Bày tỏ ủng hộ với việc xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III của Việt Nam, ông Mitsukuni Miyakawa, Phó Vụ trưởng, Trưởng Ban Nhân quyền, Vụ các vấn đề Nhân quyền và Nhân đạo, Bộ Ngoại giao Nhật Bản, đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo đảm quyền con người và tin rằng việc xây dựng thành công Báo cáo giữa kỳ tự nguyện sẽ giúp Việt Nam “ghi điểm” trong quá trình ứng cử thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2023-2025.
241 khuyến nghị, 6 nhóm vấn đề chính
Những năm qua, Việt Nam luôn không ngừng nỗ lực triển khai chính sách nhất quán về tôn trọng, bảo đảm và thúc đẩy quyền con người, qua đó góp phần hiện thực hóa chủ trương “lấy dân là gốc” của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong đó, việc nghiêm túc thực hiện cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (LHQ) là một trong những minh chứng rõ nét cho quyết tâm, nỗ lực của Việt Nam.
241 khuyến nghị Việt Nam chấp thuận trong chu kỳ III tập trung vào 6 nhóm vấn đề chính.
Một là, hoàn thiện thể chế, pháp luật về quyền con người, nhất là liên quan đến thể chế hóa các điều khoản trong các công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên, cải thiện khuôn khổ pháp lý về tư pháp hình sự, tiếp cận pháp lý, quyền của người lao động (40 khuyến nghị).
Hai là, thúc đẩy hơn nữa chính sách bảo đảm các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa như tăng cường tiếp cận y tế, nước sạch, giáo dục, dịch vụ công, xóa bỏ bất bình đẳng (45 khuyến nghị).
Ba là, chính sách bảo đảm các quyền dân sự, chính trị (43 khuyến nghị).
Bốn là, chính sách bảo đảm quyền của các nhóm dễ bị tổn thương, nhất là trong bình đẳng giới, quyền trẻ em, quyền của người khuyết tật và quyền của người dân tộc thiểu số (60 khuyến nghị).
Năm là, tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức về quyền con người (16 khuyến nghị).
Sáu là, thực hiện các cam kết quốc tế và tăng cường hợp tác quốc tế về quyền con người (38 khuyến nghị).
Cam kết mạnh mẽ và hành động
Để thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nhóm khuyến nghị trên, Việt Nam đang triển khai xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện.
Tại Hội thảo “Giới thiệu phương pháp và thực tiễn tốt xây dựng báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III” ngày 14/7 vừa qua, Thứ trưởng Ngoại giao Đặng Hoàng Giang nhấn mạnh việc xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện cho thấy Chính phủ Việt Nam luôn dành sự quan tâm xuyên suốt đến tiến trình UPR, cam kết mạnh mẽ sẽ tiếp tục đóng góp tích cực, trách nhiệm vào công việc của Hội đồng Nhân quyền. Báo cáo giữa kỳ tự nguyện sẽ cung cấp những thông tin chân thực, toàn diện và phản ánh những cam kết, nỗ lực nhất quán của Việt Nam để tiếp tục ổn định kinh tế-xã hội, bảo đảm quyền con người, nhất là những nhóm dễ bị tổn thương trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Do là văn bản mang tính tự nguyện và không có yêu cầu cụ thể về thể thức nên Báo cáo giữa kỳ của các quốc gia sẽ mang tính đa dạng và khái quát cao, được xây dựng theo chính sách, cách tiếp cận, điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của mỗi nước.
Đặc biệt, việc xây dựng Báo cáo này càng thêm ý nghĩa khi Việt Nam đang đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021, đồng thời ứng cử làm thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2023-2025.
Bản thân tên Báo cáo “tự nguyện” đã thể hiện sự chủ động, tích cực và trách nhiệm của Việt Nam khi thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III của HĐNQ LHQ. Qua đó, tiếp tục triển khai đường lối nhất quán của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền con người nói riêng và sự ủng hộ mạnh mẽ với LHQ và chủ nghĩa đa phương nói chung.
Quyết định thực hiện Báo cáo giữa kỳ tự nguyện của Việt Nam nhận được sự ủng hộ của đại diện LHQ cũng như nhiều bạn bè quốc tế.
Điều phối viên thường trú LHQ tại Việt Nam Kamal Malhotra đánh giá, đây là một bước đi chủ động đương đầu với các thách thức của Việt Nam trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, sẵn sàng chấp thuận và có hành động triển khai các khuyến nghị trong những lĩnh vực còn khó khăn.
Trong khi đó, ông Arnauld Chaltin, Chương trình nâng cao năng lực, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ (OHCHR), cho rằng đây là cơ hội để Việt Nam đánh giá những khuyến nghị nào đã làm tốt và khuyến nghị nào cần nỗ lực hơn nữa. Đây đồng thời là cơ hội để các bên phối hợp, tìm ra những trở ngại, cái nhìn tổng quan về vấn đề cũng như đóng góp của các bên liên quan trong việc thực hiện các khuyến nghị UPR.
Có thể nói, việc thực hiện các khuyến nghị UPR chu kỳ III cũng như thực hiện các cam kết của Việt Nam theo các công ước quốc tế về quyền con người chính là nỗ lực nhằm hiện thực hóa chủ trương, chính sách “lấy dân là gốc”, “lấy nhân dân làm trung tâm” như Đại hội Đảng lần thứ XIII đã xác định.
Rõ ràng, để chủ trương này đi vào thực tiễn cuộc sống thì lợi ích của nhân dân phải là trước hết, đặt lên trên hết trong chu trình hoạch định và triển khai chính sách.
Với những thành tựu trong nước cũng như đóng góp quốc tế trong thúc đẩy tiến bộ quyền con người, Việt Nam đã và đang đi đúng hướng trong việc triển khai những cam kết thành hành động, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền con người tại Việt Nam, đóng góp vào nỗ lực chung của nhân loại nhằm bảo đảm cho mọi người dân trên thế giới được thụ hưởng hạnh phúc một cách đầy đủ và đích thực.■
Hoàng Diễm Hạnh
