Lợi dụng cuộc xung đột giữa Nga và Ucraina, những người có quan điểm đối lập với Đảng, Nhà nước ta đã triệt để khai thác internét, mạng xã hội, đài báo nước ngoài phản động để thực hiện “chiến dịch” tuyên truyền, phát tán tài liệu và các thông tin xấu, độc, chống phá Việt Nam, hướng mũi tấn công vào phá hoại Đảng, Nhà nước và chế độ ta. Có thể điểm mặt, đặt tên các thủ đoạn thâm hiểm họ đã khai thác thời gian qua sau đây:
(1) Thổi phồng, đẩy nóng cuộc xung đột Nga và Ucraina để “tung hỏa mù”, “gây rối xã hội Việt Nam” thông qua việc sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả về cuộc xung đột giữa Nga và Ucraina với thái độ thiếu thiện chí, mang tính kích động, như: “xâm lược”, “xâm lăng”, “cướp bóc”, “tàn sát”… nhằm hướng lái dư luận xã hội theo chiều hướng khẳng định “Nga xâm lược Ucraina”, “nước lớn xâm lược nước bé”, “cá lớn nuốt cá nhỏ”; từ đó “đổ thêm dầu vào lửa”, tạo sóng dư luận: “phản đối Nga, ủng hộ Ucraina”, “đề cao vai trò của NATO”, của phương Tây trong gìn giữ hòa bình, v.v..
(2) “Đục nước béo cò”, “mượn gió bẻ măng”, “từ chuyện này bày ra chuyện khác”, từ châu Âu sang châu Á, cố tình kích động, tạo mâu thuẫn, gây hận thù giữa các quốc gia có chung đường biên giới với Việt Nam, bằng cách suy diễn rằng cuộc xung đột Nga – Ucraina “giống” cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979 của Việt Nam chống Trung Quốc. Từ đó, xuyên tạc, chia rẽ quan hệ giữa Việt Nam với các nước có chung đường biên giới, nhất là với Trung Quốc. Hơn thế, họ còn nói “bóng gió” rằng Đảng, Nhà nước Việt Nam “sợ Trung Quốc”, “Quân đội Việt Nam không dám chống bọn cướp Biển Đông”, gây tâm lý “bài Trung, thân Mỹ”, kích thích sự nổi loạn, phá đám của một bộ phận nhân dân, nhất là giới trẻ.
(3) Tung tin phản đối chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cho rằng “Việt Nam vô cảm, vô ơn”, “thờ ơ với thời cuộc”, nhất là sau khi Việt Nam hai lần bỏ phiếu trắng và một lần bỏ phiếu chống tại Liên hợp quốc nói rõ quan điểm của Việt Nam về vấn đề xung đột Nga – Ucraina, xuyên tạc, bóp méo lập trường, quan điểm của Việt Nam, cho đó là quan điểm “chung chung, không kiên quyết, không dứt khoát”, “Đảng, Nhà nước Việt Nam theo chủ nghĩa ba phải”; chia rẽ quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam với các nước lớn như Nga, Mỹ, Trung Quốc…; cho rằng Việt Nam “tự cô lập mình”, “hô hào hội nhập quốc tế là giả hiệu”…để hạ thấp uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
(4) Kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, chia rẽ vùng miền, đối lập văn hóa, phong tục, tập quản ba miền Bắc – Trung – Nam, chia tách mối quan hệ giữa người trong nước với kiều bào ta ở nước ngoài bằng chiêu trò tung tin bịa đặt về việc người dân miền Nam “đa phần phản đối Nga”, một bộ phận lớn người dân miền Bắc đã từng học tâp, làm việc ở Liên Xô, “có hơn huệ với Nga” để ám chỉ một số đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân đội, Công an qua các thời kỳ đã “làm ngơ”, “im lặng trước hành động quân sự của Nga vì lý do cuồng Nga”, “ăn bơ thừa sữa cặn của Nga”…
(5) Chỉ trích, phản đối chính sách quốc phòng “bốn không” của Việt Nam là “cứng nhắc”, “không phù hợp” với bối cảnh tình hình thế giới, khu vực, “không hợp lòng dân”. Kêu gọi Đảng, Nhà nước phải “đổi mới tư duy”, “thay đổi chính sách quốc phòng “bốn không” cho “linh hoạt, mềm dẻo”, “Việt Nam cần có liên minh quân sự với các nước khác để bảo vệ đất nước trước mối đe dọa, ăn hiếp của nước lớn”. Cùng với đó, một số người còn xuyên tạc rằng “Việt Nam và Nga sắp tập trận quân sự chung”, khiến dư luận lầm tưởng Việt Nam “đứng về phía Nga, ủng hộ cuộc xung đột tại Ucraina”, ảnh hưởng đến quan hệ hai nước Việt Nam – Ucraina.
