Khó có thể tưởng tượng khi ở thế kỷ 21 nhân loại vẫn phải đấu tranh cho quyền sống của người da đen trước khẩu súng của cảnh sát. Không phải tự nhiên mà phong trào đấu tranh chống phân biệt chủng tộc sau vụ George Floyd đã khiến nước Mỹ chao đảo.
Cách đây 2 tháng, một báo cáo của Liên Hợp Quốc phân tích công lý chủng tộc sau vụ sát hại George Floyd và kêu gọi các quốc gia thành viên bao gồm cả Vương quốc Anh chấm dứt “sự miễn truy cứu trách nhiệm” đối với các sĩ quan cảnh sát vi phạm nhân quyền của người da đen. Một báo cáo rất hay, nhưng tiếc rằng chưa một cơ quan truyền thông tiếng Việt đưa tin, kể cả những đài báo nước ngoài như BBC, RFA, RFI, VOA phát tiếng Việt, chuyên nhân dân “đấu tranh nhân quyền”, “tin tức khách quan”. Xin giới thiệu tới bạn đọc:
====
LHQ kêu gọi chấm dứt miễn truy cứu trách nhiệm đối với cảnh sát bạo lực với người da đen.
Báo cáo toàn cầu dài 23 trang và 95 trang của văn phòng nhân quyền Liên Hợp Quốc phân tích về 190 trường hợp tử vong trên khắp thế giới, liệt kê 7 ví dụ về những cái chết liên quan đến cảnh sát, bao gồm trường hợp của Kevin Clarke, người đã chết sau khi bị các sĩ quan ở London khống chế vào năm 2018, đã dẫn đến kết luận đáng lên án rằng các nhân viên thực thi pháp luật hiếm khi phải chịu trách nhiệm về việc giết người da đen, một phần do điều tra thiếu sót và không sẵn sàng thừa nhận tác động của phân biệt chủng tộc.
Một bồi thẩm đoàn tại cuộc điều tra của Clarke, người đã được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng vào năm 2002, nhận thấy việc sử dụng các biện pháp kiềm chế không phù hợp của cảnh sát đã góp phần dẫn đến cái chết của anh ta. Các nghiên cứu điển hình khác bao gồm Luana Barbosa dos Reis Santos và João Pedro Matos Pinto ở Brazil; George Floyd và Breonna Taylor ở Mỹ; Janner García Palomino ở Colombia; và Adama Traoré ở Pháp.
Vào tháng 6 năm 2020, Văn phòng nhân quyền của LHQ được giao nhiệm vụ đưa ra một báo cáo toàn diện về nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống đối với người da đen. Báo cáo đã điều tra các hành vi vi phạm luật nhân quyền quốc tế của cơ quan thực thi pháp luật, các phản ứng của chính phủ đối với các cuộc biểu tình ôn hòa chống phân biệt chủng tộc, cũng như trách nhiệm giải trình và khắc phục hậu quả cho các nạn nhân. Bản báo cáo do Michelle Bachelet, cao ủy Liên hợp quốc về nhân quyền và cựu tổng thống Chile, dẫn đầu.
Bachelet mô tả hiện trạng là “không thể đạt được”. Bà nói: “Phân biệt chủng tộc có hệ thống cần một phản ứng có hệ thống. Cần phải có một cách tiếp cận toàn diện chứ không phải là một cách tiếp cận từng phần để phá bỏ các hệ thống cố thủ trong nhiều thế kỷ phân biệt đối xử và bạo lực.
“Tôi kêu gọi tất cả các nhà nước ngừng phủ nhận, và bắt đầu xóa bỏ phân biệt chủng tộc; chấm dứt sự miễn truy tố trách nhiệm và xây dựng lòng tin; hãy lắng nghe tiếng nói của những người gốc Phi; và đối đầu với những di sản trong quá khứ và khắc phục hậu quả.”
