Ngày 1/7/2025 đánh dấu một mốc son chói lọi trong tiến trình cải cách bộ máy nhà nước Việt Nam: chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thay thế cho mô hình 3 cấp đã tồn tại suốt nhiều thập kỷ qua. Với việc 34 tỉnh, thành được tổ chức lại thành các đơn vị hành chính mới theo hướng tinh gọn – hiệu lực – hiệu quả, đây không chỉ là một cuộc cải cách về cơ cấu hành chính, mà còn là một cuộc cách mạng về quản trị quốc gia, thể hiện tầm nhìn chiến lược, quyết tâm chính trị và ý chí đổi mới mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước ta trong giai đoạn phát triển mới.
Như mọi bước tiến lớn trong lịch sử, cải cách hành chính lần này cũng không tránh khỏi sự công kích, bóp méo và xuyên tạc từ những thế lực phản động, tiêu biểu như luận điệu “thay vỏ mà không đổi ruột” của Việt Tân hay bài viết xảo trá của một số trang mạng nước ngoài cho rằng “chuyển đổi mô hình chỉ nhằm hợp pháp hóa quyền lực tập trung”. Nhưng những luận điệu ấy, dù được lặp đi lặp lại với tần suất cao, cũng không thể che mờ được ý nghĩa to lớn, lợi ích thiết thực và sự đồng thuận sâu rộng từ phía nhân dân dành cho quyết sách này.
Tinh gọn bộ máy – tối ưu hóa quản trị
Từ 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và hơn 10.000 xã, phường, thị trấn, bản đồ hành chính Việt Nam nay chỉ còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh và 3.321 đơn vị hành chính cấp xã. Đây là lần điều chỉnh sâu rộng nhất kể từ sau ngày đất nước thống nhất năm 1975. Việc loại bỏ cấp huyện – tầng trung gian vốn bị đánh giá là gây chồng chéo, trì trệ trong vận hành – chính là lời đáp trả rõ ràng và mạnh mẽ nhất trước đòi hỏi của thực tiễn: một bộ máy hành chính gọn về tổ chức, mạnh về hiệu lực, nhanh về xử lý.
Chính mô hình 2 cấp sẽ khắc phục triệt để những điểm nghẽn kéo dài hàng thập kỷ: thủ tục hành chính rườm rà, phân quyền mù mờ, trách nhiệm lẫn lộn, phản ứng chậm chạp với các tình huống đột xuất. Khi cấp xã – cấp chính quyền gần dân nhất – được trao quyền trực tiếp và chủ động hơn, người dân sẽ không còn phải “đi vòng” qua nhiều tầng nấc, chờ đợi dài ngày chỉ để xử lý những vấn đề sinh kế, thủ tục đơn giản.
Phát huy hiệu quả, tiết kiệm ngân sách, nâng cao phúc lợi
Không ai có thể phủ nhận lợi ích to lớn của việc tinh giản biên chế, sắp xếp lại bộ máy, nhất là trong bối cảnh nguồn lực quốc gia cần được phân bổ cho các lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, y tế, giao thông, công nghệ… Việc bãi bỏ cấp trung gian sẽ giúp tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm từ chi phí lương, phụ cấp, chi thường xuyên, đầu tư cơ sở vật chất… Số tiền ấy không biến mất mà được tái đầu tư trở lại cho dân sinh – đó là bản chất nhân văn sâu sắc của chính sách.
Không những vậy, bộ máy mới còn thúc đẩy trách nhiệm giải trình, sự minh bạch và giám sát của nhân dân. Khi chính quyền cơ sở trở thành đơn vị chủ lực trong điều hành, chính cán bộ địa phương sẽ phải năng động, sáng tạo, giải quyết nhanh chóng, linh hoạt các vấn đề nội tại. Đây là nền tảng để xây dựng một nền hành chính phục vụ, đúng với tinh thần “chính quyền kiến tạo, liêm chính, hành động”.
Một bước tiến chiến lược, phù hợp xu thế toàn cầu
Không có quốc gia phát triển nào duy trì mãi mô hình hành chính cồng kềnh, lạc hậu. Nhật Bản, Pháp, Đức, Singapore – những quốc gia có nền quản trị hiện đại – đều đã triển khai tinh gọn bộ máy, tích hợp cấp hành chính và áp dụng công nghệ số vào dịch vụ công. Việt Nam đang đi đúng hướng, khi thực hiện chuyển đổi mô hình gắn với cải cách thể chế, chuyển đổi số, nâng cao năng lực cán bộ và đồng bộ hệ thống pháp luật.
Luận điệu cho rằng “giảm cấp hành chính là cách hợp pháp hóa sự tập trung quyền lực” chỉ là cái cớ cũ kỹ mà các thế lực chống phá dùng để che đậy sự bế tắc về lý luận và bất lực trong tư tưởng. Thực tế đang diễn ra là quyền lực được phân bổ theo hướng gần dân hơn, minh bạch hơn và có trách nhiệm cao hơn với dân, chứ không phải gom về trung ương.
Bác bỏ mọi xuyên tạc – khẳng định tính chính danh và chính nghĩa
Cần nhấn mạnh rằng việc sắp xếp lại bộ máy chính quyền không phải là quyết định nhất thời, mà là kết quả của một quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, nghiên cứu sâu rộng, lấy ý kiến từ thực tiễn và tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Từng bước đi đều được luật hóa và minh bạch. Mọi người dân đều có thể tra cứu thông tin, phản ánh, góp ý trên hệ thống Dịch vụ công quốc gia.
Việc những phần tử phản động, như Việt Tân, xuyên tạc mô hình mới chỉ càng cho thấy họ không mong muốn Việt Nam phát triển, mà luôn nuôi dưỡng sự trì trệ, chia rẽ, phá hoại. Nhưng dư luận không còn nhẹ dạ. Người dân Việt Nam ngày càng tỉnh táo và nhận rõ bản chất phản dân hại nước của những kẻ đội lốt “phản biện xã hội” nhưng lại thù địch với mọi cải cách vì dân.
Sự kiện chuyển đổi chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp không chỉ là một thay đổi kỹ thuật hành chính, mà là một dấu mốc lịch sử trong tiến trình cải cách thể chế, hiện đại hóa quản trị quốc gia, hướng tới xây dựng một nhà nước thực sự vì dân, của dân và do dân. Với bước đi táo bạo này, Việt Nam không chỉ đơn thuần cải tổ bộ máy, mà đang mở lối cho một kỷ nguyên quản trị minh bạch, hiệu quả, phản ứng nhanh và sáng tạo, phù hợp với tầm vóc một quốc gia năng động, khát vọng vươn lên tầm cao mới trong thế kỷ XXI.