Rõ ràng, với lối tư duy ngụy biện, phiến diện, một chiều, chủ quan duy ý chí, họ đã “nhìn thấy cây mà không thấy rừng”, “chỉ biết một mà không biết hai”, từ phản biện, họ đã rơi vào ngụy biện phản động, cố tình xuyên tạc sự thật, đổi trắng thay đen, đã “nói lấy được” sặc giọng điệu vu khống, khiêu khích, chống đối Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Thái độ, quan điểm sai trái ấy là thiểu số, hoàn toàn vô lý, không thể chấp nhận; nhân dân Việt Nam và cả hệ thông chính trị Việt Nam cực lực phản đối. Những người chống phá Việt Nam đã chà đạp lên lẽ phải, chân lý và đạo lý, coi thường kỷ cương, phép nước, làm trái lương tâm. Sự thật như thế nào, chúng ta như thế nào cả thế giới đều biết; thời gian và lẽ phải nói lên tất cả. Đáng thương thay cho những kẻ đã bán mình cho “quỷ sứ”, làm những điều “phi nhân tính”, hại nước hại dân.
Phân tích thấu đáo tình hình, các luồng dư luận xã hội và nguyên nhân cuộc xung đột Nga – Ucraina, chúng ta rút ra nhiều điều sâu sắc, đó là: Bất kể sự lệ thuộc nào của một quốc gia – dân tộc hay quân đội vào một nước khác với sự kỳ vọng ảo tưởng họ sẽ giúp mình một cách vô tư, trong sáng từ bên ngoài chắc chắn sẽ bị thao túng, đánh mất quyền tự quyết, quyền làm chủ, quyền tự điều khiển, dẫn đến những sai lầm về đường lối chính trị và chính sách đối ngoại của lãnh đạo khi biến quốc gia của mình thành chiến trường, thực hiện cuộc chiến tranh ủy nhiệm với những hậu quả hết sức tàn khốc. Việc làm đó là sai trái, có lỗi với lịch sử, các bậc tiền nhân và nhân dân cần phải tránh xa.
Bài học rút ra từ thực tiễn cuộc xung đột nêu trên và cách ứng xử khôn khéo của Việt Nam là:
(1) Lợi ích quốc gia – dân tộc; độc lập, tự do, quyền tự quyết dân tộc phải được đặt lên trên hết và trước hết. Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh phải tránh được sự lệ thuộc và bị chi phối bởi nước khác. Cần thấm nhuần sâu sắc quan điểm của ông cha ta “Bán anh em xa – Mua láng giềng gần”, “Nước xa không cứu được lửa gần”, lấy nó làm phương châm nhận thức và hành động…để tránh mọi sai lầm đáng tiếc từ sớm, từ xa.
(2) Chủ quyền quốc gia – dân tộc là thiêng liêng, bất khả xâm phạm; không thể lấy nó ra để mặc cả, đổi chác về đất đai, lãnh thổ, quyền tự quyết dân tộc.
(3) Giải quyết mọi mâu thuẫn, bất đồng về quyền lợi kinh tế và lợi ích chính trị phải thông qua đối thoại hòa bình, tránh đối đầu quân sự; tránh đổ máu, hy sinh; kiên định chính sách quốc phòng “bốn không” là sự khôn ngoan để gìn giữ hòa bình; “không đổi máu lấy đô la và kinh tế”.
(4) Luôn đề cao cảnh giác cách mạng trước âm mưu, thủ đoạn, hoạt động “diễn biến hòa bình” và các chiêu bài “tự do, dân chủ”, “nhân quyền”; “dân tộc”, “tôn giáo”, “đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập”; tránh sự can thiệp vào công việc nội bộ và phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
(5) Kiên định chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta; tiếp tục mở rộng hợp tác, hội nhập quốc tế; chú trọng quan hệ với các nước láng giềng, liền kề, các nước lớn có ý nghĩa chiến lược, là vấn đề sống còn, thượng sách để giữ hòa bình; Việt Nam kiên quyết tránh việc chọn phe, chỉ chọn lẽ phải trong giải quyết các mối quan hệ quốc tế.
(6) Nhận diện rõ hơn nữa bản chất, âm mưu, thủ đoạn, hoạt động chống phá Việt Nam của các thế lực thù địch để tăng sức đề kháng, có được “sự miễn dịch” tốt nhất trước mọi sự tác động từ tiêu cực từ bên ngoài.