Phân tích dựa trên tham vấn trực tuyến với hơn 340 cá nhân, chủ yếu là người gốc Phi; hơn 110 bài viết đóng góp; đánh giá các tài liệu có sẵn công khai; và tham vấn thêm với các chuyên gia có liên quan.
Khi xem xét các trường hợp tử vong khi bị cảnh sát giam giữ ở các quốc gia khác nhau, báo cáo ghi nhận sự chắp vá của các bức vẽ dữ liệu có sẵn “một bức tranh đáng báo động về tác động mang tính hệ thống, không cân xứng và phân biệt đối xử đối với những người gốc Phi trong cuộc gặp gỡ giữa họ với cơ quan thực thi pháp luật và hệ thống tư pháp hình sự ở một số quốc gia”.
“Một số gia đình đã mô tả cho tôi sự đau đớn mà họ phải đối mặt khi theo đuổi sự thật, công lý và sự cứu vãn – và nỗi đau khổ cho rằng những người thân yêu của họ bằng cách nào đó‘ xứng đáng bị như vậy’,” Bachelet nói. “Thật đáng thất vọng khi hệ thống không hỗ trợ họ. Điều này phải thay đổi.
Wendy Clarke, mẹ của Kevin Clarke, nói với ủy ban LHQ: “Chúng tôi muốn thấy trách nhiệm giải trình và sự thay đổi thực sự, không chỉ trong việc đào tạo, mà còn cả nhận thức và phản ứng đối với người da đen của cảnh sát và các dịch vụ khác. Chúng tôi muốn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần được tài trợ tốt hơn vì vậy điểm phản ứng đầu tiên là không chỉ dựa vào cảnh sát ”.
Marcia Rigg, có người anh trai Sean Rigg đã chết trong đồn cảnh sát Brixton năm 2008, là một thành viên khác trong gia đình đã nói chuyện với ủy ban LHQ. Cô nói: “Thật vinh dự khi được gặp những gia đình khác, như mẹ của Breonna Taylor và anh trai của George Floyd. Nhưng điều đáng chú ý là các cách thức và trải nghiệm của chúng tôi đều giống nhau.”
Deborah Coles, giám đốc nhóm chiến dịch Inquest, cho biết: “Trong khi chính phủ Vương quốc Anh phủ nhận rõ ràng hành vi phân biệt chủng tộc có hệ thống, báo cáo này của Liên hợp quốc đã đưa ra bằng chứng cho họ thấy. Số lượng đàn ông da đen chết sau khi sử dụng vũ lực gây chết người và bị nhà nước bỏ rơi không tương xứng đang ở giai đoạn cuối của tình trạng bạo lực và phân biệt chủng tộc liên tục xảy ra. Có một mô hình phân biệt chủng tộc đầy tính hệ thống trong hệ thống trị an và tư pháp hình sự của chúng ta.”
Rigg hy vọng báo cáo sẽ khơi lại những lời kêu gọi lâu nay về sự thay đổi có tính hệ thống ở Anh và chính phủ Anh sẽ đáp ứng lời kêu gọi này. “Nó đã xảy ra ở đây trong nhiều thập kỷ. Có rất nhiều George Floyd ở đây, trước George Floyd và sau George Floyd, bao gồm cả kinh nghiệm cá nhân của tôi và những gì đã xảy ra với anh trai tôi”.
===
Tất nhiên, nơi người da đen cũng như người da màu bị phân biệt đối xử nghiêm trọng nhất lại chính là những quốc gia phát triển nhất, luôn giương cao ngọn cờ “đấu tranh nhân quyền” nhất. Tiếc rằng, một bộ phận người Mỹ gốc Việt hằn thù đất nước sau năm 1975 hoặc có cái nhìn lệch lạc, thiếu thông tin về đất nước lại ngày ngày bóp méo tình hình Việt Nam theo thông tin từ những kẻ chống phá đất nước và vận động/cung cấp thông tin các quốc gia nói trên sử dụng can thiệp nội bộ Việt Nam.
Hiếu Ngọc (st)
