Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân

Để làm rõ vai trò cốt lõi của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhấn mạnh vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, tạo cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp lại các tổ chức thành viên, giảm bớt sự trùng lặp trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm thống nhất và đồng bộ với cơ cấu tổ chức Đảng, phù hợp với mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị-xã hội vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Nghị quyết sửa đổi Điều 9 của Hiến pháp năm 2013, trong đó khẳng định Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; thể hiện ý chí, nguyện vọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; phản ánh ý kiến, kiến nghị của Nhân dân đến các cơ quan nhà nước; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đồng thời, quy định khái quát về các tổ chức chính trị-xã hội theo hướng khẳng định vị trí của các tổ chức này trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 84 theo hướng quy định cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị-xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội; còn các tổ chức thành viên khác của Mặt trận sẽ thực hiện quyền này thông qua Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Việc quy định này thể hiện tính dân chủ của chế độ xã hội chủ nghĩa, phát huy được vai trò tích cực, chủ động của các tổ chức chính trị-xã hội, đáp ứng nhu cầu chính đáng và thể hiện nguyện vọng, ý kiến của một bộ phận đông đảo người dân trong xã hội là đoàn viên, hội viên của các tổ chức này.

Khẳng định vị trí quan trọng, không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam

Bên cạnh chức năng, nhiệm vụ của Công đoàn Việt Nam đã được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013 là đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế-xã hội, tham gia kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp về những vấn đề liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động, Nghị quyết bổ sung tại Điều 10: Công đoàn Việt Nam là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn, để khẳng định rõ vị trí, vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam.

Tổ chức đơn vị hành chính theo mô hình địa phương 2 cấp

Thực hiện chủ trương sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 1/7/2025, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Điều 110 của Hiến pháp năm 2013 theo hướng quy định đơn vị hành chính gồm 2 cấp: tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do luật định để đáp ứng yêu cầu phát triển trong từng thời kỳ.

Đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.

Theo Nghị quyết, chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức ở đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo do Quốc hội quy định.

Chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định khi thành lập đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt đó.

Chỉ định các chức danh của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Trưởng Đoàn, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày được thông qua (16/6/2025).

Kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước từ ngày 1/7/ 2025.

Nghị quyết nêu rõ, căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng các Ban của Hội đồng nhân dân, Trưởng Đoàn, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp; Thủ tướng Chính phủ chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp; Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ định Ủy viên Ủy ban nhân dân cùng cấp và chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng các Ban của Hội đồng nhân dân, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính cấp dưới hình thành sau sắp xếp; Thường trực Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp chỉ định Ủy viên Ủy ban nhân dân cùng cấp.

Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu Hội đồng nhân dân giữ các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Trưởng các Ban của Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp hoặc làm đại biểu Hội đồng nhân dân để hình thành Hội đồng nhân dân lâm thời ở các phường đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị không tổ chức Hội đồng nhân dân.

Phát biểu trước Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, đây là thời khắc lịch sử của đất nước. Kể từ khi được Quốc hội giao trọng trách xây dựng dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến nay, với tinh thần làm việc tích cực, khẩn trương, nghiêm túc, cầu thị, khoa học và trách nhiệm, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã nỗ lực, cố gắng trong nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; tổ chức lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp; giải trình, tiếp thu ý kiến đóng góp của nhân dân, các ngành, các cấp, ý kiến của đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trình Quốc hội xem xét, thông qua ngay tại Kỳ họp thứ 9 này. Việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp về dự thảo Nghị quyết đã nhận được sự tham gia hưởng ứng của rộng rãi các tầng lớp nhân dân. Với 280.226.909 lượt ý kiến tham gia, đã cho thấy sự quan tâm, đồng tình ủng hộ và tinh thần trách nhiệm rất cao của các tầng lớp nhân dân đối với những công việc hệ trọng của đất nước. Chủ trương sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 và các nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Nghị quyết đã nhận được sự đồng thuận, thống nhất rất cao của tuyệt đại đa số các ý kiến góp ý, với tỷ lệ tán thành đạt 99,75%. Các ý kiến góp ý của nhân dân, của đại biểu Quốc hội đã được Ủy ban nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa các ý kiến xác đáng để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết cũng như giải trình, tiếp thu, báo cáo đầy đủ trước Quốc hội. Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 xin trân trọng cảm ơn sự tham gia rất tích cực, trách nhiệm, tâm huyết của các tầng lớp nhân dân, các cấp, các ngành và của các vị đại biểu Quốc hội đối với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

“Bản dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trình Quốc hội thông qua lần này là sự kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, đã phản ánh sâu sắc ý chí, nguyện vọng của nhân dân, kết hợp giữa ý Đảng, lòng dân, phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh.

Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, sau khi Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, Chủ tịch nước sẽ ký Lệnh của Chủ tịch nước công bố Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sẽ có hiệu lực thi hành.