“Trong cuộc tranh luận đầu tiên, người thua cuộc không phải là Tổng thống Donald Trump, cũng không phải là ông Joe Biden, đó là cử tri Mỹ. Đơn giản vì những gì họ nghe thấy chỉ là những màn ngắt lời bất lịch sự, từ ngữ oán giận công kích nhau, thay vì việc nêu ra những chính sách trong 4 năm cầm quyền sắp tới, nếu thắng cử”, Thời báo Los Angele bình luận.
Cho đến nay, dư luận thế giới và cả cử tri Mỹ đều thống nhất gọi cuộc tranh luận nảy lửa hôm 29-9 giữa đương kim Tổng thống Donald Trump và cựu Phó Tổng thống Joe Biden là “một mớ hỗn độn” và “sự đáng hổ thẹn”.
Ngoài những nội dung chính và chủ đề tranh luận, những người xem còn quan tâm đến bầu không khí cũng như phong thái tranh luận của hai ứng cử viên Mỹ. Tờ Thời báo New York trong một bài phân tích mới nhất đánh giá: “Rõ ràng chiến thuật của Tổng thống Donald Trump là ngắt lời và đẩy đối thủ Joe Biden ra khỏi cuộc chơi vốn dĩ bao gồm cả ông ấy. Đây cũng là kịch bản được dự đoán trước bởi phong cách nói chuyện của ông Donald Trump thường không có nhiều ý kiến hay lỗi lầm như nhiều ứng cử viên Tổng thống trước đây. Nhưng những lời lẽ công kích gay gắt làm cho chả có một câu hỏi hay nào được hai ứng viên đưa ra”.
Theo lịch trình, hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ sẽ tiếp tục tranh luận trực tiếp vòng 2 tại bang Florida vào ngày 15-10 và vòng 3 tại bang Tennessee vào ngày 22-10. Và để cuộc tranh luận sau không trở nên nhàm chán và khiến cử tri giận dữ, theo hãng NPR, cả 2 ứng viên cần phải rút ra những bài học kinh nghiệm sau:
Thứ nhất, đối với đương kim Tổng thống Donald Trump, ông cần phải biết kiềm chế lại. “Đối với một phần của cuộc tranh luận, ông Donald Trump trông giống như đang kiểm soát sân khấu. Ông ngắt lời liên tục và cố gắng đánh lạc hướng và xen vào. Đó là hành vi khá điển hình nhưng một số lại trở nên nghiêm trọng. Ví dụ, khi ông Joe Biden đang nói về nghĩa vụ quân sự của cậu con trai quá cố Beau, ông Donald Trump đã tiếp cận người con trai khác của đối thủ là Hunter rồi kể lại việc sử dụng cocaine trong quá khứ của anh ta. Nó phản tác dụng. Còn Joe Biden, khi nhìn thẳng vào máy quay, đã biến điều mà ông hiếm khi nói đến thành một khoảnh khắc tích cực và thông cảm”.
Thứ hai là với vấn đề nhạy cảm như phân biệt chủng tộc, tốt nhất không trả lời quá thẳng thừng. Như trong cuộc tranh luận hôm 29-9, ông Donald Trump từ chối bác bỏ quyền tối cao của người da trắng. Khi được yêu cầu tố cáo những người theo chủ nghĩa thượng tôn da trắng và các nhóm dân quân, đặc biệt là nhóm cực hữu cực Proud Boys, ông đã nói điều này: “Proud Boys, hãy đứng lại và đứng vững”. Chính vì thế mà Tổng thống đã bị ông Joe Biden độp lại rằng: “Ông ta sẽ không biết một vùng ngoại ô trừ khi ông ta rẽ nhầm. Tôi được lớn lên ở vùng ngoại ô. Đây không phải là những năm 1950. Tất cả những tiếng huýt sáo và phân biệt chủng tộc không còn hoạt động nữa. Vùng ngoại ô đã và đang hòa nhập với thành thị”.
Còn đối với ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ, việc bối rối trước những lời công kích khiến ông có những câu nói không đáng có như “”Anh có im đi không?” hoặc gọi đối thủ là “gã hề”. Và vì mất bình tĩnh nên Joe Biden đã bỏ lỡ một số cơ hội. “Như khi Donald Trump nói về vai trò của khẩu trang trong việc ngăn chặn sự lây lan của COVID-19, Joe Biden có thể đã xen vào mạnh mẽ hơn để nói về các tuyên bố phản đối khẩu trang của ông Donald Trump. Khi đương kim Tổng thống nói việc ông không đeo khẩu trang không gây hại, Joe Biden có thể đã chỉ ra sự gia tăng đột biến về số người nhiễm COVID-19 sau khi hàng loạt cuộc biểu tình ở Tulsa, Okla”, hãng NPR viết. Bên cạnh đó, cựu Phó Tổng thống đã có một số vấp váp như không trả lời về vấn đề thẩm phán ở Toà án tối cao và cần bố trí lại vị trí của mình trên sân khấu để tránh gây hiểu lầm là đang bị đối thủ đẩy lùi vào sau cánh gà.
Cuối cùng, thất bại của cuộc tranh luận như chính hãng Fox News thừa nhận, một phần yếu tố do người dẫn chương trình. Trước cuộc tranh luận, người dẫn chương trình Chris Wallace cho hay, mục tiêu của ông là “tàng hình” và nhường sân khấu cho hai ứng viên. Nhưng với vai trò quá mờ nhạt trong tối 29-9, Chris Wallace đang bị chỉ trích rằng không thể khiến hai ứng viên tuân theo quy định và khiến cuộc tranh luận trở nên hỗn loạn. Trong cuộc tranh luận tiếp theo vào ngày 15-10, Steve Scully của C-SPAN sẽ thay thế Chris Wallace đảm nhận vị trí này, mang lại hy vọng tạo ra một không khí ôn hoà hơn.
