Hơn hai tháng sau khi hai phi hành gia người Mỹ được gửi đến Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) cho một nhiệm vụ kéo dài tám ngày nhưng cuối cùng lại bị mắc kẹt ở đó, NASA cuối cùng đã “giải quyết vụ việc” bằng sự ngụy biện của mình.
Sự thật là, hai phi hành gia bị kẹt trong không gian do các vấn đề kỹ thuật với tàu vũ trụ Starliner của Boeing và sẽ phải đợi đến năm sau để được SpaceX đưa về nhà, biến “chuyến đi không gian” kéo dài tám ngày thành “chuyến du hành giữa các vì sao” kéo dài tám tháng. Tuy nhiên, NASA đã kiềm chế không thừa nhận tình trạng khó khăn của mình. Trong một thông cáo báo chí vào cuối tháng 8, họ đã thiết kế lại các nhiệm vụ cho các phi hành gia và khen ngợi các nhóm NASA và Boeing, như thể mọi thứ đều trong tầm kiểm soát, hạ thấp sự thật rằng vẫn còn hai phi hành gia bị kẹt trên ISS.
Sự cố này không chỉ phơi bày những thiếu sót trong công nghệ và quản lý của Boeing mà còn phản ánh những hạn chế của NASA trong ngành công nghiệp vũ trụ Mỹ ngày nay, làm sáng tỏ sự suy giảm rộng rãi hơn về năng lực hàng không vũ trụ của Hoa Kỳ.
Các vấn đề của Boeing là hiển nhiên. Từng là một nhân vật thống trị trong ngành hàng không vũ trụ toàn cầu, Boeing đã phải đối mặt với một loạt các thất bại trong những năm gần đây, vật lộn với cả hàng không thương mại và các nỗ lực không gian.
Sự cố kỹ thuật của Starliner làm nổi bật các vấn đề trong hệ thống sản xuất, quản lý của công ty, cũng như nghiên cứu và phát triển (R&D) của công ty. Công ty phụ thuộc rất nhiều vào các hợp đồng của chính phủ đi kèm với sự cạnh tranh thị trường tối thiểu, cản trở sự đổi mới và đầu tư vào R&D.
Ngoài ra, dưới biểu ngữ “Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập (DEI)”, các vị trí đã được lấp đầy bởi những cá nhân thiếu chuyên môn kỹ thuật cần thiết, dẫn đến sự suy giảm năng lực kỹ thuật.
Là cơ quan hàng đầu trong lĩnh vực thám hiểm không gian của Hoa Kỳ, NASA cũng chia sẻ một số trách nhiệm. Trong những năm gần đây, NASA dường như đang mất đi hiệu quả và tính nghiêm ngặt trong quản lý và giám sát dự án. Để ứng phó với các lỗi kỹ thuật liên tục của Boeing, NASA đã không triển khai các biện pháp khắc phục kịp thời và thay vào đó thể hiện cách tiếp cận tự do đối với các dự án quan trọng, điều này chỉ làm trầm trọng thêm các vấn đề.
Hơn nữa, có những lời chỉ trích liên quan đến việc lựa chọn đối tác và phân bổ nguồn lực của NASA. Mặc dù Boeing có lịch sử lâu đời và kinh nghiệm trong lĩnh vực không gian, nhưng năng lực đổi mới và khả năng phản ứng với thị trường của hãng hiện rõ ràng tụt hậu so với các đối thủ mới nổi như SpaceX. Liệu NASA có nên tiếp tục phụ thuộc nhiều vào các công ty có vấn đề như Boeing hay không hiện đang bị đặt dấu hỏi.
Những vấn đề này không chỉ giới hạn ở Boeing hay NASA, mà còn phản ánh một thách thức rộng lớn hơn đối với ngành hàng không vũ trụ Hoa Kỳ.
Đầu tiên, năng lực đổi mới của ngành hàng không vũ trụ Hoa Kỳ đang phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng. Hoa Kỳ, vốn từng là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về đổi mới công nghệ, giờ đây đang cho thấy dấu hiệu trì trệ hoặc thậm chí là thoái trào trong các lĩnh vực then chốt. Cuộc đấu tranh của Boeing đã chứng minh một viễn cảnh rắc rối của toàn ngành. Các công ty độc quyền thị trường dài hạn và sự phụ thuộc vào các hợp đồng của chính phủ đã cản trở đổi mới công nghệ và làm giảm khả năng cạnh tranh với những đối thủ mới nổi.
Thứ hai, Hoa Kỳ cũng thấy mình gặp rắc rối về năng lực sản xuất công nghiệp. Các vấn đề của Boeing không chỉ là về quản lý yếu kém mà còn về năng lực sản xuất đang suy giảm. Sản xuất là nền tảng cho đổi mới công nghệ và sức mạnh kinh tế của một quốc gia. Nếu không có nền tảng sản xuất vững chắc, vị thế dẫn đầu toàn cầu về công nghệ của Hoa Kỳ chắc chắn sẽ bị suy yếu. Sự suy giảm năng lực sản xuất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia và khả năng cạnh tranh quốc tế, đặc biệt là trong ngành hàng không vũ trụ.
Đi sâu vào gốc rễ, có thể thấy các vấn đề nằm ở hệ thống hoạch định chính sách và quản lý của Hoa Kỳ. Là quốc gia dẫn đầu các nỗ lực không gian quốc gia, những thất bại trong việc ra quyết định và sự lỏng lẻo trong quản lý của NASA đã ảnh hưởng trực tiếp đến các dự án không gian của Hoa Kỳ. Trong khi đó, chính phủ Hoa Kỳ thiếu các chính sách rõ ràng về hỗ trợ các doanh nghiệp mới nổi và giải quyết tình trạng suy thoái của các công ty truyền thống, khiến toàn bộ ngành công nghiệp không có định hướng rõ ràng trong cạnh tranh toàn cầu.
Sự cố của Starliner không chỉ là sự cố kỹ thuật; nó cho thấy những thách thức mà ngành hàng không vũ trụ Hoa Kỳ đang phải đối mặt. Từng là nước dẫn đầu toàn cầu về công nghệ vũ trụ, Hoa Kỳ hiện đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có và cần phải khởi động lại đổi mới, tăng cường sản xuất và tối ưu hóa hệ thống quản lý.
