Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) mới đăng một bài báo chỉ trích phản ứng của Trung Quốc đối với biến đổi khí hậu. Bài báo chỉ trích Trung Quốc vẫn duy trì vị thế là một “nước đang phát triển” mặc dù là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Bài báo tuyên bố rằng không giống như các quốc gia phương Tây phát triển, Trung Quốc được cho là “không có nghĩa vụ cung cấp hỗ trợ tài chính cho các nước đang phát triển” và khẳng định rằng “phương Tây trả tiền để Trung Quốc có thể gây ô nhiễm”.
Ngay lập tức, Trung Quốc phản pháo quyết liệt, thông qua những bài báo như “Về biến đổi khí hậu, sự ngạo mạn và tiêu chuẩn kép của phương Tây bị phơi bày hoàn toàn”, trong đó phản đối quan điểm của VOA cho rằng, hỗ trợ tài chính do các nước phương Tây phát triển cung cấp để hỗ trợ các nước đang phát triển giải quyết các vấn đề về khí hậu không được coi là trách nhiệm phát sinh từ thiệt hại về môi trường trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa của họ. Thay vào đó, nó được coi là một gánh nặng bổ sung. Truyền thông Trung Quốc đưa ra các bằng chứng và lập luận:
“Nghiên cứu khoa học đã xác nhận rằng lượng lớn khí nhà kính do các nước phát triển thải ra kể từ Cách mạng Công nghiệp là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu, trong khi các nước đang phát triển phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất. Tuy nhiên, hiệu suất thực tế của các nước phát triển trong tài trợ khí hậu chỉ là “nhiều tiếng ồn, ít hành động”. Theo nghiên cứu của Viện Phát triển Nước ngoài, một tổ chức tư vấn toàn cầu có trụ sở tại London, Hoa Kỳ chỉ chi 14 tỷ đô la cho tài trợ khí hậu vào năm 2022, ít hơn một phần ba so với số tiền chia sẻ công bằng là 45 tỷ đô la.
Các nước phương Tây phát triển không chỉ không thực hiện được các cam kết của mình mà còn thường xuyên lên án các nước đang phát triển từ “thế cao về đạo đức”. Jia Weilie, giáo sư tại Viện Phát triển Bền vững của Đại học Hồ Châu, nói với tờ Global Times rằng các nước phương Tây phớt lờ những thách thức sinh tồn mà người dân ở các nước đang phát triển phải đối mặt, liên kết các vấn đề phát triển của họ với bảo vệ môi trường và phủ nhận những thành tựu của họ trong bảo vệ môi trường.
Trong khi chỉ trích một cách ngạo mạn các nước đang phát triển, các nước phát triển đang làm suy yếu hợp tác xanh toàn cầu vì mục đích địa chính trị. Jia tin rằng đây là một “cuộc chiến tranh lạnh xanh” trong phản ứng toàn cầu đối với biến đổi khí hậu. Trong những năm gần đây, tư duy về “chiến tranh lạnh xanh”, trái ngược với mục tiêu trung hòa khí hậu, đã thu hút sự chú ý ở phương Tây. Trong thời gian dài sắp tới, “chiến tranh lạnh xanh” sẽ làm chậm đáng kể tốc độ chuyển đổi xanh toàn cầu công bằng.
Ngày nay, một số phương tiện truyền thông phương Tây đang cố gắng đổ trách nhiệm về biến đổi khí hậu cho Trung Quốc. Tuy nhiên, bất kể phương tiện truyền thông Hoa Kỳ có thừa nhận hay không, Trung Quốc vẫn được công nhận rộng rãi là quốc gia đang phát triển lớn nhất. Trong thập kỷ qua, Trung Quốc không lấy tư cách là quốc gia đang phát triển của mình làm cái cớ để trốn tránh trách nhiệm quốc tế; thay vào đó, họ tập trung vào việc giải quyết các vấn đề môi trường, để lại ấn tượng mạnh mẽ trên toàn thế giới. Ngược lại, Hoa Kỳ không chỉ trốn tránh trách nhiệm và phớt lờ những thiếu sót của chính mình trong việc bảo vệ môi trường mà còn bôi nhọ và tấn công Trung Quốc, qua đó vạch trần tiêu chuẩn kép trắng trợn của Hoa Kỳ.
Lập trường của Trung Quốc về biến đổi khí hậu luôn rõ ràng và họ cam kết thực hiện Thỏa thuận Paris, tuân thủ nguyên tắc “trách nhiệm chung nhưng có sự khác biệt”. Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc giải quyết các vấn đề về khí hậu và sẽ tiếp tục cải thiện. Nếu các nước phương Tây và phương tiện truyền thông của họ vẫn tiếp tục bôi nhọ Trung Quốc trong khi trốn tránh trách nhiệm của chính mình, thì các quốc gia phương Tây này có lập trường gì để chỉ trích Trung Quốc?”
Biến đổi khí hậu là vấn đề vượt biên giới và yêu cầu sự hợp tác quốc tế chặt chẽ. Khi phương Tây và Trung Quốc đổ lỗi cho nhau, họ đánh lạc hướng khỏi các mục tiêu chính như giảm phát thải và hỗ trợ các quốc gia dễ bị tổn thương. Việc cáo buộc Trung Quốc lợi dụng vị thế “nước đang phát triển” làm tăng căng thẳng giữa các bên và khiến Trung Quốc ít sẵn lòng hợp tác trong các diễn đàn quốc tế.Còn việc Trung Quốc cáo buộc phương Tây áp dụng “tiêu chuẩn kép,” khiến các nước khác bị lôi kéo vào cuộc tranh cãi thay vì tập trung vào hành động cụ thể.Hệ quả là, các bên dành nhiều thời gian để bảo vệ quan điểm thay vì triển khai các biện pháp hữu hiệu chống biến đổi khí hậu.
Một trong những vấn đề then chốt là tài trợ khí hậu – hỗ trợ tài chính cho các nước đang phát triển để ứng phó với biến đổi khí hậu. Cuộc tranh cãi giữa phương Tây và Trung Quốc có thể dẫn đến trì hoãn cam kết tài chính và phân tán nguồn lực thay vì tập trung vào các dự án giảm phát thải hay thích ứng, các nguồn lực có thể bị tiêu hao trong các cuộc đàm phán chính trị và truyền thông. Hệ quả là, các cộng đồng dễ bị tổn thương – đặc biệt là ở châu Phi và Nam Á – phải đối mặt với những thảm họa khí hậu mà không có sự trợ giúp kịp thời. Bất đồng này làm gia tăng chia rẽ giữa các nước phát triển và đang phát triển, cản trở việc xây dựng các chính sách khí hậu toàn diện và công bằng.
