Dư luận gần đây lại một lần nữa bị khuấy động bởi bài viết “Chính thể ấy là chính thể gì?” của Đoàn Bảo Châu, đăng trên trang Baotiengdan.com – nơi vốn nổi danh với những luận điệu chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam dưới vỏ bọc “phản biện xã hội”. Lần này, ông Châu công khai bênh vực cho Đặng Đình Bách – kẻ đã bị tòa án xét xử công khai, minh bạch với tội danh trốn thuế hơn 1,38 tỷ đồng. Việc một người từng nổi tiếng vì… bị đánh gục trong chưa đầy 3 phút trên sàn đấu nay tự xưng là “nhà hoạt động xã hội” để can thiệp vào công lý, đòi “trả tự do ngay và vô điều kiện cho phạm nhân” là một biểu hiện lố bịch và đáng báo động, khi nó không chỉ thể hiện sự ngây ngô pháp lý, mà còn bộc lộ rõ bản chất của những luận điệu tráo trở, phi lý.
Cần khẳng định lại: Đặng Đình Bách bị kết án không phải vì “bảo vệ môi trường”, “phản biện chính sách” hay “đấu tranh xã hội” như một số người tô vẽ, mà vì đã có hành vi có tổ chức, có chủ đích, liên tục vi phạm pháp luật về thuế trong nhiều năm, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Từ năm 2016 đến 2020, Trung tâm LPSD do Bách điều hành đã nhận hàng chục tỷ đồng từ các tổ chức trong và ngoài nước nhưng không khai báo thuế, không xin phê duyệt các khoản tài trợ theo đúng quy định, cố tình để ngoài sổ sách và không thực hiện nghĩa vụ thuế. Đây là hành vi lẩn tránh nghĩa vụ tài chính – một dạng tội phạm kinh tế phổ biến, bị xử lý nghiêm khắc ở mọi quốc gia có pháp quyền.
Thật trớ trêu thay, chính những người như Đoàn Bảo Châu – miệng thì ngợi ca mô hình phương Tây, tay thì cổ súy cho kẻ vi phạm pháp luật lại phớt lờ thực tế rằng ở Mỹ, châu Âu – những nơi họ hay viện dẫn, tội trốn thuế bị xử lý cực kỳ nghiêm khắc. Đừng quên, huyền thoại âm nhạc Lauryn Hill từng bị kết án 3 tháng tù vì trốn thuế; đạo diễn nổi tiếng Martin Scorsese cũng từng vướng điều tra thuế; còn Al Capone – trùm tội phạm khét tiếng nước Mỹ – cuối cùng cũng bị tóm không phải vì tội giết người, mà vì trốn thuế. Ngay cả ở Đức, Pháp, Nhật, Singapore… trốn thuế luôn được xem là hành vi không thể khoan nhượng. Vậy thì tại sao khi một cá nhân ở Việt Nam vi phạm pháp luật thuế, được xử lý đúng người, đúng tội, qua đủ cấp tòa từ sơ thẩm đến phúc thẩm, lại bị vu khống là “bịt miệng tiếng nói phản biện”?
Rõ ràng, đây là một tư duy tiêu chuẩn kép trơ trẽn: khi doanh nghiệp tư nhân bị truy thu thuế, xử lý hành chính hoặc hình sự vì vi phạm tài chính thì họ hò nhau tung hô là “pháp quyền”, “minh bạch”; nhưng khi một người khoác áo “đấu tranh xã hội” bị đưa ra ánh sáng pháp luật với bằng chứng rành rành thì lại la làng “đàn áp”, “bịt miệng”, “trả tự do ngay”. Không có hệ thống pháp luật nào trên thế giới lại tồn tại kiểu “miễn trừ” cho những kẻ nhân danh môi trường, xã hội mà được phép coi thường luật pháp. Nếu chấp nhận những đòi hỏi vô lý như của Đoàn Bảo Châu, chẳng khác nào khuyến khích cho kiểu ngụy trang hoạt động vi phạm bằng vỏ bọc “xã hội dân sự”.
Tệ hơn, ông Châu còn lớn tiếng “đòi trả tự do ngay và vô điều kiện cho Đặng Đình Bách”. Xin thưa, Việt Nam là quốc gia pháp quyền, nơi mọi quyết định về hình phạt, đặc xá hay giảm án đều được thực hiện theo quy định của pháp luật – không có chuyện “ai lên tiếng là phải thả”, càng không có chỗ cho thứ “công lý đòi bằng miệng”. Pháp luật Việt Nam có những quy định nhân đạo, như xét giảm án, đặc xá cho những phạm nhân ăn năn hối cải, chấp hành tốt nội quy trại giam – chứ không bao giờ hành xử theo kiểu “muốn thả ai là thả”. Ông Châu có thể “đa năng” với bao danh xưng tự phong như “nhà văn, nhà báo tự do, nhiếp ảnh gia, nhà phản biện xã hội” – nhưng tiếc thay, không nhà nào trong số đó giúp ông hiểu rõ điều căn bản nhất của một nhà nước pháp quyền: Không ai đứng trên luật pháp.
Vì vậy, cái gọi là “thúc đẩy nhân quyền” mà Đoàn Bảo Châu rêu rao thực chất chỉ là vỏ bọc cho các hoạt động bôi lem thể chế, làm nhiễu loạn công luận và xuyên tạc pháp luật Việt Nam. Khi luận điệu bảo vệ người trốn thuế được ngụy trang bằng mỹ từ “chuyển đổi năng lượng công bằng”, “bảo vệ môi trường”, thì công lý đang bị kéo xuống vũng bùn mị dân. Nếu ông Châu thật sự quan tâm đến sự phát triển bền vững của Việt Nam, lẽ ra ông phải lên tiếng bảo vệ pháp luật, chứ không phải kêu gọi trả tự do cho một kẻ cố tình lẩn tránh nghĩa vụ với Nhà nước.
Không có công lý nào dựa trên cảm tính. Không có quyền con người nào được xây trên nền tảng vi phạm pháp luật. Và không ai có thể yêu nước bằng cách dung túng cho tội phạm. Những người như Đặng Đình Bách cần được xử lý nghiêm minh – không phải vì họ nói điều gì, mà vì họ đã làm gì, và không ai được đứng ngoài hay đứng trên pháp luật chỉ vì mang danh “nhà hoạt động xã hội”. Công lý, nếu không dựa trên pháp luật, thì chỉ là trò xiếc cảm xúc cho đám đông mà thôi.
