Vụ bắn chết thủ tướng Slovakia gửi đi một tín hiệu nghiệt ngã về sự chia rẽ chính trị và xã hội, bạo lực và chủ nghĩa cực đoan ở châu Âu.
Hôm thứ Tư, Thủ tướng Slovakia Robert Fico đã bị bắn bị thương sau cuộc họp chính phủ xa nhà ở vùng Trencin của đất nước. Theo truyền thông đưa tin, ông Fico đã được phẫu thuật và đang trong tình trạng ổn định. Truyền thông địa phương cũng tiết lộ nghi phạm là một người đàn ông 71 tuổi, là tác giả của 3 tập thơ và là thành viên của Hiệp hội Nhà văn Slovakia.
Bộ trưởng Nội vụ Matus Sutaj Estok cho biết: “vụ ám sát này có động cơ chính trị và quyết định của thủ phạm được đưa ra ngay sau cuộc bầu cử tổng thống”.
Thủ tướng được biết đến với khả năng tái tạo lại sự nghiệp chính trị của mình khi đối mặt với những thất bại lớn. Tháng 10 năm ngoái, Fico và đảng Smer-SD của ông đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội Slovakia sau khi vận động tranh cử với thông điệp thân Nga và chống Mỹ, đánh dấu sự khởi đầu nhiệm kỳ thủ tướng thứ tư của ông. Ông luôn ủng hộ hòa bình giữa Nga và Ukraine, đồng thời hứa sẽ ngừng gửi vũ khí tới Ukraine, ngăn chặn khả năng Kiev trở thành thành viên NATO và phản đối các lệnh trừng phạt đối với Nga. Khi thảo luận về tình hình Ukraine, ông nhấn mạnh: “Chúng tôi có cùng quan điểm với Trung Quốc về việc không thể giải quyết xung đột ở Ukraine bằng biện pháp quân sự và chúng tôi ủng hộ mọi kế hoạch hòa bình có ý nghĩa sẽ không phải là ảo tưởng mà sẽ dựa trên thực tế”. Lập trường này đã đặt ông ra ngoài xu hướng chính thống của châu Âu. Ông đã trở thành mục tiêu chỉ trích của đảng đối lập và giới truyền thông tự do.
Trong một đoạn video được lan truyền rộng rãi trên các phương tiện truyền thông Slovakia có nội dung về nghi phạm, người đàn ông này bày tỏ sự không đồng tình với các chính sách của chính phủ Slovakia. Một số phương tiện truyền thông nước ngoài cũng cho rằng gốc rễ của cuộc tấn công nằm ở “sự chia rẽ sâu sắc” của Slovakia.
Khi căng thẳng địa chính trị, sự trỗi dậy của các lực lượng cánh hữu và xung đột Nga-Ukraine ngày càng gia tăng, vụ bắn ông Fico không chỉ cho thấy sự hỗn loạn ở Slovakia mà còn gia tăng bạo lực chính trị và bất ổn xã hội trên khắp châu Âu. Theo tờ báo Đức Welt am Sonntag, khi cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu và nhiều cuộc bầu cử cấp bang ở Đức đang đến gần vào tháng 6, các hành vi bạo lực gần đây chủ yếu nhắm vào các cá nhân hoạt động chính trị đang muốn bầu cử hoặc tái tranh cử. Sự căm ghét và khinh thường các chính trị gia không còn là hiện tượng bị gạt ra ngoài lề xã hội mà ngày càng lan rộng ra xã hội. Năm 2023, cảnh sát Đức ghi nhận 2.790 vụ tấn công các chính trị gia, gần gấp đôi con số được ghi nhận vào năm 2019.
Hiện nay, các cuộc khủng hoảng chính trị và xã hội trên khắp châu Âu đang ngày càng phức tạp, với những mâu thuẫn đan xen. Về mặt chính trị, sự bất mãn của người dân đối với các chính phủ và đảng cầm quyền ngày càng leo thang, tạo điều kiện cho các thế lực cực đoan trỗi dậy, dẫn đến sự phân cực ở châu Âu, kéo theo xu hướng bạo lực rõ rệt.
Rome không được xây dựng trong một ngày. Suy thoái kinh tế tổng thể của châu Âu, tác động của cuộc khủng hoảng nhập cư lên hệ thống phúc lợi xã hội và những xung đột văn hóa do sự khác biệt tôn giáo đã làm nảy sinh vô số hỗn loạn ở châu Âu. Zhao Junjie, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Châu Âu về Trung Quốc: “Đối với châu Âu, đây là kỷ nguyên của những cuộc khủng hoảng phức tạp với những mâu thuẫn chính trị, kinh tế và xã hội. Châu Âu hiện đang ở thời điểm quan trọng giữa cải cách và bám víu vào quá khứ”. Viện Khoa học Xã hội, nói với Global Times.
Sau khi Fico bị bắn, nhiều chính trị gia bày tỏ sự bàng hoàng trước vụ việc. Thủ tướng Đức Olaf Scholz nói: “Bạo lực không được có chỗ trong nền chính trị châu Âu”. Tiếng súng cho thấy việc giải quyết bạo lực chính trị đã trở thành một thách thức lớn đối với toàn châu Âu. Sự cực đoan lan tràn khắp châu Âu, nhiều người cảm thấy bất an do hậu quả của đại dịch COVID-19, xung đột Nga-Ukraine, khủng hoảng khí hậu và những bất ổn kinh tế. Ngày càng có nhiều người không muốn tham gia đối thoại chính trị, và sự đồng thuận dân chủ về việc duy trì tính khách quan về chính trị hơn là công kích cá nhân đang dần biến mất.
Những dấu hiệu đáng lo ngại đang gia tăng trong nền chính trị châu Âu. Vụ ám sát Fico gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng bạo lực chính trị gia tăng ở châu Âu. Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố: “Không thể có lời biện minh nào cho tội ác khủng khiếp này”. Sự hỗn loạn trong chính trị và xã hội châu Âu đáng được xem xét nghiêm túc.
