc gia tại Đại học Y Baylor ở Houston, cho biết vẫn có những ca tử vong “đột phá” ở những người đã tiêm chủng. “Nhưng một số nhóm có nguy cơ cao hơn”, ông nói.
Kể từ khi dịch bùng phát, rõ ràng người lớn tuổi có nhiều khả năng mắc Covid-19 nghiêm trọng nhất. Nhìn chung, họ có hệ miễn dịch yếu hơn và phản ứng miễn dịch do vaccine tạo ra cũng kém hơn so với nhóm đối tượng khác. Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học phát hiện ra người già sống ở viện dưỡng lão Canada, có độ tuổi trung bình là 88, tạo ra mức độ kháng thể trung hòa sau khi tiêm chủng thấp hơn 5-6 lần so với nhóm nhân viên có độ tuổi trung bình là 47.
Lời nhắc nhở rằng đại dịch chưa kết thúc
Ông Powell đã trải qua quá trình điều trị bệnh đa u tủy, một loại ung thư tế bào bạch cầu. Đây là tế bào chuyên tạo ra các kháng thể và do đó đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch.
Cả căn bệnh và phương pháp điều trị nó, bao gồm hóa trị, liệu pháp miễn dịch và sử dụng steroid, đều khiến hệ miễn dịch của bệnh nhân bị ức chế.
Nói cách khác, hệ miễn dịch của bệnh nhân sẽ bị suy giảm, điều mà các chuyên gia ngay từ đầu đã cảnh báo dẫn đến hiệu quả của vaccine thấp hơn so với người bình thường.
“Ức chế miễn dịch là một tác dụng phụ thường thấy khi điều trị ung thư”, Kathy Giusti, người thành lập Quỹ Nghiên cứu Đa u tủy, cho biết. “Đây một lời nhắc nhở rằng các bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh cao, đặc biệt nếu họ trên 65 tuổi”.
“Các phương pháp điều trị mà chúng tôi áp dụng loại bỏ cả tế bào miễn dịch ác tính và tế bào miễn dịch bình thường”, tiến sĩ James R. Berenson, Giám đốc Viện nghiên cứu ung thư tủy và ung thư xương ở West Hollywood, California nói thêm.
Nhân viên y tế hồi sức tim phổi cho một bệnh nhân Covid-19 ở Mỹ. Ảnh: Reuters.
Trong một nghiên cứu khác, dự kiến được công bố trên Cancer Cell, các nhà khoa học báo cáo một số người bị đa u tủy như ông Powell có phản ứng tế bào T yếu sau khi tiêm chủng. Tế bào T có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh ở những người mắc Covid-19. Nghiên cứu được tiến hành trên 44 người bị đa u tủy sau ít nhất hai tuần tiêm mũi hai vaccine Pfizer hoặc Moderna. 17 người trong số này không tạo ra kháng thể chống lại virus. Những bệnh nhân này có ít tế bào T trong cơ thể, vốn là tế bào trợ giúp kích hoạt các phần khác của phản ứng miễn dịch.
Tuy nhiên, theo tiến sĩ Samir Parekh, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, tin tốt là các mũi tiêm tăng cường “có vẻ cực kỳ hứa hẹn” đối với những người mắc bệnh đa u tủy. “Sự qua đời của ông Powell cũng là lời nhắc nhở rằng đại dịch chắc chắn chưa kết thúc và những người thân yêu của chúng ta trên khắp nước Mỹ vẫn dễ bị tổn thương”, John Whitehouse, Giám đốc phụ trách thông tin tại Media Matters, cho biết.
Do vậy, cho đến nay, thực tiễn diễn ra ở Mỹ, Nga và các nước phát triển, có sẵn vắc xin đều đang là tâm dịch của thế giới thì nguyên nhân chủ yếu là do lượng người tiêm vắc xin quá thấp, không tạo được miễn dịch cộng đồng, người bị nặng, nguy cơ chết cao đều rơi vào những người chưa tiêm vắc xin.
