Ngày 20/9/1977, Việt Nam chính thức gia nhập LHQ. 40 năm qua, quan hệ hợp tác Việt Nam – LHQ đã góp phần bảo vệ và thúc đẩy lợi ích quốc gia-dân tộc của ta, nhất là duy trì, củng cố môi trường hòa bình, an ninh và thuận lợi cho phát triển đất nước; thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng hơn và góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế. Đặc biệt, trong 8 tháng của năm 2020, trong vai trò kép của mình, Việt Nam đã trở thành người bạn tin cậy của cộng đồng quốc tế.
Được bầu là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (nhiệm kỳ 2020 – 2021) với với số phiếu cao kỷ lục 192/193 phiếu ủng hộ, Việt Nam đã đảm nhiệm tốt vai trò của mình, góp phần nâng cao vị thế, tạo dựng môi trường quốc tế và khu vực thuận lợi cho công cuộc phát triển, hội nhập của đất nước, đồng thời tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác, hữu nghị với các nước vì mục tiêu chung là hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Trên tinh thần độc lập, tự chủ, tích cực, trách nhiệm và cân bằng, Việt Nam cũng đã đóng góp thực chất vào quá trình thương lượng, tìm giải pháp, đáp ứng quan tâm chung của cộng đồng quốc tế; thúc đẩy quan hệ song phương với các nước thành viên Hội đồng Bảo an LHQ; tập trung ưu tiên thúc đẩy một số vấn đề chủ đề được sự quan tâm, ủng hộ của nhiều nước thành viên như: Khắc phục hậu quả bom mìn phục vụ tái thiết hậu xung đột; Bảo vệ thường dân trong xung đột vũ trang; An ninh và biến đổi khí hậu; Phụ nữ, hòa bình và an ninh; Hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực, tiểu khu vực; Trẻ em và xung đột vũ trang và Hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ.
Khi đảm nhiệm cương vị Chủ tịch Hội đồng Bảo an (tháng 1-2020), Việt Nam đã hoàn thành tốt các công việc điều hành, chủ trì hoạt động và để lại dấu ấn quan trọng với việc tổ chức hai sự kiện là: thảo luận mở của Hội đồng Bảo an với chủ đề “Thúc đẩy tuân thủ Hiến chương LHQ trong duy trì hòa bình và an ninh quốc tế” do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì, thông qua Tuyên bố Chủ tịch riêng đầu tiên của Hội đồng Bảo anvề tuân thủ Hiến chương LHQ; và Phiên họp về hợp tác giữa LHQ và ASEAN lần đầu tiên tại Hội đồng Bảo an. Cả hai sáng kiến trên còn được dư luận đánh giá là “đúng, trúng và kịp thời” trong tháng đầu tiên của năm 2020 – dịp kỷ niệm 75 năm thành lập LHQ và ký kết Hiến chương LHQ – đáp ứng nguyện vọng chung của các nước thành viên là đề cao Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế, vai trò của các tổ chức khu vực (trong đó có ASEAN) khi môi trường quốc tế diễn biến phức tạp, một số nước lớn có chiều hướng chính sách, hành động đi ngược lại các nguyên tắc cốt lõi này.
Trên cương vị Chủ tịch Ủy ban theo dõi thực hiện các nghị quyết về Nam Sudan (nơi đang triển khai thành công Bệnh viện dã chiến cấp 2 số 2), Việt Nam còn phát huy vai trò trung gian góp phần thu hẹp khác biệt giữa các nước, có nhiều đóng góp về nội dung được phản ánh vào nghị quyết gia hạn cơ chế trừng phạt đối với Nam Sudan; được các nước châu Phi và Mỹ (nước chủ trì dự thảo) ghi nhận tích cực. Trong Nhóm làm việc không chính thức của Hội đồng Bảo an về các tòa án quốc tế, khi đảm nhiệm vị trí Chủ tịch, Việt Nam đã soạn thảo và chủ trì thương lượng thông qua nghị quyết của Hội đồng Bảo an về rà soát hoạt động năm 2018-2019 của Cơ chế giải quyết các vấn đề còn tồn đọng của các tòa án hình sự quốc tế[1] và bổ nhiệm Công tố viên cho Cơ chế, trên cơ sở dung hòa quan điểm giữa các bên (Nghị quyết 2529 được thông qua với 14 phiếu thuận). Giữ vai trò Điều phối viên Nhóm các nước Uỷ viên không thường trực (E10) tại Hội đồng Bảo an trong tháng 5-2020, Việt Nam cũng thể hiện vai trò tích cực, nhất là việc chủ động nối lại cuộc gặp trực tuyến giữa E10 và Tổng Thư ký LHQ (gần đây không tổ chức được do dịch COVID-19), chủ trì xây dựng phát biểu chung của E10 tại phiên họp mở về phương pháp làm việc…
Ngoài ra, Việt Nam đã tận dụng và phát huy tốt “vai trò kép” Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ và Chủ tịch ASEAN 2020; thường xuyên đề cao vai trò của các tổ chức khu vực trong việc hỗ trợ giải quyết các vấn đề của các khu vực; tăng cường phối hợp lập trường với Indonesia, góp phần thúc đẩy đoàn kết, vai trò và hiện diện của ASEAN tại Hội đồng Bảo an LHQ.
Rõ ràng, trong hơn 40 năm qua, hợp tác giữa Việt Nam và LHQ đã tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực chung của Việt Nam và LHQ trong việc khắc phục những mặt còn tồn tại, mở rộng và nâng cao hơn nữa hiệu quả hợp tác hai bên, hỗ trợ tích cực cho công cuộc phát triển đất nước, hội nhập quốc tế của Việt Nam và góp phần nâng cao vai trò của LHQ trong thời kỳ mới.
S.Thương
Tag: Việt Nam, Liên Hợp Quốc, Hội đồng Bảo an LHQ, vai trò kép, Uỷ viên không thường trực.
