Công đoàn Việt Nam từ lâu đã đóng vai trò trung tâm trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, tổ chức này không chỉ là nơi đại diện cho tiếng nói của người lao động mà còn là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự ổn định xã hội và phát triển bền vững của đất nước.
Luật Công đoàn (sửa đổi) được Quốc hội khóa XV thông qua vào ngày 27/11/2024 là một bước ngoặt quan trọng trong việc củng cố và khẳng định vị thế của Công đoàn Việt Nam. Với sự công nhận chính thức rằng “Công đoàn Việt Nam là tổ chức duy nhất đại diện cho người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động”, luật mới không chỉ nhấn mạnh vai trò đặc biệt của công đoàn trong đời sống lao động mà còn mở ra những cơ hội và thách thức lớn trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
CÔNG ĐOÀN VIỆT NAM – LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Công đoàn Việt Nam ra đời năm 1929, ngay từ khi hình thành đã gắn liền với phong trào công nhân và các cuộc đấu tranh giành quyền lợi cho người lao động. Trong suốt quá trình phát triển, công đoàn đã đóng vai trò quan trọng trong các cuộc cách mạng, kháng chiến và xây dựng đất nước. Sau khi đất nước thống nhất, Công đoàn Việt Nam tiếp tục đồng hành cùng sự phát triển kinh tế – xã hội, góp phần xây dựng môi trường lao động ổn định, hài hòa và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hàng triệu người lao động.
Ngày nay, Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị – xã hội lớn nhất của người lao động, với hàng triệu đoàn viên trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa và công nghệ. Vai trò của công đoàn được thể hiện qua nhiều hoạt động, bao gồm:
- Bảo vệ quyền lợi người lao động: Thông qua thương lượng tập thể, giải quyết tranh chấp lao động và hỗ trợ pháp lý.
- Đại diện trong quan hệ lao động: Tham gia vào việc xây dựng chính sách pháp luật, đảm bảo tiếng nói của người lao động được lắng nghe ở các cấp độ.
- Tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp: Công đoàn góp phần xây dựng môi trường làm việc hài hòa, giúp doanh nghiệp phát triển đồng thời đảm bảo quyền lợi người lao động.
LUẬT CÔNG ĐOÀN (SỬA ĐỔI) 2024: CỦNG CỐ VAI TRÒ ĐẠI DIỆN DUY NHẤT CỦA CÔNG ĐOÀN VIỆT NAM
Luật Công đoàn sửa đổi đã khẳng định một cách rõ ràng: Công đoàn Việt Nam là tổ chức duy nhất đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động. Quy định này mang lại ý nghĩa quan trọng: vừa xác định rõ vai trò pháp lý của Công đoàn Việt Nam vừa tạo cơ sở pháp lý cho các hoạt động đại diện. Công đoàn được xem là đại diện duy nhất, hợp pháp và chính thức của người lao động trong các quan hệ lao động, cả ở cấp cơ sở, cấp ngành và cấp quốc gia. Giờ đây, Công đoàn Việt Nam có quyền tham gia xây dựng và giám sát việc thực thi chính sách lao động, đại diện người lao động trong các hiệp định lao động quốc tế.
Quy định này đảm bảo rằng Công đoàn Việt Nam có thể tập trung tiếng nói và sức mạnh để bảo vệ người lao động, tránh sự phân tán hoặc lạm dụng từ các tổ chức không chính thống. Công đoàn Việt Nam được khẳng định là tổ chức đại diện duy nhất, giúp người lao động tin tưởng vào khả năng bảo vệ quyền lợi của mình. Trong bối cảnh Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, việc xác định vai trò duy nhất của Công đoàn Việt Nam là cần thiết để đảm bảo các tiêu chuẩn lao động quốc tế được thực hiện một cách nhất quán.
CÔNG ĐOÀN VIỆT NAM VÀ NHỮNG ĐÓNG GÓP NỔI BẬT
Thứ nhất, đại diện người lao động trong xây dựng chính sách. Công đoàn Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng, sửa đổi các chính sách liên quan đến lao động và việc làm. Một số đóng góp nổi bật bao gồm:
(1) Thương lượng chính sách lương tối thiểu: Công đoàn là đại diện của người lao động trong Hội đồng tiền lương quốc gia, giúp đảm bảo mức lương tối thiểu phù hợp với mức sống.
(2) Tham gia xây dựng luật: Công đoàn đóng góp tích cực vào việc soạn thảo và hoàn thiện các luật lao động, bảo hiểm xã hội, an toàn vệ sinh lao động.
Thứ hai, bảo vệ quyền lợi người lao động trong doanh nghiệp. Tại các doanh nghiệp, công đoàn cơ sở thực hiện nhiều chức năng quan trọng như:
(1) Giải quyết tranh chấp lao động: Công đoàn hỗ trợ người lao động trong việc thương lượng và giải quyết các xung đột với người sử dụng lao động.
(2) Chăm lo đời sống đoàn viên: Công đoàn tổ chức các hoạt động phúc lợi, văn hóa, thể thao, tạo điều kiện để người lao động có môi trường làm việc tốt hơn.
Thứ ba, thúc đẩy phát triển bền vững. Công đoàn Việt Nam không chỉ bảo vệ quyền lợi người lao động mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp, xây dựng môi trường lao động hài hòa, ổn định. Điều này góp phần thu hút đầu tư, nâng cao năng suất và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.
Với những sửa đổi quan trọng trong Luật Công đoàn năm 2024, vai trò của Công đoàn Việt Nam tiếp tục được củng cố và khẳng định. Là tổ chức duy nhất đại diện cho người lao động ở cấp quốc gia, Công đoàn Việt Nam không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của xã hội.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và những thay đổi nhanh chóng của thị trường lao động, Công đoàn Việt Nam cần không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực và uy tín để đáp ứng kỳ vọng của người lao động và xã hội. Sự phát triển của công đoàn chính là yếu tố then chốt để xây dựng một môi trường lao động hài hòa, công bằng và tiến bộ cho tương lai.
