Việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sắp xếp tổ chức bộ máy và sáp nhập đơn vị hành chính; thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang được các cấp, ngành, đoàn thể Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy đẩy nhanh tiến độ.
Song song với công tác lựa chọn, bố trí nhân sự cấp ủy gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ, việc bố trí trụ sở làm việc và xử lý tài sản dôi dư là vấn đề rất lớn được Trung ương chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc quyết liệt.
Theo báo cáo tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 5/6/2025, đến hiện tại, tổng số trụ sở công cấp tỉnh của 52 tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp là 38.182; tiếp tục sử dụng 33.956 trụ sở; còn 4.226 trụ sở dôi dư cần được xử lý theo quy định của pháp luật về tài sản công.
Đây là nguồn lực rất lớn cho sự phát triển nếu được quản lý và khai thác hiệu quả. Thực tế, không ít trụ sở cơ quan, đơn vị dôi dư sau sắp xếp lại đơn vị hành chính trước đây đã không được kiểm kê, phân loại đầy đủ, không có phương án sử dụng cụ thể, kịp thời, gây ra tình trạng hoang hóa nhiều năm. Điều này khiến các tòa nhà xuống cấp nhanh chóng, làm tăng chi phí khi cần sử dụng lại hoặc chuyển đổi công năng.
Nhằm bảo đảm minh bạch, hiệu quả và tiết kiệm trong quản lý, sử dụng tài sản công, đồng thời cải thiện hạ tầng phục vụ nhu cầu của nhân dân, Chính phủ phân công các bộ, ngành Trung ương phối hợp các địa phương triển khai đồng bộ các chỉ đạo về việc bố trí trụ sở làm việc và xử lý tài sản dôi dư.
Phương án bố trí, sắp xếp, xử lý tài sản công được thực hiện đồng thời với quá trình xây dựng đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp; ưu tiên sắp xếp, bố trí cho y tế, giáo dục, văn hóa cộng đồng.
Trên tinh thần 6 rõ (rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền), Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, ngành trung ương, ban thường vụ cấp tỉnh; phân công một đồng chí Phó Thủ tướng trực tiếp chỉ đạo triển khai, đôn đốc; xử lý vướng mắc trong quá trình thực hiện; thành lập các đoàn công tác kiểm tra, hướng dẫn trực tiếp tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương có khối lượng trụ sở, cơ sở vật chất lớn, tính chất phức tạp, tiến độ xử lý chậm.
Theo Công điện số 80/CĐ-TTg ngày 1/6/2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, căn cứ điều kiện về trụ sở hiện có, hạ tầng giao thông, phương tiện đi lại, hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, có thể bố trí duy trì làm việc tại nhiều trụ sở trong giai đoạn đầu sắp xếp đơn vị hành chính, nhằm bảo đảm công tác quản lý nhà nước tại các địa bàn sáp nhập, giảm khó khăn về di chuyển, sinh hoạt của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; không để ảnh hưởng, gián đoạn việc cung cấp các dịch vụ công cho người dân.
Các bộ, ngành liên quan có trách nhiệm hướng dẫn các địa phương xác định tiêu chuẩn, yêu cầu về diện tích nhà, đất xây dựng các cơ sở y tế, giáo dục và đào tạo, thiết chế văn hóa, thể thao theo mô hình tổ chức bộ máy mới, làm cơ sở xây dựng phương án sắp xếp, bố trí, xử lý nhà, đất; hoàn thành trước ngày 15/6.
Việc xây dựng, thẩm định các quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công đáp ứng yêu cầu theo mô hình tổ chức bộ máy mới cần được hoàn thiện, trình Chính phủ trước ngày 15/6.
Các bộ có hệ thống ngành dọc tại địa phương phối hợp chặt chẽ với địa phương để xử lý các cơ sở nhà, đất dôi dư theo hướng điều hòa giữa từng cấp, giữa Trung ương và địa phương để sử dụng hiệu quả trụ sở, cơ sở vật chất sẵn có; hoàn thành trong 3 tháng kể từ ngày ban hành đề án sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính.
Từ cuối tháng 2 đến nay, Bộ Tài chính đã có nhiều văn bản hướng dẫn chi tiết về xử lý tài sản công khi sắp xếp tổ chức bộ máy. Bộ đã có công văn gửi ban thường vụ, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố đề nghị quan tâm, chỉ đạo, phối hợp triển khai sát mục tiêu đề ra; hằng tháng gửi báo cáo kết quả về Bộ Tài chính để tổng hợp báo cáo Chính phủ.
Sau khi đưa vào vận hành Cơ sở dữ liệu về theo dõi tiến độ xử lý trụ sở, công trình dôi dư, việc báo cáo sẽ thực hiện hằng ngày. Bộ đã thành lập đoàn công tác với sự tham gia của các bộ, ngành liên quan, trực tiếp đến các địa phương kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn xử lý tài sản công. Tại các địa phương, nhiệm vụ này cũng đang được thực hiện khẩn trương.
Rà soát, sắp xếp, xử lý trụ sở, công trình, dự án với quy mô, số lượng rất lớn là vấn đề khó khăn, phức tạp, nhạy cảm nhất là trong thời gian cao điểm, nước rút để vận hành các đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Quyết tâm chính trị rất cao, thống nhất hành động từ Trung ương đến địa phương theo hướng phân cấp, phân quyền, có hành lang pháp lý và hướng dẫn rõ ràng, cụ thể; sự hỗ trợ trực tiếp từ bộ, cơ quan Trung ương, sẽ thúc đẩy hiệu quả quá trình kiểm kê, đánh giá, phân loại, sắp xếp tài sản công
