Lợi dụng việc Quốc hội thảo luận về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi, trong đó bàn về việc áp 5% thuế VAT đối với mặt hàng phân bón, các trang tín chống phá đã nhanh chóng giật tít “ĐÁNH THUẾ PHÂN”, bịa đặt, kích động “ dân có thể chắc chắn một điều sau những vụ triệt hạ nhau bằng án tham nhũng, giờ nạn đói của chính quyền còn hơn nạn đói những năm 45 rồi. Đến cả phân của nông dân cũng đè ra để ăn cho được 5% thì còn gì đói hơn nữa? Kinh tế khó khăn, gieo trồng và thu hoạch xong còn bị thương lái ép giá sát đáy, không có thuế mà nông dân đã khó sống rồi, tăng thuế 5% chắc nông dân bỏ hết đi chứ còn gì nữa?…”.
Bàn luận về luận điệu xuyên tạc này, blogger Kim Anh phản bác, cho rằng
Thứ nhất, mặt hàng phân bón thuộc đối tượng “không chịu thuế VAT”. Chính vì không được khấu trừ VAT nên các hoạt động sản xuất phân bón phải tính vào giá thành sản phẩm, tác động đẩy giá phân bón tăng lên. Nếu được khấu trừ thuế VAT, thì giá thành sẽ giảm xuống.Tuy nhiên, mỗi năm, ngành nông nghiệp nước ta tiêu thụ khoảng 11-12 triệu tấn phân bón, trong đó sản phẩm sản xuất trong nước khoảng 8 triệu tấn, còn lại nhập khẩu bởi có những sản phẩm Việt Nam chưa sản xuất được. Nhập khẩu thì cạnh tranh bất bình đẳng vì bên nước họ chịu thuế VAT nên được khấu trừ vào giá thành sản phẩm, dẫn đến giá phân bón nhập khẩu thấp hơn giá sản xuất trong nước. Tham khảo số liệu áp thuế của các nước trên thế giới, Trung Quốc áp dụng hai thuế suất, thuế suất tối thiểu và thuế suất tối đa, nên mặt hàng phân bón chịu thuế suất 11%, Liên bang Nga áp dụng thuế giá trị gia tăng phân bón 20%. Mặt hàng phân bón làm từ nguyên liệu hóa thạch như dầu mỏ, dầu thô, khí thiên nhiên qua quá trình chế biến phức tạp thì việc áp thuế liên quan đến cả ngành công nghiệp phía sau. Một số nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Singapore đều áp dụng thuế giá trị gia tăng cho phân bón. (4) Những nghiên cứu cho thấy, sẽ có hiệu quả khi đưa thuế VAT phân bón về mức 5%. Thứ nhất là tăng thu ngân sách đối với thuế nhập khẩu trong khi vẫn giữ mặt bằng giá bán trong nước. Đối với nông dân có cơ hội được hưởng giá bán thấp hơn, vì doanh nghiệp phân bón được khấu trừ thuế VAT đầu vào, nên giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. Thứ hai, chúng ta đang hướng đến kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, tiến tới kinh tế nông nghiệp nông thôn. Quy định khấu trừ thuế đầu vào chặt chẽ hơn, tránh gian lận, chúng ta có hóa đơn điện tử, kiểm soát, quản lý rủi ro, đảm bảo minh bạch trong kê khai VAT đầu vào.
Thứ hai, có những doanh nghiệp chuyên sản xuất mặt hàng chịu thuế 5% nhưng đầu vào 10%, trước đó phân bón thuốc trừ sâu, ngành dược, thiết bị… thuế đầu ra thấp hơn đầu vào, Nhà nước hoàn lại cho doanh nghiệp, tránh doanh nghiệp bị mất vốn.
Với nội dung dự thảo áp thuế VAT 5% đối với mặt hàng phân bón sẽ giúp doanh nghiệp giảm được chi phí thuế đầu vào, dẫn tới giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Từ cơ hội này, ngành sản xuất phân bón trong nước sẽ có sức cạnh tranh tốt hơn với phân bón nhập khẩu, có khả năng chiếm lĩnh được thị trường, gia tăng thị phần, điều chỉnh được giá bán, tăng hậu mãi cho người nông dân. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp sẽ có nguồn lực, động lực để gia tăng đầu tư, tái đầu tư, nâng cấp, sửa chữa máy móc thiết bị, mở rộng quy mô sản xuất. Đây là tiền đề rất quan trọng đối với ngành sản xuất phân bón trong nước.
Nhiều ý kiến bày tỏ nếu dự thảo Luật đưa mặt hàng phân bón là đối tượng chịu mức thuế suất 5% như dự kiến thì sẽ tăng áp lực cho nông dân trong điều kiện ngành nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn và rủi ro. Thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu, người chịu thuế giá trị gia tăng là người tiêu dùng cuối cùng. Vì vậy, nếu chuyển phân bón sang chịu thuế suất 5%, người nông dân là người trực tiếp sử dụng phân bón trong sản xuất nông nghiệp sẽ chịu tác động lớn của quy định này.
Tất nhiên, khi mọi việc đang được thảo luận, cần được cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợ và hại cho người dân, tuy nhiên giọng điệu kích động, xuyên tạc, bịa đặt kiểu Việt tân rõ ràng là bẩn thỉu, đen tối, chọc phá, phá hoại, không hề mang tính xây dựng. Khi đã hội nhập, chúng ta buộc cân nhắc lợi và hại, chứ không đơn giản là vấn đề giàu nghèo với tiền VAT thu được từ phân bón